2hv Formuleren - H4 en H5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H4 woorden die bij elkaar horen, bij elkaar plaatsen

H5 variatie in zinslengte

Formuleren en schrijven

maandag 3/4: H4 Woorden die bij elkaar horen, bij elkaar plaatsen

woensdag 5/4: H5 Variatie in zinslengte

donderdag 6/4: H6 Verbanden tussen zinnen

Welke zin vind je beter, a of b?

a. Als hij straks naar klas 3 gaat, hoopt Rob dat hij bij Mark in de klas komt.

b. Rob hoopt dat hij bij Mark in de klas komt, als hij straks naar klas 3 gaat.

welke van de zinnen a,b en c vind jij het duidelijkst?

a Al het zakgeld dat ik dit hele jaar heb opgespaard, geef ik uit aan vuurwerk.

b Al mijn dit hele jaar opgespaarde zakgeld geef ik uit aan vuurwerk.

c Ik heb dit hele jaar al mijn zakgeld opgespaard en dat geef ik uit aan vuurwerk.

Kijk mee 

naar de 

video-uitleg

Vijf tips!

1. Zet geen lange bijvoeglijke bepaling voor een zelfstandig naamwoord.
2. Zet het onderwerp en het gezegde zo dicht mogelijk bij elkaar. Gebruik in lange zinnen dus liever maar  en want dan omdat en hoewel, want na want en maar staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar.
3. Zet de andere werkwoorden van het gezegde dicht bij de persoonsvorm.
4. Zet bijzinnen die een voorwaarde aangeven, bij het zinsdeel waar ze bij horen.
5. Splits scheidbare werkwoorden niet als dat niet nodig is.

Verbeter de zin: zet woorden bij elkaar die bij elkaar horen.

1. Als Yildiz zeventien wordt, denkt ze dat haar ouders haar rijlessen betalen.

Verbeter de zin: zet woorden bij elkaar die bij elkaar horen.

2. Zondagmiddag zal de huldiging van Feyenoord, dat na zes jaar
eindelijk weer eens kampioen van Nederland werd, op de Coolsingel plaatsvinden.

Formuleren H4 en 5

Lesdoelen: 

Ik kan zinnen maken waarin woorden die bij elkaar horen, bij elkaar staan 

en 

ik kan mijn tekst aantrekkelijker maken door te variëren in zinslengte.

Vijf tips!

1. Zet geen lange bijvoeglijke bepaling voor een zelfstandig naamwoord.
2. Zet het onderwerp en het gezegde zo dicht mogelijk bij elkaar. Gebruik in lange zinnen dus liever maar  en want dan omdat en hoewel, want na want en maar staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar.
3. Zet de andere werkwoorden van het gezegde dicht bij de persoonsvorm.
4. Zet bijzinnen die een voorwaarde aangeven, bij het zinsdeel waar ze bij horen.
5. Splits scheidbare werkwoorden niet als dat niet nodig is.

In Nederland MOET je om een tatoeage te laten zetten 16 jaar en ouder ZIJN.

• In Nederland moet je om een tatoeage te laten zetten 16 jaar of ouder zijn.
  
• In Nederland moet je 16 jaar of ouder zijn om een tatoeage te laten zetten.
  
• Een uitzonderlijk goed betaalde en bij het grote publiek bekende voetballer noem je ook wel een profvoetballer.
  
• Een voetballer die uitzonderlijk goed betaald wordt en bij het grote publiek bekend is, noemen we ook wel een profvoetballer.
  

Wat is de tip om de zin te verbeteren?

Deze door de beroemde architect Calatrava ontworpen brug, is zwaar beschadigd.

1. Splits scheidbare werkwoorden niet als dat niet nodig is.
2. Zet de persoonsvorm zo dicht mogelijk bij de andere werkwoorden van het gezegde.
3. Zet geen lange bijvoeglijke bepaling tussen het lidwoord, aanwijzend voornaamwoord of bezittelijk voornaamwoord en het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort.
4. Zet het onderwerp en het gezegde zo dicht mogelijk bij elkaar.

Wat is de tip om de zin te verbeteren?

De jongen die betrapt was op spieken werd nadat de examencommissie zich hierover gebogen had geschorst.

