Realisme

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Blok 4 negentiende eeuw - Realisme

De sfeer van de industrie

Romantiek

Verlichting

SLEEPVRAAG!

Ratio

Gevoel

Wetenschap

Techologische ontwikkelingen

Natuur

Escapisme

18e eeuw

• Verlichting

• Kerk en adel niet meer als opdrachtgever (autonoom werk).

1750 Begin industriële revolutie
          Engeland

1784 Opening Teylers Museum            Haarlem

1789 Franse Revolutie 

19e eeuw

1825 Eerste spoorlijn

1851 Eerste

         wereldtentoonstelling

 

Franse Revolutie?

Deze revolutie maakte in 1789 een einde aan de absolute monarchie in Frankrijk. De voorrechten van de adel en kerk werden teruggedrongen onder het motto: liberté, égalité, fraternité (vrijheid, gelijkheid, broederschap). De standenmaatschappij verandert in een klassenmaatschappij. 

Blauwgroene tekst hoef je niet uit je hoofd te leren: dit is ter illustratie van het tijdsbeeld.

 Verlichting

Periode: hoogtepunt in 18e eeuw met wortelen in de 17e eeuw. 

"Onderzoek en weten gaat boven geloven"

Macht aan de burgers en kennis = macht. 

Weerstand kerk en adel.

Ontstaan Musea en Encyclopedie.

Industrialisatie en Industriële Revolutie

Industriële Revolutie is een revolutie omdat er zo veel nieuw(e) fabrieken en technologie ontstond, dat er een gigantische verandering plaatsvond in de maatschappij: een revolutie. 

Industrialisatie is het proces dat geleid heeft tot de revolutie. 

Franse Revolutie (1789)

"In de Franse Revolutie klinken de ideeën door van de verlichting. Het is een verdere stap in de richting van een moderne democratie. Een van de eerste daden van de revolutionairen is het opstellen van een grondwet en de Verklaring van de rechten van de mens."

De Bespiegeling blz. 126

Franse Revolutie (1789)

Vrijheid, gelijkheid en broederschap.

(De vrijheid leidt het volk - Delacroix, 1830)

Burgelijke onvrede leidt tot Franse Revolutie

We weten al dat de industrialisatie niet alleen maar positieve gevolgen heeft voor de bevolking en de arbeiders. De Franse Revolutie is een revolutie van het volk tegen de adel en de kerk. Het is het einde van geboren worden in standen en het begin van een klassenmaatschappij.

Romantiek

Ontstaan tegen einde 18e eeuw.

Tegenreactie op de Verlichting, het rationele en de groeiende industrie: 

- Werken vanuit gevoel en intuïtie.

- Individuele expressie (uitdrukken persoonlijke visie en gevoel).

- Vlucht uit het alledaagse.

- Vlucht door focus op natuurkrachten, sprookjes, mythen en 'exotische' culturen.

- Nostalgische blik op verleden.

In welk(e) element(en) is de nostalgische blik van kunstenaar te herkennen?

Ruïnes uit vervlogen tijden zijn geschilderd in een weids en indrukwekkend landschap. Dit staat lijnrecht tegenover de industrieële samenleving, die juist allerlei nieuwe gebouwen en technologieën omarmt. 

Het schilderij is van Frederic Church uit 1873.

Wat zorgde voor het ontstaan van de Romantiek?

Hoe kon de Romantiek ontstaan? #1

Franse Revolutie --> Niet het gewenste effect

Er was helaas nog niet een maatschappij zonder misstanden en grote klassenverschillen. 

Daarnaast waren er ruzies tussen de revolutionairen van de Franse revolutie en stort Napoleon het volk in een nieuwe oorlog. 

Revolutionairen gaven niet een heel goed voorbeeld. 

Dit zorgde voor teleurstelling vanuit de bevolking. 

Hoe kon de Romantiek ontstaan? #2

Industrialisering --> Fabrieken --> Slechte werkomstandigheden en lage lonen -- > armen steeds armen, rijken steeds rijker.

Omgeving steeds viezer: te veel mensen in de stad, vervuiling door fabrieken, etc. (Denk aan Peaky Blinders).

"Kunstenaars verbeelden een wereld waarin natuurkrachten, sprookjes, mythen en 'exotische' culturen de hoofdrol spelen - weg van de alledaagse werkelijkheid."

De Bespiegeling

Lees voor extra verduidelijking: blz 122 (Ratio en Encyclopedie), 126, 132, 133, 134 (Wanhoop op zee, Natuurgeweld).

Realisme 1840-1880

Vluchten tegenover verslag leggen

Waar de Romantici vluchtten van de dagelijkse werkelijkheid, was er ook een groep kunstenaars dat juist het dagelijks leven in beeld wilde brengen: De Realisten!

Jean François Millet 

De Arenleesters (1857)

Realisme 1840-1880

Het Realisme uit de negentiende eeuw was een reactie op de idealiserende romantiek. Er lag een nuchterder denk- en levenshouding aan ten grondslag, gericht op de waarneembare werkelijkheid. De Franse schilder Courbet (1819-1877) was één van de eersten met deze benadering, hij wilde een levende kunst creëren, vrij van voorschriften en traditionele waarden. Hij baseerde zijn onderwerpen op directe observatie.

"Maak de werkelijkheid zichtbaar!"

In de Romantische kunst zijn fantasie en emoties belangrijker dan een natuurgetrouwe weergave. Rond 1830 ontstaat er echter een beweging die juist díe werkelijkheid zichtbaar wil maken: Het Realisme!

Jean François Millet (1814 - 1875)

Wat zie je op dit schilderij dat past bij het realisme?

Kenmerken Realisme:

Onderwerpen blijven anoniem

Het gaat om alledaagse, niet verheven taferelen

De schilderstijl is grof en onversierd