Rituelen en Symbolen

• LEF
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 2

Symbolen en Rituelen

& herhaalles vorige week

Doelen van deze les

•  Je kunt uitleggen wat de impact van een chronische aandoening en van mantelzorg kan zijn
• Je weet wat rituelen zijn en aan welke kenmerken deze voldoen


• Je begrijpt de symbolische betekenis van enkele rituelen
• Je kunt een eigen ritueel bedenken bij langdurige ziekte/ mantelzorg/verlies van je huisdier/verlies relatie

Hoeveel procent van de jongeren heeft een chronische aandoening?

1. 5 %
2. 25 %
3. 15 %
4. 35%

Welke aandoening hoort niet bij de meest voorkomende aandoeningen bij jongeren?

1. astma
2. depressie en angst
3. adhd en add
4. long covid

Tegen welk vooroordeel lopen jongeren met een chronische aandoening aan?

1. dat ze iets niet kunnen
2. dat ze best lui zijn en proberen voordeel uit hun aandoening te halen
3. dat ze geen interesse in school hebben
4. dat er voorzichtig met ze omgegaan moet worden

Wat is altijd wel goed om te doen als iemand een chronische aandoening heeft?

1. veel medelijden hebben
2. veel informatie over de aandoening verzamelen
3. zo veel mogelijk in de buurt blijven
4. kijken naar de mogelijkheden die hij/zij heeft

Wat vind jij een goede manier om
om te gaan met een ernstige
chronische aandoening?

Behalve dat veel jongeren te maken hebben 

met een chronische aandoening, 

hebben ook veel jongeren te maken 

met mantelzorg.

Wat is mantelzorg?

1. Betaalde zorg door professionals.
2. Zorgen voor elkaar binnen de familie of vriendenkring.
3. Voor jezelf zorgen.
4. Zorgen voor iemand die je niet kent.

Hoeveel procent van alle jongeren verleent mantelzorg?

1. 5%
2. 10%
3. 15%
4. 20%

Ik ben mantelzorg/ ben mantelzorger geweest

1. Ja
2. Nee

Hoe is het
(of: hoe lijkt het je)
om mantelverzorger te zijn?

Welke tips heb jij om mantelzorg
goed te combineren met
school/vrienden/hobby's?

Tot zover de herhaling.

Nu gaan we kijken hoe het zit met rituelen.

En hoe rituelen kunnen helpen als het tegen zit. 

Een ritueel is een speciale handeling met een symbolische betekenis. 

Het vindt op bepaalde momenten plaats en vaak in een vaste volgorde. 

Bij elk ritueel wordt minstens 1 symbool gebruikt. 

Eens kijken welke symbolen jullie al kennen...

Kies het juiste antwoord.

Waar staat dit symbool voor?

1. Liefde
2. Boeddhisme
3. Oneindigheid
4. Oorsprong van het leven

Infinity-teken

Betekenis: Oneindigheid, eeuwigheid, verbondenheid.

Dit symbool wordt vaak geassocieerd met eeuwigheid en continuïteit.

Waar staat dit symbool voor?

1. Alleen 's avonds toegankelijk.
2. Symbool van de Islam
3. Symbool van het Boeddhisme
4. Symbool voor de Magische krachten

Dit zijn de maan en de ster die Symbool staan voor de Islam:

Het symbool bestaat uit een nieuwe maan & een vijfpuntige ster. Het symbool werd voor het eerst gebruikt in de tijd van sultan Mohammed II. Dat was in het Byzantijnse Rijk, het huidige Turkije. De vijfpuntige ster herinnert de moslims aan de vijf pijlers van de islam.

De oorsprong van het symbool is waarschijnlijk niet religieus, maar inmiddels wordt het algemeen geaccepteerd als symbool van de islam.

Vijf pijlers

De vijfpuntige ster herinnert de moslims aan de vijf pijlers van de islam: de geloofsbelijdenis, het gebed, de armenbelasting, het vasten en de pelgrimstocht naar Mekka. En de maan is belangrijk, omdat hij de islamitische kalender bepaalt. Aangezien elke nieuwe maan het begin van een nieuwe maand markeert. Zo gaan cultuur en religie hier dus hand in hand.

Waar staat dit symbool voor?

1. Balans, dualiteit, harmonie
2. Symbool van het Hindoeïsme
3. Symbool van het Boeddhisme
4. Bescherming, Genezing en kracht

Yin en Yang

Betekenis: Balans, dualiteit, harmonie.

Dit symbool uit de Chinese filosofie vertegenwoordigt de interactie tussen tegengestelde krachten en de noodzaak van balans.

Waar staat dit symbool voor?

1. Bescherming, genezing en kracht
2. Zuiverheid, verlichting en wedergeboorte
3. Alwetendheid en macht van God
4. Het is verplicht om make-up te dragen

Dit is het Oog van Horus

Betekenis: Bescherming, genezing, kracht.