1. Splits scheidbare werkwoorden niet als dat niet nodig is.
2. Zet de persoonsvorm zo dicht mogelijk bij de andere werkwoorden van het gezegde.
3. Zet geen lange bijvoeglijke bepaling tussen het lidwoord, aanwijzend voornaamwoord of bezittelijk voornaamwoord en het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort.
4. Zet het onderwerp en het gezegde zo dicht mogelijk bij elkaar.

Wat is de tip om de zin te verbeteren?

Ik weet niet of ik deze pizza wel helemaal op zou kunnen eten.

1. Splits scheidbare werkwoorden niet als dat niet nodig is.
2. Zet de persoonsvorm zo dicht mogelijk bij de andere werkwoorden van het gezegde.
3. Zet geen lange bijvoeglijke bepaling tussen het lidwoord, aanwijzend voornaamwoord of bezittelijk voornaamwoord en het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort.
4. Zet het onderwerp en het gezegde zo dicht mogelijk bij elkaar.

H5 variatie in zinslengte (p. 160)

Tekst 1: Hondje kan toveren

Hondje loopt op straat. Er valt iets naar

beneden. Het is een blad. Een mooi geel blad.

En dan nog één.

Gele blaadjes vallen zomaar op de grond.

Hondje kijkt omhoog. Dat is raar.

Hij plast en er valt een blad.

Hé, denkt Hondje, dat komt door mij.

Van gele plasjes worden de blaadjes geel.

Drie mannen blijven staan. Ze hebben ineens

geen haast meer.

Ze kijken naar de boom en de blaadjes die vallen.

‘Prachtig hè, dat gele blad’, zegt een man.

‘De herfst is begonnen’, zegt de andere man.

Maar Hondje weet niks van de herfst.

Hondje denkt dat hij kan toveren.

Naar: Yvonne Jagtenberg, Hondje de enige echte

1. Voor welke leeftijd is deze tekst geschreven?
2. Waaraan zie je dat?
3. Er zijn achttien zinnen. Bereken het gemiddelde aantal woorden per zin.
4. Uit hoeveel woorden bestaat de langste zin en uit hoeveel woorden de kortste?
5. Hoeveel samengestelde zinnen zijn er?

Kijk mee 

naar de 

video-uitleg

Hoe maak je een tekst gevarieerder?

1. Zinslengte: 

• Teveel korte (enkelvoudige) zinnen maken een tekst saai. 
• Lange (samengestelde) zinnen zijn voor een lezer moeilijker te begrijpen. Je maakt sneller een zinsbouwfout in een lange zin.
• Varieer dus de lengte van de zinnen: door enkelvoudige en samengestelde zinnen af te wisselen. 

Variëren in zinslengte

Wissel af tussen enkelvoudige en samengestelde zinnen.

• Enkelvoudige zin: zonder signaalwoord, 1 persoonsvorm
• Samengestelde zin: signaalwoorden, meerdere persoonsvormen.

Schrijf een goedlopend tekstje van vier zinnen over je laatste wedstrijd of over de toetsweek.

Houd je aan de gegeven zinsopbouw.

- De eerste zin is een enkelvoudige zin in de volgorde: 

ander zinsdeel – pv – ow [APO].

- De tweede en derde zin is een samengestelde zin.

- Het tekstje eindigt met een enkelvoudige zin in de volgorde: 

ow – pv – ander zinsdeel  [OPA]

 

Herschrijf de te lange zin hieronder zo, dat hij plezieriger leesbaar is.

Tijdens een groot malariaonderzoek in Mali ontdekten wetenschappers van de Nijmeegse Radboud Universiteit in Nijmegen dat de simpele kleurstof methyleenblauw, die vaak in laboratoria wordt gebruikt, een prima medicijn is tegen malaria, een ziekte waaraan jaarlijks bijna een half miljoen mensen sterven.

Naar: 7Days

Er kunnen meerdere antwoorden goed zijn, bijvoorbeeld:

De simpele kleurstof methyleenblauw blijkt een prima medicijn tegen malaria, de ziekte waaraan jaarlijks bijna een half miljoen mensen sterven. Dat ontdekten wetenschappers van de Nijmeegse Radboud Universiteit tijdens een groot malariaonderzoek in Mali. Methyleenblauw wordt vaak in laboratoria gebruikt.

Opdrachten

havo

H4: opdracht 1 en 2 (p.128-129)

H5: opdracht 1 t/m 4 (p. 160-161)

vwo

H4: opdracht 2 (p. 129)

H5: opdracht 1, 2 en 3 (p.160-161)

Neem de volgende les je tekstje mee!