1.3 - A - De kerk valt uiteen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

1.3 De kerk valt uiteen

De Reformatie

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de Reformatie is

Erasmus

Humanist

1466-1536

Lof der Zotheid

• Misstanden in de Katholieke kerk;
  

• Verering heiligen
  
• verering relikwieën,
• Hebzucht / machtslust pauzen, bisschoppen en andere geestelijken
  

In 1517 schrijft Luther een brief vol kritiek op de kerk;

• Luther was tegen de verering van heiligen, daarover stond niets in de bijbel
• Luther vond dat de mensen zelf de bijbel moesten lezen, ze moesten niet alleen luisteren naar geestelijken

In 1517 schrijft Luther een brief vol kritiek op de kerk;

•  In de brief staan maar liefst
  95 kritiekpunten op de kerk
• Luther spijkert deze op een kerk in Wittenberg (Duitsland)

In de brief van Luther stond onder andere;

• Dat er in een kerk geen versieringen en goud thuis horen
• Dat de bijbel voor iedereen te lezen moet zijn
• God is geen persoon op aarde (de Paus), maar zit in je hart 

De Paus was woedend over de kritiek van Luther

• De Paus eiste dat Luther zijn kritiek terug nam
  
  
• Luther weigerde dit en moest zich melden bij de Koning van het Duitse Rijk Karel V

Luther

Koning van het Duitse Rijk Karel V

Luther weigert ook bij Karel V zijn kritiek terug te nemen.

• Luther wordt vogelvrij verklaard; iedereen mag hem vanaf nu doden
  
  

De Bijbel was enkel te lezen in het Latijn

Luther wilde dat veranderen;

• Hij schreef de bijbel in volkstaal. Zo konden meer mensen het lezen en zelf over het geloof nadenken

Maken deze les

1.3 De kerk valt uiteen

Opdracht 3 & 5

werkboek blz. 14-15

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Gevolgen van de reformatie

• Splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken  naast de katholieke Kerk

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters)
  

Protestantse kerk

• Christelijke kerk

• Er is geen duidelijke leider

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in de volkstaal

• Geen beelden en/of verering van heiligen en relieken (is afleiding)

• Sobere handelingen

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

Maken deze les

1.3 Kerk valt uiteen

opdracht 5 t/m 7

werkboek blz.15-17
infoboekblz. 15-17

1500 

v. Chr.

1000 

v. Chr.

500 

v. Chr.

1

500

1000

1500

2000

2050

➤Sleep het icoon van het tijdvak dat bij de 

Reformatie hoort naar de juiste plek in de tijdlijn.

➤Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Protestant

Katholiek

Maarten Luther

De Paus

Aflaten

Bijbel in volkstaal

Latijnse kerkdienst

Sober

Beeldenverering

Reliekenverering

'Kale' kerk

Beelden in de kerk

'Magische' handelingen

Sobere handelingen

In de vijf zinnen hieronder wordt uitgelegd hoe de boekdrukkunst werkt. 

In de tekening staan de cijfers 1, 2 en 3. ➤Koppel aan elk cijfer de juiste zin.

1

2

3

Een schrijver schrijft een boek en brengt dat naar een drukkerij.

A

De zetters hebben bakken met losse, loden letters, waarmee ze de tekst van de schrijver namaken, in lood.

B

Op de ‘loden tekst’ wordt inkt gesmeerd.

C

Op de inkt worden vellen papier gelegd en stevig aangedrukt.

D

De drukpers drukt het papier nog harder aan; nu staan de letters op het papier.

E

➤Koppel aan elk cijfer het juiste woord.

In de Middeleeuwen werd de Bijbel met [.........1.........] overgeschreven. Na de uitvinding van de [.........2.........] hoefde dat niet meer. Boeken konden nu met behulp van een [.........3.........] gedrukt worden. Daardoor werden Bijbels goedkoper en konden meer mensen er zelf een kopen én lezen. Bijbels werden nu ook in de taal van het volk gedrukt. Protestanten als [.........4.........] en [.........5.........] waren hier blij mee.

drukpers

boekdrukkunst

de hand

Luther

de paus

Karel de Grote

kopieermachine

schrijvers

de bisschop

Calvijn

printer

moeite

➤Luther was een Duitse monnik.

1. Juist
2. Onjuist

➤Luther was enthousiast over alles wat de paus en de bisschoppen deden.

1. Juist
2. Onjuist

➤Luther werd uit de kerk gezet.

1. Juist
2. Onjuist

➤De paus was het meestal wel eens met de ideeën van Luther.

1. Juist
2. Onjuist

➤De paus vond dat Luther een ketter was.

1. Juist
2. Onjuist

➤ Wat wordt met Reformatie bedoeld?

Maarten Luther en Johannes Calvijn hadden kritiek op de Kerk. 

➤ Noem 2 onderdelen van de Kerk, waar Luther en Calvijn kritiek op hadden.

Zo rond 1450 kwam er een andere manier om boeken te produceren.

➤ Op welke manier werden boeken vóór 1450 gemaakt?

Zo rond 1450 kwam er een andere manier om boeken te produceren.

➤ Op welke manier werden boeken ná 1450 gemaakt?

Zo rond 1450 kwam er een andere manier om boeken te produceren.

➤ Welk voordeel heeft deze manier van produceren gehad voor o.a. Maarten Luther?