les 5 kernconcepten modernisme en massacultuur

• Kua
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

les 5 

Kernconcepten modernisme 

voorbeelden en oefeningen

Kernconcepten Modernisme

• Streven naar VERNIEUWING, breuk met het verleden. Kunst kan de maatschappij verbeteren, vooruitgangsdenken, utopisch denken.
• Zoeken naar ORIGINALITEIT, naar de GRONDSLAGEN ( herleiden tot de essentie van elke discipline, via vormonderzoek op een wetenschappelijke manier - reductie). ABSTRACTIE, ATONALITEIT.

• Streven naar AUTONOME en universele taal, onafhankelijk van de cultuur van

de beschouwer.

• Streven naar puurheid en directheid in de EXPRESSIE, inspiratie daarvoor nieuwe concepten (abstractie, stilering, atonaliteit, syncope, blue note) of in niet-westerse culturen.
•  Uitdrukken van (onderbewuste) gevoelens van ANGST en VERVREEMDING.

• Verwerping van realisme 
• Abstractie -> geen verwijzingen nodig 
• Functionalisme (vorm volgt functie)
• Functionalisme (less is more)
• Breuk met het verleden
  
• Op zoek naar het primitieve, het echte 
• Expressie kan een belangrijk uitgangspunt zijn 
  
• Originaliteit: zoeken met een groep gelijkgestemden 
• Kunst wil/kan de maatschappij veranderen
  
• Onderzoekende, experimentele houding 

  

• Herwaardering figuratie 
  
• Geen vaststaande esthetische normen 
• form follows fantasy
• complexiteit en tegenspraak: less is a bore 
• Originaliteit hoeft niet meer; clichés en (stijl)citaten mogen
• Cultuurrelativisme 
• Eclecticisme
  
• Multidisciplinair karakter 
• Sterrendom
• Spanningsveld tussen hoge en lage kunst

Kernconcepten 

Modernisme

Kernconcepten 

Post-Modernisme

voorbeelden

Kunstwerken modernisme en massacultuur 

naar aanleiding van de kernconcepten

verwerpen realisme vs herwaardering figuratie 

Pieter Claesz 1627

tjalf sparnaay 2015

geen verwijzingen,  abstractie vs

geen vaststaande esthetische normen

piet mondriaan 1910

Rob scholte 1998

Op zoek naar abstractie; mondriaan op weg naar de stijl. 

Rob scholte gebruikt een 'stijlcitaat' Hoe? 

mondriaan de stijl

el lizitsky constructivisme

constructivisme

suprematisme

pollock action painting

glazen object minimal art

hans Haacke

Damian Hirst 

afb1: hans haacke condensatie glas

afb 2:Hirst's bekendste werken betreft dieren (onder meer een tijgerhaai, schaap en een koe) die in een aquarium zijn gepreserveerd in formaldehyde. Vaak dragen deze werken een lange titel, die niets te maken heeft of lijkt te hebben met het afgebeelde dier. De installatie met de haai (1991) heet bijvoorbeeld The Physical Impossibility Of Death In The Mind Of Someone Living (vrij vertaald: De fysieke onmogelijkheid van de dood in de geest van iemand die leeft). 

ai wei wei

engagement

functionalisme ; form follows function vs form follows fantasy (less is a bore)

Brancusi 

jeff Koons

Breuk met het verleden; venieuwing vs orginaliteit minder belangrijk , stijlcitaten en clichés mogen er zijn

Picasso liet zich in zijn werk inspireren door afrikaanse maskers 

Aboriginal kunst: kun je dit op waarde schatten met westerse kunstopvattingen als je de 'dreamtime'symboliek niet kent? 

op zoek naar het primitieve vs cultuurrelativering = bij cultuurrelativisme is er sprake vn andere culturele levensvisies dan de westers georienteerde. Relativisme; de westerse cultuur is niet de enige invloedrijke cultuur maar andere culturen kunnen waarden hebben die net zo belangrijk kunnen zijn. De westerse cultuur zou daarom niet dominant aan andere culturen moeten zijn ten opzichte van andere culturele waarden.  

