4.5 Bronnen: Poolse arbeidsmigratie

• Filmeducatie
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Instructies

Deze les duurt 75 minuten en is geschikt voor leerjaar 5 en 6 van het voortgezet onderwijs.

Jano & Shiro: a Brothers' Journey

Els van Driel en Eefje Blankenfoort, Nederland, 2020, 34 min. 

Thema’s: 

Migratie, vluchtelingenbeleid voor jongeren

Vakken en kerndoelen: 

Dit materiaal sluit aan bij de volgende vakken en kerndoelen voor het voortgezet onderwijs - Nederlands: 1, 4, 5, 6 - Mens en Maatschappij: 36, 37, 38, 43 - Kunst en Cultuur: 50, 52. Deze les doet bovendien aanspraak op de vijf kernvaardigheden uit de doorlopende leerlijn film: beleven, verwoorden, onderzoeken, reflecteren en creëren.

IDFA is altijd benieuwd naar de manier waarop ons lesmateriaal in de klas is behandeld. Heb je tips en/of aanvullingen voor ons of voor andere docenten? Laat het ons weten via [e-mail]. Bedankt!

Tip voor docenten: met een gratis Docschool Online lidmaatschap krijg je toegang tot meer dan honderd documentaires en bijbehorend lesmateriaal. Lees meer en meld je aan

IDFA's scholierenprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21 en inVision Ondertiteling BV. 

Els van Driel en Eefje Blankevoort, Nederland, 2020

Jano & Shiro:

a Brothers' Journey 

Kijken

Tekst

Vraag

Opdracht

Legenda

Als er een icoon in beeld staat kun je erop klikken. Er zijn vragen en (kijk)opdrachten.

Bekijk de film

Klik hier en bekijk de film op idfa.nl

Wat vond je van de film?

Welke emoties ervaarde je tijdens de film? Noem er minstens drie.

Welke gedachten en/of vragen kwamen er omhoog tijdens het kijken?

Vragen over de filmervaring

• Alle antwoorden zijn goed
• Alle antwoorden zijn goed (bijv. boos, blij, verdriet, etc)
• Alle antwoorden zijn goed (bijv. hoe zou het nu met ze gaan?)

Waar gaat deze film over?

Welke scène maakte de meeste indruk op je? Waarom?

Wat denk jij dat de boodschap van deze film is?

Vragen over de filmervaring

• Jongeren die asiel zoeken in Nederland
• Eigen antwoorden
• Eigen antwoorden

Wat voor soort film is Jano & Shiro?

Wat is een documentaire eigenijk?

Denk je dat alles wat je in de documentaire ziet ook precies zo zou zijn gebeurd als er geen documentaire over werd gemaakt? Licht je antwoord toe.

Wat viel je op aan hoe deze documentaire is gemaakt? Denk aan geluid, camera-beweging, montage.

Vragen over de film 

• Een documentaire
• Een documentaire is een vorm van filmen waarmee makers een beeld geven van (een deel van) de realiteit
• Waarschijnlijk niet. In een documentaire worden ook vaak dingen in scène gezet of op een bepaalde manier gemonteerd 
• Eigen antwoorden

Regisseurs Eefje en Els: "We hebben in de montage gekozen voor een snelle vertelling van de voorgeschiedenis van de beide jongens: ze hebben er al een lange reis op zitten, waarbij Jano zelf ook delen heeft gefilmd. Door het zelf te filmen hebben ze geprobeerd om er regie over te houden, om de herinnering vast te leggen en om het aan iedereen te kunnen vertellen die het niet gelooft."

Quote van de makers over de montage

Stelling: eens of oneens?

Door het zelfgefilmde beeldmateriaal van Jano en Shiro in de film op te nemen voelt het verhaal echter en komt het dichterbij.

Wat viel jou nog meer op aan de montage?

Maak jij ook wel eens filmpjes om herinneringen vast te leggen? Maak je wel eens filmpjes om een verhaal te kunnen vertellen dat anders misschien niet zou worden geloofd?

