Existentialisme

• Godsdienst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Het existentialisme

Leerdoelen

• Je bent in staat om uit te leggen wat deze stroming inhoudt..
• Je bent in staat om duidelijk aan te geven wat je van deze stroming vindt.

Existentialisme

• De mens zelf moet zin geven aan zijn leven. 
• Het leven heeft in essentie geen zin, maar de mens heeft wel het vermogen om er zin aan te geven.
  

Basisprincipe

Individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en subjectiviteit. 

Ieder persoon is uniek en verantwoordelijk voor eigen daden en eigen lot. 

Waarin onderscheidt de mens zich van de dieren?

Mens = dier?

• Homo sapiens
• Evolutieleer
• Mensachtige dieren
• Antropologische differentie 
• Eerst op basis van taal, later op basis van lijden 

Plato

• De mens is het ongevederde dier op twee poten.
• Handen vrij om mee te werken en gereedschap te maken. 
• Kritiek van Diogenes. "Diogenes leverde liever als armoedzaaier zijn kritiek op de wereld, dan zich aan te passen en te moeten leven in een door geld afgestompte maatschappij"
• Focus van reukvermogen naar zintuigen in het hele gezicht. 

Wat vind je van de omschrijving van Plato over de mens? Leg je antwoord uit.

René Descartes

• Dualisme tussen lichaam en ziel.
• Lichaam is een machine.
• Dieren hebben geen ziel en zijn dus machines.
• Dieren kunnen geen pijn ervaren zoals mensen dat ervaren. 
• Dieren zijn, mensen bestaan. Omdat mensen bewust zijn van hun eigen zijn.

Wat vind je van de opvatting van Descartes? Leg je antwoord uit.

Hans Jonas

• Geen onderscheid te maken tussen mens en dier.
• Darwinist, evolutie
• Elk levend wezen wordt gekenmerkt door vrijheid en individualiteit.  
• Ieder levend wezen bestaat zonder reden, zingeving is aan henzelf.

Wat vind je van het mensbeeld van Jonas? Leg je antwoord uit.

Thomas Nagel

• ''What is it like to be a bat?''
• We kunnen ons niks voorstellen van zo'n ander leven. 
• Je kunt je niet verplaatsen in het bewustzijn (van een ander).
• Je kunt het bewustzijn dus niet alleen in objectieve of materiële termen beschrijven. 

Ben je het eens met Nagel? Waarom wel/niet?

Peter Singer

• Utilisme/Consequentialisme
• Dieren moeten we meenemen in het utilistisch rekenen.
  "hoe meer geluk en hoe minder pijn een actie tot gevolg heeft, hoe beter die is"
• Kinderen zijn ook niet intelligent. 
• De mens is het morele dier. 

Wat vind je van de opvatting van Singer? Leg je antwoord uit.

Welke van de filosofische definties spreekt je het meeste aan?

Plato

Descartes

Jonas

Nagel

Singer

In het existentialisme kan de mens

1. geen zin geven aan het bestaan
2. geen invloed hebben op zijn bestaan
3. wel zin geven aan het bestaan
4. niks doen.

De gok van Pascal

Volgens de kansrekening moet men wel in God geloven: 

als deze namelijk bestaat, is de winst voor de gelovige oneindig.

Bestaat God niet, dan verliest men niets.