Is sacre du printemps de eerste stap naar cultuurrelatie? Geef voor en tegen argument.

schonberg atonaal

madonna frozen

streven naar originaliteit en multidisciplinair 

De zonsverduistering

George Grosz

Marilyn Monroe

andy Warhol

kunst wil /kan maatschappij veranderen vs hedonisme en sterrendom

Apeshit the carters 

- Hiphop-Louvre vermenging hoge en lage cultuur

- maatschappelijke kwesties aan de kaak stellen; rassenscheiding, discriminatie, slavernij, armoede/rijk, 

- multidisciplinair: muziek/dans/video/ theater

APESHIT

"Erg opvallend is de video, welke is opgenomen in het Louvre in Parijs. Het is niet alleen een meesterwerkje op zichzelf, maar bevat ook een heel aantal meesterwerkjes van anderen. Het koppel staat en danst rondom werken uit de tijd van het kolonialisme. (het Neoclassicisme)

Dat is niet zonder reden."

APESHIT

   Beyoncé’s moeder is Frans/Creools en hun voorouders hebben de kolonisatie van Frankrijk en daarmee de slavernij dan ook aan den lijve ondervonden. Ze laten het schrille contrast zien tussen het harde leven van hun voorvaderen en hun positie aan de top.

Elk kunstwerk dat ze kozen in combinatie met hun positie, outfits en de cameraposities vertelt een boodschap over de positie van zwarten en vrouwen in de geschiedenis én nu."

Knielen:

De knielende American Football speler wordt in de clip vertaald door het shot met knielende zwarte mannen. Colin Kaepernick bleef niet staan maar knielde wanneer het volkslied werd gespeeld. Hij protesteerde op deze manier tegen politiegeweld en discriminatie. 

Dit is ook de reden dat Jay-Z een optreden bij de Super Bowl heeft geweigerd

Het beeld van Hermes die een sandaal aantrekt... past hier goed bij.

Kaepernick begon zijn protest mede vanwege Alton Sterling, Philando Castile en Charles Kinsey; zwarte mannen die in juli 2016 in de VS doodgeschoten werden door politieagenten.

Dit knielen zorgt voor verschillende reacties...

Het knielen kostte Colin Kaepernick zijn toekomst als professioneel American Footballer, maar zijn protest kreeg vooral na de dood van George Floyd in 2020 massale navolging.

Trump: "Tijdens het volkslied moet je rechtop staan, met een saluut of een hand op het hart. Er zijn andere dingen waar je tegen kunt demonstreren, maar niet tegen onze prachtige Amerikaanse vlag. GEEN GEKNIEL!"

Uitbuiting

Het portret dat Jaques Louis David maakte van Mme Récamier wordt in de videoclip nog eens subtiel nagebootst door de dansers. 

De dansers spelen niet de rijke Récamier, maar ze vormen met hun lichamen de vorm van de chaise longue waarop Récamier ligt. 

Opnieuw is dit een vrij directe verwijzing naar hoe zwarte mensen in de 18e en 19e eeuw werden gebruikt door blanken. Juist rijken zoals Mme Récamier werden rijker door de uitbuiting van zwarte mensen.

Can't believe we made it!

Jay-Z staat voor Het vlot van Medusa, waarop wanhopige passagiers die dreigen te verdrinken worden afgebeeld. 

 Het schilderij is gebaseerd op de beruchte schipbreuk in 1816 even buiten de westkust van Afrika. Bijna 150 mensen moesten dagenlang zonder brood of water op het vlot zien te overleven. 

The Carters willen hiermee wellicht het voortdurende schandaal van de vluchtelingencrisis aanduiden. Daarnaast gaat The Raft of Medusa ook over de nasleep van het kolonialisme en de slavernij. De afgebeelde mensen zijn onderdrukt en wanhopig, maar sommige van hen wisten het toch te redden...

Dit portret van een zwarte vrouw speelt ook een prominente rol in de clip van Beyoncé en Jay-Z. Het schilderij werd gemaakt net na 1800 en toont een zwarte vrouw: eindelijk niet als onderworpene maar gewoon als geportretteerde. Het is een trotse vrouw die gezien mag worden en één van de weinige zwarte dames is in de geschiedenis van de Westerse kunst. Beyoncé neemt dezelfde trotse houding aan, in een dure jurk van Versace.  

Wanneer het nummer begint, staan Jay-Z en Beyoncé aan weerszijden van de Mona Lisa, mogelijk het bekendste werk in het museum. Net als het schilderij kijken ze recht de camera in. Ze staan er niet bij als bewonderaars van de vrouw in het portret. Twee succesvolle zwarte muzikanten die het verdienen om zélf geportretteerd te worden.