Paragraaf 4.1 Wereld: wapengeweld wereldwijd

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4 Conflicten

Paragraaf 4.1 Wapengeweld wereldwijd

Domein Wereld

3V

Leerdoelen

• Je weet waar gewapende conflicten in de wereld voorkomen.
  
• Je begrijpt waardoor binnenlandse conflicten kunnen ontstaan.
  
• Je kunt samenhangen over conflicten ontdekken tussen atlaskaarten en met andere gegevens.
  

Lezen paragraaf 4.1

Wapengeweld wereldwijd

Welke redenen zijn er genoemd voor het conflict tussen Iran en Saudi-Arabië?

Strijdtoneel: waar, waarom en hoe?

• Een gewapend conflict is een conflict waarbij minstens 25 doden vallen. Dit is bijv. in sub-Sahara Afrika, Islamitische wereld, maar waarom is dat zo?
  
• Conflicten ontstaan waar een groep mensen macht uitoefent op een andere groep.

Conflicten worden meestal op verschillende manieren ingedeeld.

1. Internationale conflicten:

Conflicten die zich afspelen tussen landen.

2. Binnenlandse conflicten of burgeroorlogen:

Deze conflicten blijven tussen de grenzen van een land.

Het conflict in Jemen is een strijd van de bevolking tegen de machthebbers met als onderliggend probleem jarenlange onderontwikkeling als gevolg van slecht bestuur, vriendjespolitiek en corruptie. Inmiddels is het ook een burgeroorlog tussen het noorden en het zuiden.

Hierdoor veel kinder zijn er bijv. veel kinderen die honger lijden. 

Geïnternationaliseerd conflict =

Oorspronkelijk binnenlands conflict met buitenlandse inmenging.

Hoe trek je de grens?

• Om een conflict te begrijpen moet je iets weten van de staatkunde. Een staat is een gebied met een grens eromheen. Binnen een staat gelden er wetten en regels waar mensen zich aan moeten houden. 

-    Wanneer de mensen in een staat voelen dat ze bij elkaar   horen door hun taal, geloof of

      gemeenschappelijke geschiedenis vormen ze een volk.

• Een territorium is het woongebied van een volk. Als een volk een eigen territorium heeft is er weinig reden tot een conflict. Maar helaas is dat vaak wel het geval in de wereld zijn er vijfduizend volken maar slechts tweehonderd staten.

Grenzen ter discussie

- Grenzen zijn bedacht door machthebbers. Soms lopen ze dwars door een woongebied van volkeren (bijv. in Afrika).

Hier zijn volkeren vaak niet mee eens, waardoor zij eisen voor separatisme. Hierbij spelen economie als cultuur (taal) een belangrijke rol.

- Bijv. de Oeigoeren in China, zij spreken een variant van Turks omdat zij Islamitisch zijn. Hun willen hun eigen cultuur en taal behouden terwijl China hen niet Chinees genoeg vindt. --> Worden onder dwang in 'heropgevoed' in kampen. Ook zijn er veel grondstoffen in dit gebied te vinden, de banen gaan naar de Han-Chinezen i.p.v. de Oeigoeren. Zij vinden dit een vorm van achterstelling. Hierdoor ontstaan aanslagen en geweld (internationaal is er aandacht voor). 

Xinjiang

Woongebied van de Oeigoeren.

Territorium

Separatisme

Geinternationaliseerd conflict

Binnenlands conflict

Sinds de dekolonisatie strijden bevolkingsgroepen met elkaar

Een lange strijd leidde tot de afscheiding v an Zuid-Sudan

Is er eenreden waarom de Koerden geen eigen land hebben?

Al vanaf 2011 zijn Amerikaanse troepen aanwezig in Syrië

De Friezen zijn volk

1. Waar
2. Niet waar

Elk volk heeft een eigen territorium

1. Waar
2. Niet waar

Suriname is een staat

1. Waar
2. Niet waar

Leg uit dat binnenlandse conflicten vaak te maken hebben met de positie van volkeren die in een land in de minderheid zijn. Gebruik in je antwoord het woord 'staatsgrens'

Leerdoelen

1. Je weet waar gewapende conflicten in de wereld voorkomen;

2. Je begrijpt waardoor binnenlandse conflicten kunnen ontstaan.

3. Je kunt samenhang in conflicten ontdekken met behulp van atlaskaarten en andere gegevens.

Paragraaf 4.1

Ik heb extra uitleg nodig over:Strijdtoneel

Ik heb extra uitleg nodig over:Hoe trek je een grens

Ik heb extra uitleg nodig over:Grenzen ter discussie

Ik heb extra uitleg nodig over de hele paragraaf

Ik denk er even over na en kom er volgende week op terug

Ik begrijp de hele paragraaf

Aan de slag

Maak de verkorte leerroute van paragraaf 4.1

Opdrachten 1 - 3 - 4 - 6

Vraag 4B: kaart 161 GB 54

Vraag 6CD: kaart 260A = GB 54 kaart 235A

kaart 267A = GB 54 kaart 239A

Vraag 1

•  A6, B1, C5, D3, E2, F4.

