W13 HA 3H 3V SGA HFD 6 Les 1

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

HFD 6 FEEST

Lees hfd 6, 

blz 48 t/m 55 goed door 

en bekijk de afbeeldingen in het boek.

Als er een vraag wordt gesteld over de beeldaspecten (vormgevings aspecten) a.d.h.v. een plaatje, waar ga je het dan over hebben?

1. Over de gezichtsuitdrukking en de achterliggende gedachte die de kunstenaar had, toen hij het werk maakte.
2. Over de kleuren die ik in het plaatje zie en de sfeer die daarmee wordt opgeroepen.
3. Over het verhaaltje, "wat stelt het voor" en dat duidelijk uitleggen.
4. Over de begrippen vorm, kleur/ compositie/ licht of ruimte die ik kan toepassen in het plaatje.

Welke van deze afbeeldingen heeft het meeste "betekenis", dus heeft een echte boodschap?

1

2

3

4

1. Afb. 1
2. Afb.3
3. Afb. 2
4. Afb. 4

RUIMTE en aanzicht

(1 puntsperspectief)

Veel foto’s worden staand gemaakt. Een fotograaf kan echter ook een hoog of laag standpunt kiezen. Deze foto is genomen vanuit een kikvorsperspectief. Waaruit leid je dat af? 

1. Het lijkt alsof alles heel klein is en de horizon loopt gelijk aan mijn ooghoogte.
2. Je kijkt tegen de boom aan en de boom is groter dan dat ik ben.
3. De horizon valt ongeveer gelijk met de rand van het lichte plein. Alle (mens) figuren steken daar met hoofd en schouders bovenuit
4. De horizon is laag, de schaduw valt op de grond en ik zit onder de boom.

(Herhaling: bekijk het filmpje op de vorige slide over perspectief tekenen).

Het schilderij van de boerenbruiloft is behoorlijk oud, maar Brueghel was op de hoogte van het lijnperspectief. 

*Noem een aspect waaruit blijkt dat Brueghel op de hoogte was van het lijnperspectief.

1. Je herkent het hier aan de verdwijnpunten (rechts en links). De lijnen (bijvoorbeeld langs de zijkanten van de lange bank) lopen naar de verdwijnpunten.
2. Je ziet het, omdat er veel lijnen zijn in deze afbeelding die naar links lopen. Het vluchtpunt ligt hier boven de horizon, ook links.
3. Je ziet het duidelijk, want voor is alles groot en naar links toe wordt alles kleiner.
4. Hij heeft een 1 punts perspectief gebruikt. Het verdwijnpunt zie je middenin het schilderij. Ook zie je dat de kleuren vervagen naar links toe.

Beeldaspecten 

COMPOSITIE

grondlijnen (zie stippelllijntjes)

bewegings suggestie: statisch of dynamisch

compositiesoorten:

horizontaal of verticaal 

driehoeks

centraal

diagonaal

a- / symmetrisch

overall

ritme / herhaling / patroon

Horizontale compositie

De richtingslijnen in de compositie lopen voornamelijk horizontaal (van links naar rechts, zoals in een landschap). Dit heeft een statisch of rustig effect.

Verticale compositie

De belangrijkste onderdelen zijn in een verticale lijn geordend, van boven naar beneden. Ook dit heeft een statisch effect. 

Driehoekscompositie

Een driehoekscompositie heeft de belangrijkste elementen in de vorm van een al dan niet zichtbare driehoek staan. 

Centrale compositie

Diagonale compositie

Symmetrische compositie

Asymmetrische compositie

Overall compositie

Bekijk het filmpje op de vorige slide. Maak een foto van een
-diagonale compositie
-driehoeks compositie
-overallcompositie

statische compositie

dynamische compositie

 Een statische compositie is een compositie die vast staat en onbeweeglijk is. Dat gebeurt: 

• Als een ordening symmetrisch is 
• Als een ordening centraal is 
• Als de ordeningslijnen evenwijdig lopen aan het kader (de vier zijden van een tekening) 
• Als vormen gelijkmatig verdeeld zijn over het vlak 
• Gelijkmatig gebruik van horizontale/verticale lijnen 
• Gelijkmatig verdelen van vormen over vlak 
• Kleine kleurcontrasten 
• Ontbreken van natuurlijke contrasten (licht/donker contrast)
  

Er zit op geen enkele wijze beweging in de compositie. Alle onderdelen lijken volledig stil te staan.

Een dynamische compositie is een compositie die beweeglijk is. Dat gebeurt:

• Als de ordeningslijnen golven, schuin of diagonaal lopen 
• Als er ritme of herhaling in zit 
• Als vormen ongelijk verdeeld zijn over het vlak  
• Als er diagonalen/schuine of gebogen richtingen in zitten 
• Kleurcontrasten 
  

Waarom is er hier sprake van een dynamische compositie?

1. Het is 3d.
2. Er zijn primaire kleuren gebruikt.
3. Er zit ritme in en de ordeningslijnen lopen schuin.
4. Er zijn veel kleurcontrasten.

Waaraan kun je zien dat dit een statische compositie is?

1. Er zijn geen golven zichtbaar
2. Het licht is rustig
3. De compositie is symmetrisch
4. Een brug kan niet bewegen

DYNAMISCHE compositie d.m.v.:

1. Diagonale richtingen

2. Herhalingen

3. Bewegingslijnen 

(moment-opnames na elkaar).

In een dynamische compositie is altijd sprake van asymmetrie

5. door hantering van gereedschap

(zie de volgende slide).

Door de hantering van het gereedschap en materiaal  en vanuit de motoriek (de fysieke beweging van de arm en hand) ontstaat ook dynamiek

Het schilderij maakt de indruk van een snelle momentopname. 

Noem een aspect waaruit je dit afleidt. 

1. Je ziet dat ze bewust de bewegingen van de mensen geschilderd hebben.
2. Doordat ze allemaal een beetje schuin in het beeld staan en boven elkaar zijn geplaatst.
3. Afsnijdingen langs de rand. en er ontbreken van details: het is snel geschilderd
4. Door de houding van de muzikanten en dansende mensen. Het gaat alle kanten op.

Het beeld heeft een eigen sokkel van brons. Vervolgens is het op een stenen sokkel geplaatst. 

Wat is de technische reden om dit beeld op de brede bronzen sokkel te lassen? 

1. Zo komt de organische vorm (t.o.v. de geometrische vorm van de sokkel) van het mensfiguur beter tot zijn recht.
2. Anders had het beeld niets gehad om op te staan; Het beeld heeft een voetstuk nodig om gepresenteerd te worden.
3. Het contrast tussen de diagonale richtingen en de horizontale sokkel, maakt het beeld veel interessanter.
4. Het hele beeld rust maar op een smal voetje. De verbinding is dus te kwetsbaar. Door het beeld op een breder voetstuk te plaatsen kan het niet zomaar omvallen.

Zoek op, in je aantekeningen (of op internet) de betekenis op van het woord SYMBOOL.
Plaats hier twee plaatjes van een symbool.

Plaats hier een plaatje van een pictogram en
een plaatje van een logo.

Statisch of dynamisch?

Teken dit beeld na, maar maak de 

compositie dynamischer. 

Maak hiervan een foto en plak deze in de volgende slide.

Teken dit beeld na maar maak in jouw versie de compositie juist heel dynamisch.

Plak hier de foto van jet tekening.