Grammatica leerjaar 1 MHV: Overzicht

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 1

Nederlands

Thema 4 - Grammatica

Woordsoorten - Overzicht

Lesdoel

Na deze les...

• weten jullie welke woordsoorten jullie allemaal moeten herkennen in leerjaar 1
• kunnen jullie mbv het overzicht woordsoorten zelfstandig de NN-opdrachten maken

Grammatica - woordsoorten - leerjaar 1

Deze les 

• Opfrissen voornaamwoorden/instructie bijwoord
  
• Aan de slag met woordsoorten
• Afronden opdrachten Nieuw Nederlands

Grammatica - woordsoorten - leerjaar 1

Woordsoorten

• Lidwoord
• Zelfstandig nw.
• Bijvoeglijk nw.
• Werkwoorden 
• Voorzetsel

Grammatica - woordsoorten - leerjaar 1

MHV

MHV
MHV
MHV
MHV

• Bijwoord
• Vragend vnw.
• Aanwijzend vnw.
• Onbepaald vnw.
• Persoonlijk vnw.
• Bezittelijk vnw.

HV
HV
HV
V
V
V

Voornaamwoorden

Grammatica - woordsoorten - leerjaar 1

Voornaamwoorden zijn woorden die verwijzen naar personen, dieren of dingen, zonder deze echt bij naam te noemen. Ze 'vervangen' eigenlijk zelfstandige naamwoorden.

Persoonlijk voornaamwoord

Het persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon of een groep personen, zonder ze bij naam te noemen.


Denk aan: ik, jij, hij, zij, wij, jullie, u, mij, jou, hem, haar, ons, hen, hun

Bezittelijk voornaamwoord

Het bezittelijk voornaamwoord staat bijna altijd voor een zelfstandig naamwoord. Het zelfstandig naamwoord is dan ‘bezit’ van iemand.

Mijn, jouw, zijn, haar, ons, onze, hun, je, uw

Vragend voornaamwoord

De vragende voornaamwoorden zijn: wie, wiens, wat, wat voor, welke.

Vragende voornaamwoorden verwijzen altijd naar dingen of mensen. Ze staan vaak vooraan in de zin, maar niet altijd.

Aanwijzend voornaamwoord

Een aanwijzend voornaamwoord wijst bijna letterlijk iets aan.
Die, dit, dat, deze, zulk, zulke, diegene, datgene, degene, dergelijke, zo'n.

Onbepaald voornaamwoord

Een onbepaald voornaamwoord verwijst naar een persoon of zaak die niet bepaald is. Het is een algemene aanduiding van mensen, dieren of dingen.

Bijvoorbeeld: men, niemand, iemand, iets, niets, geen, alles, iedereen, wat (als het ‘iets’ betekent), je (als het ‘men’ betekent), het (als het tijd, weer, sfeer aangeeft)

Bijwoord

Grammatica - woordsoorten - leerjaar 1

Een bijwoord kan heel veel aangeven. Bijvoorbeeld: tijd, plaats, (on)zekerheid, ontkenning.
 
Morgen kom ik naar huis.     -> morgen geeft tijd aan         -> morgen = bw
Daar staat de vuilniszak.      -> daar geeft plaats aan         -> daar = bw
Kan je dat misschien doen? -> misschien = onzekerheid   -> misschien = bw
Ik kan niet mee.                     -> niet geeft ontkenning aan  -> niet = bw

Bijwoord

Grammatica - woordsoorten - leerjaar 1

Een bijwoord kan iets zeggen over een bijvoeglijk naamwoord (bn), een werkwoord (ww) of een ander bijwoord (bw).
 
Die ontzettend mooie documentaire heb ik gezien.
-> ontzettend (zegt iets over bn mooie) -> ontzettend = bw

Lucas kan goed zingen.
-> goed (zegt iets over ww zingen) -> goed = bw
 
Een bijwoord is het onverbogen deel van een gescheiden werkwoord.
Ik ruim de tafel af.
-> af (van afruimen) -> af = bw

Aan de slag

Grammatica - woordsoorten - leerjaar 1

• Open het document 'Woordsoorten leerjaar 1' in MagisterMe
• Maak zinnen van onderstaande woordsoorten. Houd de volgorde aan.
• Gebruik pen en papier of een Google-document
• 10 minuten zelfstandig in stilte, dan 5 minuten overleg met je maatje. Thuisgroep werkt 15 minuten zelfstandig.

MAVO

1. lw - zn - ww - vz - lw - zn

2. lw - bn - zn - ww - vz - lw - zn

HAVO
1. blw - bw - bn - zn - zww - vz - olw - zn
2. hww - aanw.vnw - zn - aanw.vnw - zn - zww ?

VWO

1. olw - bw - bn - czn - kww - olw - bn - czn

2. hww - pers.vnw - pers.vnw - zww - vz - bez.vnw - czn

Eerder klaar?

• Maak je opdrachten af in Nieuw Nederlands (HAVO, nu ook bijwoord)
• Werk verder aan je schrijfopdrachten fictie
• Lees verder in je leesboek

Plaats je eerste zin in het woordweb. Zet er M/H/V voor. Bijvoorbeeld:
M: De oude man loopt naar het schip

Plaats je tweede zin in het woordweb. Zet er M/H/V voor. Bijvoorbeeld:
M: De oude man loopt naar het schip

Dat was 'm!

Grammatica - woordsoorten - voorzetsel

MAVO           H6 / TAALVERZORGING / VOORZETSEL

HAVO            H5 / GRAMMATICA / VOORZETSEL
                       H6 / GRAMMATICA / BIJWOORD

VWO              H6 / GRAMMATICA / VOORZETSEL & BIJWOORD

Laat je expert zien dat je alle opdrachten hebt gemaakt (screenshot of even laten zin in de klas).

                            

                     

Volgende week:

• Tekstbegrip