Apollinaire en Eluard

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Guillaume Apollinaire (1880-1918) - dichter

(Wilhelm Apolinaris Albertus de Kostrowitz)

Calligrammes (beeldgedichten) 1918

De bundel is voor zijn op het slagveld gestorven vriend René Dalize.

De Calligrammes zijn op het slagveld gemaakt. 

IN DE LOOPGRAVEN - om mentaal gezond te blijven - overwinningen op de dood.

             Experimenten met vorm en inhoud.

Alcools  1913

Experimenten met vorm. Apolinaire laat o.a. de interpunctie weg.

Interpunctie?  . .  ,   :  ; !

Van Alcools lezen we het gedicht Le Pont Mirabeau

L’histoire commence le 27 septembre 1914 : Apollinaire rencontre Louise de Coligny-Châtillon à l’occasion d’un déjeuner dans un restaurant de Nice. Immédiatement il tombe amoureux.

Elle rompt avec Apollinaire à la veille de son départ pour le front en mars 1915, en se promettant de rester amis.

Apollinaire et Lou ont une abondante correspondance jusqu’en janvier 1916 car le poète écrit beaucoup pour garder le moral. Ce sont ces nombreux courriers qui donneront naissance aux Lettres à Lou, des lettres parfois très romantiques, parfois érotiques mais toujours d’une grande beauté. 

Les demoiselles d'Avignon van Pablo Picasso

Inspiratie voor de kubisten: Afrikaanse maskers

Kubistisch werk van Georges Braque

Apolinaire woonde in de Bateau-Lavoir, een vervallen oude fabriek op Montmartre (er was maar 1 kraan) maar de huur was laag. Samen met Picasso en Braque, de "uitvinders" van het KUBISME. Ook Cézanne en Renoir werkten daar.  

Leer: p. 23 uit de ringband, de bio van Apolinaire

 

Leer: p. 81 van de kopie - het stukje "La littérature" (L'Entre-Deux-Guerre)

Maak: Opdracht bij Le Pont Mirabeau p. 84 van de kopie en de opdracht bij Paysage, ook op p. 84

Lees: Calligramme pour Lou (p.23 vd ringband)

Meer weten van Apollinaire? Extra stof, niet verplicht.

Guillaume APOLLINAIRE – Lettres à Lou (France Culture, 2009) - YouTube

https://www.youtube.com/watch?v=3X39oh3LI0Y&list=PLYjHD-O0SJDw-3IihZo0CPgd_kqCMXs8V

Een "calligramme" is een woord dat uitgevonden is door Apollinaire.

Een calligramme is een samentrekking van calligraphie en ideogramme (bijvoorbeeld het Egyptische teken voor oog) => zowel een gedicht als een tekening.

Vorm en inhoud vallen samen.

Vragen bij La Colombe poignardée et le jet d'eau (1918)

Apollinaire herdenkt hier zijn vrienden en vriendinnen die hij in de oorlog is kwijtgeraakt. Hij is ze uit het oog verloren, ze zijn gestorven, verspreid geraakt of "in het Noorden" aan het vechten in een bloedige oorlog. 

1. Wat zie je?

Een oog/waterbassin, een fontein, een vogel

2. Hij gebruikt een symbool van vrede en liefde. Welk symbool, en wat zegt hij hierover? Als symbool gebruikt hij een duif. Cette colombe s'extasie.

3. Midden in de tekening van de duif staan de woorden 'et toi'. Waarom zo centraal? Welke vriendinnen is hij kwijtgeraakt? Hoe heten ze? Zij (Marie) was het belangrijkst. Mya, Mareye, Yette, Lorie, Annie en Marie.

De fontein

4. In de fontein staan de namen van zijn vrienden. Wie noemt hij? Wie zijn dit? Zoek uit wie dit zijn. Hij noemt Braque, Max, Jacob, Derain, Raynal, Billy, (René) Dalize. Het zijn oa schilders, kunstenaars, schrijvers. 

5. Hij vraagt zich af waar ze zijn. Dat doet hij 3x. Citeer de 3 zinnen waarin dit staat. Où sont-ils Braque et Max Jacob/ Où sont Raynal Billy Dalize/ Où est Cremnitz/

6. Ook gebruikt hij in dit zeer moderne gedicht, heel traditionele elementen zoals het woordje Ô (denk aan: oh, mijn liefje ik mis je zo.) Dit doet hij 2x. Citeer de zinnen waarin dit staat. O jeunes filles, O mes amis partis en guerre, O sanglante mer.

Apollinaire mengt traditionele vormen: 

rijm + ô + où + traditionele thema's: verlies van geliefden (in het Frans: un poème élégiaque - een klaaglied)

en hele nieuwe vormen:

tekening + (bijna) geen interpunctie.

Paul Eluard - Liberté (1942)

Vragen en antwoorden bij Apollinaire: Le Pont Mirabeau, Paysage p. 84, p. 85

1a. Met welke 2 begrippen wordt het water in de Seine vergeleken? De liefde en het leven.

1b. Het refrein heeft een traag ritme. Wat is volgens jou de rol hiervan in het gedicht? Om aan te geven dat het water in de Seine langzaam stroomt.

1c. Wat is volgens jou het thema van dit gedicht? Liefde gaat langzaam voorbij. De tijd gaat voorbij.

1d. -

Bekijk Paysage op p. 85

2a. Welke vier dingen worden door de typografie visueel weergegeven? Een huis, een struik, een mens/2 mensen, een sigaar.

2b. Welke van de 4 gedichtjes vind je het leukst? Waarom?

2c. Leg uit in welk opzicht deze 4 gedichtjes in het surrealisme passen. Het zijn zinnen die zomaar lijken op te wellen uit het onderbewuste van de schrijver. Er lijkt ook geen logisch verband te zijn tussen de zinnen.

2d. -