1.2 deel 2

HC Burgers en steden in de Lage Landen

par 1.2 Van Brugge naar Antwerpen

1.2 deel 2

'Vlaanderen wordt Bourgondisch t/m Habsburg'

Vlaanderen & Brabant: economisch zwaartepunt

Gebieden van Vlaanderen en Brabant:

• Veel verstedelijking in vergelijking met andere gebieden
• Steden maakten deel uit van groot handelsnetwerk.
• Antwerpen wordt in de 16e eeuw het grootste handelscentrum van West-Europa >> Brabant wordt hiermee middelpunt.
• Vlaanderen en Brabant waren verantwoordelijk voor 62% van de belastingen >> Holland 13% en Overijssel minder dan 1%!
• Brugge wordt nieuwe handelscentrum van de Lage Landen (i.p.v. Atrecht) >> zat in handelsnetwerk van verschillende steden.
  

Vlaanderen & Brabant: economisch zwaartepunt

Binnen het netwerk versterkte elke stad de eigen positie en het netwerk als geheel door:

• Innovatie op allerlei gebieden:
  >> uitvindingen zoals de Kogge (schip)
  >> verbetering infrastructuur + opslag van producten
  >> arbeidsverdeling + specialisatie in nijverheid/landbouw.
  
• Innovatie wordt getriggerd door schaalvergroting in netwerk van de steden:
  >> bevolkingsgroei in steden: meer produceren.
  >> door toename handel: meer wegen en havens worden aangelegd + schepen vergroot.
  

Stedelijke burgerij neemt taken van geestelijkheid over

• De steden vergroten invloed op de sociale zorg.
  >> Hospitalen, leprozerieën en bedeling van armen --> kerk

          Brugge: Sint Janshospitaal 12e eeuw

• >> zorg voor bejaarden, weduwen en wezen -->gilden
  >> bewaken geesteszieken --> stadbestuur
  
• De steden gaan zorgen voor onderwijs.
  >> kloosterschool overgenomen door stadsbestuur
  >> scholing was in het belang van de stad
  >> vrouwen, kleuters en volwassenen ook toegestaan!
  >> analfabetisme onder mannen bijna geheel verdwenen
  
  

Stedelijke burgerij neemt taken van geestelijkheid over

• Stadsbesturen gaan het algemeen belang ('bonum commune') dienen.
  >> Monopolie op gebruik geweld + strenge straffen bij overtredingen
  >> Bouw openbare gebouwen zoals stadhuis of markthal + infrastructuur in handen van het stadsbestuur.
  >> "In het belang van de stad" mocht het bestuur tegen regels/tradities in gaan --> soms problemen (opstanden e.d.)
  
• Bedelorden en begijnhoven worden in de steden gevestigd.
  >> Moderne Devotie = individuele vroomheid die tot uiting wordt gebracht door arbeid en bezinning door het lezen van nieuwe bijbelvertalingen en boeken met christelijke leefregels (in volkstaal!).
  >> Begijnhoven (vrouwenordes olv priester) + bedelorden in stad gesticht.
  

Vlaanderen wordt Bourgondisch

• 1363: Koning Jan de Goede geeft Bourgondië in leen aan Filips de Stoute
  
• 1369: Filips trouwt met Margaretha van Vlaanderen (erfgename) >
  

 Vlaanderen, Antwerpen, Mechelen en Artesië van de Hertogen van Bourgondië

•  Beleid opvolgers Filips de Stoute (Filips de Goede, Karel de Stoute): 

      1. zelfstandigheid Bourgondië
      2. centralisatie van het bestuur, door:
           - uniformering wetgeving > de Grote Raad
            - oprichting Staten- Generaal 
            - instelling Rekenkamer 

Bourgondië wordt onderdeel Habsburgse Rijk  (Heilige Roomse Rijk)

• Steden kwamen in verzet > particularisme > 
  
• Door oorlogen en verhoging belastingen >
  
• hertogen impopulair >
  
• Na dood Karel de Stoute (1477): machtsstrijd met koning en gewesten/steden >
  
• Maria van Bourgondië (erfgename) zoekt steun > Huwelijk met Maximiliaan van Habsburg > einde zelfstandigheid Bourgondië
  
• Maximiliaan hervat centralisatiepolitiek
• bij verzet: inperking vrijheden > Brugge
• bij steun: ec. privileges > Antwerpen belangrijker,
• ook door Spaans/Portugese koloniën

Maria 1457 - 1482

Maximiliaan 1459-1519

HC Burgers en steden in de Lage Landen

par 1.2 Van Brugge naar Antwerpen

Maak opdracht 8 op blz. 252

Nabespreken

HC Burgers en steden in de Lage Landen

par 1.2 Van Brugge naar Antwerpen

1.2 deel 2

'Vlaanderen wordt Bourgondisch t/m Habsburg'

Vul de samenvattingsposter aan, voor zover mogelijk is.

Huiswerk:

HC Burgers en steden in de Lage Landen

par 1.2 Van Brugge naar Antwerpen

Lees 1.2 deel 3

'Karel V en Filips II t/m Beeldenstorm'