Ruimtegebruik in literatuur

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Ruimtegebruik in literatuur

H5C, 9 september 2024

Lesdoelen

Na deze les...

• Heb je verder gelezen in De Eerlijke Vinder 
• Weet je hoe een auteur de ruimte in een literair werk sferisch en symbolisch kan inzetten
• Kun je het ruimtegebruik in een literair werk beschrijven

Tijd om te lezen in De Eerlijke Vinder

Of zal de docent voorlezen vanaf deel II?

Wie leest er verder? 

Ruimtegebruik in literatuur

De ruimte in het verhaal is niet alleen een plaats, maar ook een klimaat (weer, seizoen, verleden en toekomst)

• Sferisch ruimtegebruik = de ruimte bepaalt de sfeer in het verhaal. Bijvoorbeeld griezelige sfeer oproepen met een ruïne met onweer of mist.
• Symbolisch ruimtegebruik = de ruimte staat symbool voor de situatie waarin de hoofdpersoon zich bevindt. Bijvoorbeeld in een doolhof wanneer het personage niet weet welke keuze hij/zij moet maken.

01:12

Wat zie je in de ruimte van dit fragment tot nu toe?

01:14

Wat zegt dit sferisch ruimtegebruik over de heerschappij van Scar?

01:48

Hoe zie je sfeer van de ruimte veranderen in dit fragment?

01:51

Wat zegt dit over de heerschappij van Simba?

En hoe gaat dat in geschreven tekst?

'De kamer was klein en benauwd, met muren die leken te knellen. Het bed was onopgemaakt, de lakens verfrommeld, net als de gedachten van Anna. Een enkel raam liet amper licht binnen, verstopt achter zware, stoffige gordijnen die nauwelijks bewogen in de stille lucht. Stapels ongeopende brieven lagen verspreid over een oude tafel, zoals onverwerkte emoties die zich hadden opgestapeld. Alles in de ruimte ademde een gevoel van stilstand, van vastzitten.'                                                           (Bron: ChatGTP)

In het gelezen van fragment is sprake van...

1. Sferisch ruimtegebruik
2. Symbolisch ruimtegebruik
3. Zowel sferisch als symbolisch ruimtegebruik
4. geen speciale vorm van ruimtegebruik

01:34

Wat zie je in de ruimte van deze trailer?

01:35

Er is hier sprake van symbolisch ruimtegebruik. Hoe zou jij dit onderbouwen? Beschrijf in je antwoord de ruimte uit de trailer.

En hoe gaat dat in geschreven tekst?

'De oude houten gevel was grijs en gespleten, met afgebladderde verf die als schilfers afbladderde. De ramen waren bedekt met een dunne laag stof, waardoor ze eruitzagen als doffe, starende ogen. Een koude wind blies door de scheuren in de muren en liet de luiken zachtjes klapperen. Een geur van schimmel en oud hout vulde de lucht, terwijl de schaduwen in de schemering langzaam langer werden. Elk geluid leek een geheim te verbergen.'                                                                                 (Bron: ChatGTP)

In het gelezen van fragment is sprake van...

1. Sferisch ruimtegebruik
2. Symbolisch ruimtegebruik
3. Zowel sferisch als symbolisch ruimtegebruik
4. geen speciale vorm van ruimtegebruik

Nu zelf aan de slag

Lees verder in de Eerlijke Vinder

Wat valt je op qua ruimtegebruik? Schrijf dit allemaal op in je schrift

Geen zin in lezen? Werk dan verder met taalvaardigheid uit de reader 

Lesfafsluiting

Volgende les: thema's en motieven

De les van woensdag valt uit. De volgende les is op donderdag.