H4 Woordenschat 3-vwo Stijlfiguren: Contaminatie, pleonasme en tautologie

• Nederlands
• WO
• Studiejaar 3

Contaminatie

Twee woorden / uitdrukkingen die hetzelfde betekenen samenvoegen. Je maakt een nieuw woord / nieuwe uitdrukking die verkeerd is.  

Dat weegt zwaar: iets weegt veel of iets is zwaar 

Hij behoort tot een van de beste schrijvers: Hij is een van de beste schrijvers / hij behoort tot de beste schrijvers 

Pleonasme en tautologie

Pleonasme

Bij een pleonasme wordt een eigenschap die onlosmakelijk verbonden is met het genoemde, nog eens in een bepaling uitgedrukt, al dan niet bewust. 

Voorbeelden zijn een houten boomstam, het groene gras en een ronde cirkel.

Tautologie

Een tautologie noemt een begrip tweemaal of meerdere malen, en bestaat doorgaans uit twee of meer woorden van dezelfde woordsoort. Voorbeelden zijn:

 Alles is pais en vree (afwezigheid van ruzie), enkel en alleen, nooit ofte nimmer, onmiddellijk en meteen, niettemin toch.

In welke zin is sprake van een contaminatie?

1. Aan de goede bedoelingen van zijn docent heeft mijn broer lang aan getwijfeld.
2. Na het sporten kwam Jette achter de ontdekking dat haar fiets gestolen was.
3. Tijdens het gala werd Peter tot de beste coach en Marijke tot de meest sportieve speelster uitgeroepen.
4. Het beste dat je kunt doen met die lelijke wond is naar de dokter gaan.

Pleonasme of tautologie?

De naakte nudist veroorzaakte nogal wat opschudding bij zijn onverwachte entree.

1. Pleonasme
2. tautologie

Mijn haar zit schots en scheef.

Pleonasme of tautologie?

1. pleonasme
2. tautologie

Dat is een mooie, houten boomstam.

Pleonasme of tautologie?

1. pleonasme
2. tautologie

Tautologie en pleonasme zijn...

1. wat ze zijn
2. stijlfiguren (eigenlijk ook stijlfouten)
3. beeldspraak
4. spraakfouten

Ik vind een mondelinge spreekbeurt moeilijk.
In deze zin is sprake van een ....

1. pleonasme
2. tautologie

Aanvankelijk wilden wij in het begin volstaan met een klein feest.
In deze zin is sprake van een ....

1. pleonasme
2. tautologie

Tautologie of pleonasme?

Het aandeel van de Nationale-Nederlanden is naar beneden gekelderd.

1. pleonasme
2. tautologie

Honderd km/uur is op de snelweg de uiterste limiet.
Pleonasme of tautologie?

1. pleonasme
2. tautologie

Tautologie of pleonasme?
De palen van de brug zijn gemaakt van grijs beton.

1. tautologie
2. pleonasme

Twee woorden of uitdrukkingen worden door elkaar gebruikt.

Herhaling van de betekenis van een woord of begrip.

Een eigenschap van het woord wordt extra herhaald.

Contaminatie

Pleonasme

Tautologie

Herhaling van de betekenis van een woord of begrip.

Een eigenschap van het woord wordt extra herhaald.

Pleonasme

Tautologie

Maar dat is echter niet waar

de hete zon 

de uiterste limiet

een houten boomstam

een verbetering ten goede

Misschien hebben ze wellicht een oplossing

Ik ben haast bijna op kantoor

Pleonasme

Tautologie

Pleonasme of tautologie?

Wij hoeven tomaten tegenwoordig niet meer uit het buitenland te importeren.

1. Pleonasme
2. tautologie

Pleonasme of tautologie?
Die nutteloze verspilling van papier moet stoppen.

1. pleonasme
2. tautologie

Bovendien moeten jullie ook beter je best doen.
In deze zin is sprake van een ....

1. pleonasme
2. tautologie

Pleonasme of tautologie?
De bazin van het stagebedrijf kon het niet vaak genoeg opnieuw herhalen: zo had zij het echt niet bedoeld.

1. Pleonasme
2. Tautologie

Tautologie of pleonasme?
Vanzelfsprekend zal ik dat werk natuurlijk wel nakijken.

1. tautologie
2. pleonasme

Maken

NN H4 woordenschat stijlfouten 

opdracht 1 t/m 4 en 6

blz. 120-123