Dwang in de zorg

Wet Zorg en Dwang 

wetten 

Soms is iemand een gevaar voor zichzelf of anderen. Om bescherming te bieden kan dan onvrijwillige of verplichte zorg toegepast worden. Dit is zorg waarmee de zorgverlener niet instemt of waartegen hij zich verzet. De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg en de Wet zorg en dwang beschermen de zorgvrager tegen de nadelen van onvrijwillige of verplichte zorg.

wetten

De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO): beschrijft de rechten en plichten van zorgvragers.

De Wet zorg en dwang (Wzd): heeft betrekking op onvrijwillige zorg bij mensen met dementie of een verstandelijke beperking.

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz): heeft betrekking op verplichte zorg bij mensen met een psychische of psychiatrische stoornis.

Ik weet wanneer er sprake is van WZD

Ja! Natuurlijk!

Hmmm, ik denk het te weten

Nee... geen idee

Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie).

De Wzdregelt de rechten van:

•Mensen met een verstandelijke beperking

•Mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie)

•Mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH), Korsakov of Huntington, die dezelfde gedragsproblemen en hetzelfde regieverlies ervaren

.. wanneer bij hen onvrijwillige zorg of opname wordt overwogen

Het doel van de wet is

1. Onvrijwillige zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking zo veel mogelijk voorkomen.
2. Cliënten met dementie of een verstandelijke beperking beschermen tegen de nadelen van onvrijwillige zorg.
   

Alleen als het niet anders kan, mag onvrijwillige zorg worden toegepast ná zorgvuldige multidisciplinaire afweging.

Wet zorg en dwang 

Wat is de wet zorg en dwang?

Wet zorg en dwang is er om vrijheidsbeperking tegen te gaan en gaat uit van een getrapt zorgmodel. Als het niet lukt om een vrijwillig alternatief te vinden voor de onvrijwillige zorg, wordt er steeds meer deskundigheid ingeschakeld om mee te denken.

De wet beschermt cliënten tegen onvrijwillige zorg met een stappenplan dat waarborgt dat alle mogelijkheden voor vrijwillige zorg in beeld komen.

De wet zorg en dwang (wzd) is sinds 1 januari 2020 een feit!

Uitgangspunt Wet zorg en dwang

Het uitgangspunt van de nieuwe wet is ‘Nee, tenzij’. Dat betekent dat vrijheidsbeperking of onvrijwillige zorg in principe niet mag worden toegepast. Tenzij er sprake is van ernstige nadeel voor de cliënt of zijn omgeving. Zelfs bij ernstig probleemgedrag of in een gevaarlijke situatie is vrijwillige zorg het uitgangspunt. Thuiszorgmedewerker krijgen hier vaak mee te maken!

bron; Kennisplein Zorg voor Beter, 2020 

Ernstig nadeel

Wzd omschrijft ernstig nadeel als ‘het bestaan van of het ernstig risico op’:

• levensgevaar voor de cliënt of iemand anders;

• ernstig lichamelijk letsel voor de cliënt of iemand anders;

• ernstige psychische, materiële, immateriële of financiële schade voor de cliënt of iemand anders;

• ernstige verwaarlozing of maatschappelijke teloorgang van de cliënt of iemand anders;

• ernstig verstoorde ontwikkeling van de cliënt of iemand anders;

• bedreiging van de veiligheid van de cliënt al dan niet doordat hij onder invloed van een ander
raakt

• de situatie dat de cliënt met hinderlijk bedrag agressie van anderen oproept;

• de situatie dat de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is.

Wanneer is een cliënt wilsonbekwaam?

1. Er een diagnose dementie is
2. wanneer degene met dementie niet meer in staat is om bewust beslissingen te nemen
3. Er een levenstestament of volmacht aanwezig is
4. Wanneer de arts zegt dat je niet meer thuis kan wonen.