Vragen over de quote

• Eigen antwoorden
• Eigen antwoorden
• Bijv. dat er in split-screen is gefilmd

Regisseurs Eefje en Els: "Door het gebruik van split screens konden we de contrasten in de parallelle levens van beide broers goed weergeven. Bovendien konden we het verhaal op deze manier sneller doorvertellen zonder te verzanden in langdradige scènes uit hun beider levens."

Wat zou nog meer een reden kunnen zijn voor de makers om split screens te gebruiken voor de montage? 

Welke tegenstellingen heb je gezien in deze film en in de levens van Jano en Shiro?

Heb je in de film ook overeenkomsten in de broers gezien? Welke?

Vragen over de quote

• Op die manier worden ook de tegenstellingen tussen de levens van Shiro en Jano weergegeven. 
• Vele antwoorden mogelijk! Denk aan vrolijk/verdrietig, ontwikkelen/stilstaan, vrienden/eenzaamheid

Eefje en Els: "Jano's scènes zijn donkerder. Dat is deels toevallig; de plekken waar hij zich bevindt zijn gewoon veel minder gezellig." 

In welke scènes viel je de tegenstelling van kleur op?

Denk jij dat Jano's omgeving invloed heeft op hoe hij zich voelt? Licht je antwoord toe.

Vraag over de quote 

• Het leven van Shiro wordt licht op het moment dat hij in Slovenië is aangekomen. Het is er zonnig. In Bosnië, waar Jano achterblijft, is het ongezellig, grauw, grimmig. Even later in Nederland, zit Shiro in een zonnige klas, terwijl Jano op een wachtkamerstoel in een kale grijze ruimte in het AZC zit.
  
• Waarschijnlijk wel. Zijn omgeving inspireert, stimuleert en motiveert vrijwel niet. Er zijn geen rolmodellen of begeleiders die emotioneel betrokken zijn bij de jongeren.

De draaistijl in Nederland is bewust aangepast aan de levens van de jongens. Shiro's leventje gaat door; de scènes zijn observerend en volgend. We beleven het drukke leventje waarin hij is terechtgekomen, met sociale contacten en ruimte voor ontwikkeling van zijn persoonlijkheid.

Quote van de makers over de filmstijl

Hoe is de filmstijl in het geval van Jano? Op welke manier is hij gefilmd en in beeld gebracht?

Kun je een reden bedenken voor het feit dat de beelden van Jano soms onscherp zijn?

Als je iets tegen Jano zou mogen zeggen, wat zou dat dan zijn?

Vragen over de quote

• Bij Jano is er veel in close-up gefilmd. Het beeld is onscherp en vaag. 
• Omdat hij leeft in zijn herinneringen en nachtmerries. We duiken op die manier in zijn beleving. We kruipen als het ware onder zijn huid. 
• Eigen antwoorden

Stelling

Deze documentaire zorgt ervoor dat je anders gaat kijken naar jongeren die naar Nederland zijn gevlucht.

"Er is een harde scheidslijn in Nederland: de leeftijd van een asielzoeker bepaalt het beleid, en dus welke hulp iemand krijgt. Waar is de menselijke maat in ons asielbeleid? Dat is de vraag die we middels deze documentaire willen stellen."

Wat is volgens jou de reden dat Els en Eefje deze documentaire hebben gemaakt?

Reflectie

• Klassengesprek
• Alle antwoorden zijn goed

Stelling

De situatie is voor veel asielzoekers uitzichtloos en demotiverend. Dit is de reden dat er sprake is van drugsgebruik.

Stelling

Er zijn goede redenen om iemand van 15 jaar wel onderwijs aan te bieden en iemand van 18 jaar niet.

Stelling

Jano zou werk moeten krijgen; zo kan hij mensen ontmoeten en de taal leren.

Reflectie

Probeer een klassengesprek te stimuleren

Stelling

De filmmakers hadden Jano kunnen en/of moeten helpen.

Stelling

Een documentaire kan niet alleen de realiteit tonen, er zit altijd ook de mening in van een maker (subjectiviteit). 

Reflectie

Probeer een klassengesprek te stimuleren

IDFA's scholierenprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21 en inVision Ondertiteling.