H4 Thema 7 BS3+4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ecologie &

Milieu

Biologen houden zich bezig met de levende natuur.

Een levend wezen noem je een organisme

Aan het einde van deze les:

- kun je voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven

- kun je de energiestroom door een ecosysteem beschrijven

- kun je veranderingen in een ecosysteem beschrijven

Een kreeft die gebruik maakt van een leeg slakkenhuis van een wulk (schelpdier) is een voorbeeld van commensalisme.

1. Goed
2. Fout

De maretak (mistletoe) leeft op bomen en neemt voedingsstoffen en water op van de boom. De boom verliest hierdoor zijn bladeren. Maretak heeft bladeren met bladgroenkorrels.
Welk kenmerk van een autotroof organisme heeft maretak? Is maretak een parasiet?

	+	+
	+	-
	+	0

Symbiose is een ______________   relatie tussen 2 verschillende soorten

Gastheer

Kortdurige

Langdurige

Parasitisme

Communisme

Commensalisme

Mutualisme

Cultisme

Gast

Biotische factor

Abiotische factor

Prooien

Mineralen

Atmosfeer

Temperatuur

Symbiose

Ziekteverwekker

Vegetatie om in te schuilen

Rotsspleten om in te schuilen

Welke soort heeft de grootste tolerantie?

1. Soort a
2. Soort b
3. Zowel soort a als b, want er is overlap

Voor welk van deze soorten is binnen het ecosysteem de laagste draagkracht?

1. Havik
2. Koolmees
3. Processierups
4. Eik

De populatiedichtheid is wordt beïnvloed door terugkoppeling.

Sleep de invloeden naar de juiste plek in het terugkoppelings-schema

afname van predatie

afname van voedselbeschikbaarheid

toename van concurrentie

toename van draagkracht van het ecosysteem

Basisstof 3: Ecosystemen

Boek 4b

Thema 7: Ecologie en milieu

Voedselrelaties

In een ecosysteem zijn verschillende voedselrelaties.

Die zie je terug in een voedselketens en voedselweb.

Voedselweb is een combinatie van voedselketens

Voedselkringloop

• Producent
• Consument
• Afvaleters
• Reducent (Mineralen)
  

Koolstofkringloop

Producenten

• Planten

Consumenten

• Dieren

Afvaleters

• Bodemdieren

Reducenten

• Schimmels & bacteriën

Leg uit dat voedselketens de overdracht van energie en voedingsstoffen tonen van het ene organisme naar het andere. Bespreek de verschillende schakels in een voedselketen.

Assimilatie en dissimilatie

Piramides

In de biologie kennen we 2 piramides:

- Piramide van aantallen

-Piramide van biomassa

Je moet ze goed uitelkaar kunnen houden!

In een piramide staat een voedselketen van onder naar boven

Piramiden van Biomassa

Een piramide van biomassa heeft altijd de vorm van een piramide

De producenten maken namelijk de organische stoffen, en deze organische stoffen worden uiteindelijk door alle organismen in de voedselketen gebruikt voor dissimilatie tot er niets meer over is.

Een piramide van aantallen hoeft géén piramidevorm te hebben.

Energiestroom

Basisstof 4: Veranderende ecosystemen

Boek 4b

Thema 7: Ecologie en milieu

Succesie

Als we een ecosysteem met rust laten

verandert het. 

De ontwikkeling noemen we successie.

climaxecosysteem

na verloop van tijd zijn er veel planten en organisme op de grond komen te leven dit noemen we succesie.

wordt de succesie doorgezet en ontstaat er een evenwicht tussen abiotische en biotische factoren spreken we van een climaxecosysteem

Succesie

biodiversiteit

T8

Producent

Consument 1ste orde 

Consument 2de orde of hoger

Consument 1ste orde

Producent

Producent

Consument 2de orde of hoger

Aan de slag

Opdrachten BS 3 & 4

Overschrijden van draagkracht

Als de draagkracht wordt overschreden, zal de populatie een periode van sterfte doormaken

Uiteindelijk kan:
1) de populatie zich herstellen tot de oorspronkelijke draagkracht

2) Een nieuw evenwicht ontstaan bij een lagere draagkracht

3) De populatie verdwijnen uit het gebied

trofisch niveau

Trofisch niveau = plaats in de voedselketen 

Voedselpiramide van

Aantallen

Voedselpiramide van 

Biomassa

Herhaling: ecosystemen

Grote en kleine ecosystemen:

Een bos

Eén enkele boom

Een ecosysteem is het geheel van biotische en abiotische factoren in een bepaald gebied.

Successie

Successie: verandering van soortensamenstelling

Pionier ecosysteem: eerste ecosysteem wat zich vestigt

climaxstadium: Laatste ecosysteem in successiereeks

Pioniersecosysteem

Beginstadium successie

Weinig biodiversiteit

Eenvoudig voedselweb

Climaxecosysteem

Eindstadium successie

In evenwicht, biomassa gelijk

Veel biodiversiteit

ingewikkeld voedselweb

Pioniersoorten: de eerste producenten in het ecosysteem

Huiswerk

Boek 4B, thema 7, basisstof 3 & 4

Maak de opdrachten