Een oud Egyptisch symbool dat wordt geassocieerd met bescherming en genezing, vaak gezien als een amulet.

Welke symbool vind jij mooi en wat is daar de betekenis van?

Kies het liefst een symbool dat we nu nog niet gezien hebben.

Een symbool is dus een communicatiemiddel, het drukt uit wat we denken en/of voelen. Wanneer een, min of meer, symbolische handeling op een regelmatige basis wordt gedaan, spreken we van een ritueel. 

Waar denk jij aan bij rituelen?

Welke rituelen ken jij?

religieuze rituelen

sport rituelen

Magische- of geluks-of Welness-rituelen

In moeilijke situaties kunnen symbolen en rituelen een  belangrijke rol spelen. 

Kijk in het volgende videofragment welke symbolen en rituelen je ziet. 

Welke symbolen en
rituelen heb je gezien?

Rituelengids

Bedenk een ritueel (met symbool!):

- om een mantelzorger te bedanken, of

- om een chronische aandoening te accepteren, of

- een overleden huisdier of

- liefdesverdriet (zie filmpje via Magistermail)

Beschrijf het ritueel (en het symbool) 

en vertel wat het kan betekenen voor iemand.

In deze les

kijken we naar mogelijkheden om om te gaan met tegenslag:

- hoe je gelukkiger kunt worden

- hoe je meer veerkracht kunt ontwikkelen

- hoe je om kunt gaan met rouw

hierbij kunnen symbolen en rituelen een belangrijke rol spelen

Een symbool is een communicatiemiddel, het drukt uit wat we denken en/of voelen. 

Wanneer een symbolische handeling op een regelmatige basis wordt gedaan, spreken we van een ritueel. 

Welk onderdeel hoort niet bij de geluksdriehoek?

1. goed omringd zijn
2. jezelf goed voelen
3. goed zijn in veel dingen
4. jezelf kunnen zijn

Wat laat de oranje bal zien?

1. dat blijven spelen belangrijk is, zo blijf je vitaal en veerkrachtig
2. dat er dingen gebeuren die je uit balans kunnen brengen, het is goed om uit zoeken wat het is en er wat mee te doen.
3. dat er altijd wel iets is dat je uit je evenwicht brengt, daar moet je gewoon mee proberen te leven.
4. alle redenen kloppen

Stelling:

Hoe meer veerkracht je hebt, hoe makkelijker je met verdriet kunt omgaan

1. klopt vaak
2. klopt niet
3. het maakt niet uit

Veerkracht is deels aangeboren en hangt ook af van wat je meegemaakt hebt, maar je kunt ook ...

1. oefenen met hoe je denkt.
2. oefenen met hoe je je gedraagt.
3. oefenen met hoe je denkt en met hoe je je gedraagt.
4. Hoezo ook? Je hebt veer- kracht of je hebt het niet.

Kubler Ross model

Elisabeth Kübler-Ross onderscheidde in het rouwproces 5 fasen. 

Ze beschouwde rouw echter niet als een lineair proces, dat iedereen stap voor stap doorloopt. 

Rouwfasen volgens psychiater Elisabeth Kübler Ross:

1. Ontkenning;
2. Woede en vertwijfeling;
3. Onderhandelen en/of gevecht aangaan;
4. Depressie;
5. Aanvaarding

De vijf stappen van rouw zijn...

1. Ontkenning, woede + protest, onderhandelen, depressie, aanvaarding
2. Ontkenning, een verantwoordelijke zoeken, nadenken, boos worden en acceptatie
3. Ontkenning, boos worden, depressie, sorry zeggen, doorgaan met leven
4. Ontkenning, acceptatie, terugvallen, nadenken en doorgaan met leven

Stelling:

De vijf rouwfasen verlopen
in een vaste volgorde.

1. waar
2. niet waar

Is rouwen hetzelfde als herdenken?

1. ja
2. nee

kindertelefoon 

113

Tot welke leeftijd kun je bellen of chatten met de kindertelefoon?

Je kunt met 113 bellen of chatten als...

1. je niet meer weet hoe verder te leven
2. je aan zelfdoding denkt
3. je weet van iemand anders dat hij/zij zelfmoord wil plegen
4. in al deze situaties

Keuze-opdracht

Maak drie tot vijf PowerPoint-dia's over een van de volgende onderwerpen:

- hoe je gelukkiger kunt worden (zie geluksdriehoek.be)

- hoe je meer veerkracht kunt ontwikkelen (zie noknok.be)

- hoe je kunt omgaan met rouw (zie rouwinformatie.nl)

- wat vrijwilligerswerk bij 113 inhoudt (zie 113.nl)

- waarvoor je allemaal terecht kunt bij 113 (zie 113.nl)

Lever je dia's voor de volgende les via Magister in. 

Klaar? Werk verder aan een eigen ritueel over het omgaan met een verlies.