Vraag 3A

Bekijk bron 6. Welke stellingen zijn waar? Noteer daarvan de letters.

A De Friezen zijn een volk.

B Elke natie heeft een eigen territorium.

C Elk volk heeft een eigen staat.

D Er zijn meer staten dan volkeren. E In elke staat woont één natie.

F Suriname is een staat.

• A, F.

Vraag 3B

De Verenigde Naties is een organisatie, opgericht in 1945, die dient ter bevordering van de wereldvrede. De VN begon destijds met 51 landen, maar nu zijn er 193 landen lid. Verklaar de naam Verenigde Naties en geef aan waarom de naam eigenlijk niet juist is.

• Naties staat voor volkeren, maar er zijn landen lid, geen volkeren.

Vraag 4A

Bekijk bron 7. Noem twee bevolkingskenmerken waardoor juist in Ankara geprotesteerd werd.

• Etniciteit: Ankara ligt in Turkije en men is daar solidair met andere Turkstalige volkeren.
• Religie: Men deelt het islamitisch geloof.

Vraag 4B

China is vastbesloten haar ...... intact te houden. De autonome regio Xinjiang heeft weliswaar ...... op een aantal gebieden, maar op ....... reageert de staat met veel geweld. China stelt: ‘Wij zijn met 1,5 miljard, het Oeigoerse .... moet ons gehoorzamen’. Er is wel enige reden voor de Chinese houding, want er hebben zich Oeigoerse ...... aangesloten bij IS. Ook zijn er ...... aanslagen geweest waarbij burgerslachtoffers zijn gevallen. Maar rechtvaardigt dat het ‘heropvoeden’ van een miljoen mensen in kampen?

China is vastbesloten haar territorium intact te houden. De autonome regio Xinjiang heeft weliswaar zelfbeschikking op een aantal gebieden, maar op separatisme reageert de staat met veel geweld. China stelt: ‘Wij zijn met 1,5 miljard, het Oeigoerse volk moet ons gehoorzamen’. Er is wel enige reden voor de Chinese houding, want er hebben zich Oeigoerse jihadisten aangesloten bij IS. Ook zijn er terroristische aanslagen geweest waarbij burgerslachtoffers zijn gevallen. Maar re- chtvaardigt dat het ‘heropvoeden’ van een miljoen mensen in kampen?

Vraag 6A

Gebruik bron 5. Noteer vier grote regio’s waar conflicten veel slachtoffers maken en zet er steeds een voorbeeld van een conflict achter. Omschrijf het conflict in hele zinnen

en gebruik daarbij de termen uit deze paragraaf. Gebruik indien nodig de atlas.

• Midden-Amerika: bijvoorbeeld El Salvador, hier bestrijdt de politie drugscriminelen.
• Sub-Sahara Afrika: bijvoorbeeld Nigeria, hier komen mensen in opstand tegen de corruptie van de regering / vechten jihadisten tegen christenen/ongelovigen.
• Zuidoost-Azië: bijvoorbeeld Indonesië, hier vechten terroristen/opstandelingen tegen de regering.
• Midden-Oosten: bijvoorbeeld Syrië, hier sloeg de regering protesten neer en door de daaropvolgende opstanden werd het conflict geïnternationaliseerd.

Vraag 6B

Leg uit dat binnenlandse conflicten vaak te maken hebben met de positie van minderheden.

• Wanneer binnen een staatsgrens meerdere volkeren wonen die onderdrukt of achtergesteld worden, komen deze in opstand of willen ze zich afscheiden. De staat drukt dat vaak de kop in met geweld.

Vraag 6C

Vergelijk GB 260A en GB 267A met bron 5. Geef het verband aan tussen conflicten en het thema van de desbetreffende kaart uit de GB.

• GB 260A: In gewelddadige gebieden is de levensverwachting lager.
• GB 267A: In landen waar veel conflicten zijn, zijn weinig politieke burgerrechten.

Vraag 6D

Geef een verklaring voor het verband bij GB267A uit vraag c.

• Bijvoorbeeld: zonder stemrecht kun je alleen met geweld je onvrede laten blijken.

Vraag 6E

Kies zelf twee kaarten op het mondiale schaalniveau en leg een verband met bron 5. Noteer kaartnummer en het verband.

• Eigen antwoord, bijvoorbeeld: GB 259A: landen met conflicten hebben een lager bnp/hoofd (= bbp/ hoofd); GB 262B: in landen met conflicten zijn de levensomstandigheden slecht tot zeer slecht.