Er kan sprake zijn van WZD als... (meerdere antwoorden kunnen)

1. Als de cliënt een vertegenwoordiger heeft
2. Ik even in de koelkast van de cliënt kijk of de maaltijden nog goed zijn
3. Ik medicijnen met vla/ appelmoes geef
4. Als mw. vraagt de deur achter ons op slot te doen.

Dwang kan alleen worden toegepast als er 

sprake is van 'ernstig nadeel'

Bij multi problematiek kan de zorgvrager op basis van zowel de Wvggz als de Wzd behandeld worden.

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

De Wvggz geldt voor zorgvragers bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel veroorzaakt voor henzelf of voor anderen.

verplichte zorg

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) regelt de rechten van zorgvragers met een psychische aandoening. Verplichte zorg is een andere benaming voor gedwongen zorg. Die mag alleen ingezet worden als het gedrag als gevolg van een psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel voor de zorgvrager zelf of voor anderen.

De Wvggz kent twee procedures om te komen tot verplichte zorg:

een zorgmachtiging via de rechter

een crisismaatregel via de burgemeester

De zorgmachtiging via de rechter

De zorgmachtiging is een machtiging van de rechter 

waarmee verplichte zorg toegepast kan worden bij 

iemand met een psychische stoornis die ernstig nadeel 

tot gevolg heeft.

Crisismaatregel via de burgemeester

Een crisismaatregel is een beslissing van de burgemeester. Daarmee kan verplichte zorg worden geregeld in een crisissituatie waarin snel ingegrepen moet worden vanwege onmiddellijk dreigend ernstig nadeel. De burgemeester baseert zich op een medische verklaring van een psychiater.

Terbeschikkingstelling (tbs)

 

Het is een behandelmaatregel die de rechter oplegt aan mensen die een zwaar misdrijf hebben gepleegd en die lijden aan een persoonlijkheidsstoornis en/of een ernstige psychiatrische stoornis

Onbegrepen gedrag van een cliënt komt altijd door psychische problemen van de cliënt, zoals slaapproblemen, angsten, wanen of een psychose.

1. Juist
2. Onjuist

Onbegrepen gedrag kan door veel dingen veroorzaakt worden. We noemen er een paar:

- Fysieke factoren: pijn, blaasontsteking, obstipatie, slikproblemen

- Psychische factoren: psychose, angststoornissen, wanen, slaapproblemen

- Omgevingsfactoren: gedrag van medebewoners, bouwkundige beperkingen (bijv. weinig bewegingsruimte, geen binnentuin), onrustige omgeving, bejegening

Wanneer mag je volgens de Wet zorg en dwang onvrijwillige zorg toepassen?

1. Als de cliënt een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) heeft of een verstandelijke beperking
2. Als er geen andere oplossing is om 'ernstig nadeel' te bestrijden
3. Als er 'ernstig nadeel' dreigt
4. Alle drie zijn een voorwaarde

Alle drie zijn een voorwaarde.

Volgens de Wet zorg en dwang mag je onvrijwillige zorg toepassen bij mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) of een verstandelijke beperking als er sprake is van ‘ernstig nadeel’ en er geen vrijwillige alternatieven te vinden zijn.

Onder ‘ernstig nadeel’ wordt het volgende verstaan:

- De cliënt brengt zichzelf of anderen in levensgevaar.

- De cliënt brengt ernstig lichamelijk letsel toe.

- De cliënt brengt ernstige psychische, materiële, immateriële of financiële schade toe.

- Verwaarlozing of ‘maatschappelijk teloorgang van de cliënt of andere.

- De veiligheid van de cliënt wordt bedreigd.

- De cliënt roept met hinderlijk gedrag agressie van anderen op.

- De algemene veiligheid van personen of goederen is in gevaar.

Onvrijwillige zorg

Onvrijwillige zorg is alle zorg waarmee de zorgvrager of zijn vertegenwoordiger niet instemt en zorg waar de vertegenwoordiger mee heeft ingestemd, maar waar de zorgvrager zich tegen verzet

taken verzorgenden rondom dwang