4. Manierisme & Barok

Maniërisme & Barok
Cimon en Pero: Peter Paul Rubens, ca. 1635
1 / 23
volgende
Slide 1: Tekstslide
TekenenMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 23 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Maniërisme & Barok
Cimon en Pero: Peter Paul Rubens, ca. 1635

Slide 1 - Tekstslide

Maniërisme 1530-1600

Slide 2 - Tekstslide

Maniërisme 1530-1600
Maniërisme is de overgang van Renaissance naar de Barok
Maniërisme > Maniera = iets op een overdreven manier doen,
Ontstaan in Rome, verspreiding door gravureboeken en pestepidemieën.

Er wordt gebruik gemaakt van de klassieke elementen en van de eigen emotie.
Doel: laten zien hoe goed de techniek beheerst wordt.

De zondeval, Cornelis van Cornelisz, 1592

Slide 3 - Tekstslide

Maniërisme 1530-1600
Kenmerken van het Maniërisme:
  • Ingewikkelde houdingen en constructies
  • onrealistische verhoudingen
  • bijbelse taferelen en mythologie
  • pasteltinten 
  • schrille kleurcontrasten
  • gebruik van dure materialen
Kaïn en Abel, en het offer van Abraham, Adam van Vianen, 1621

Slide 4 - Tekstslide

Maniërisme 
Architectuur
Er wordt gebruik gemaakt van de klassieke vormentaal maar het wordt vernieuwend toegepast > levendiger en beweeglijker.

De klassieke elementen worden meer als versiering aangebracht dan als iets functioneels.
Palla del te Mantua, Giulio ROmano, 1526-1534

Slide 5 - Tekstslide

Maniërisme 
Architectuur
Begrippen:
  • Triglief
  • Timpaan
  • Zuilen
  • Consoles
Consoles: krulvormig, gebogen versieringen in de muur onder de zuil

Slide 6 - Tekstslide

Maniërisme 
Schilderkunst
Afbeeldingen van christelijke en mythische verhalen.
Voorstelling en compositie kloppen vaak niet met de werkelijkheid. > lichamen

Pasteltinten <> Groot licht-donkercontrast

De afbeeldingen worden dramatischer > meer spanning en zeggingskracht
Madonna met de lange hals: Parmagianino, 1534-1540

Slide 7 - Tekstslide

Maniërisme 
Schilderkunst
Begrippen:
  • Compositie
  • Pasteltinten
  • Kleurcontrasten
  • S-bocht
  • Licht-Donkercontrast
De kindermoord in Bethlehem, Cornelis Cornelisz. van Haarlem, 1590
Als Herodes, de koning van Judea, hoort dat in Bethlehem een kind is geboren dat koning van de Joden zal worden, besluit hij alle jongetjes onder de twee jaar te laten doden. De schilder heeft de slachting weergegeven als een wilde nachtmerrie. Gruwel volgt op gruwel: links snijdt een soldaat een kind de hals door, daarachter krabt een vrouw een soldaat de ogen uit.

Slide 8 - Tekstslide

Maniërisme 
Beeldhouwkunst
Verbeelding van Mythische figuren.

Er wordt weer afgewkeen van de klassieke vormgevingsregels > lichamen vaak gerekt of overdreven contrapost houding = Figura Serpentina

Dure materialen als goud en emaille.

Doel: vaak ter versiering of statussymbool om de artistieke kwaliteiten te laten zien.
Peper en Zoutvat voor Frans I: Benvenuto Cellini, 1539-1543

Slide 9 - Tekstslide

Maniërisme 
Beeldhouwkunst
Begrippen:
  • Contrapost
  • Figura serpentina
  • Emaille
Apollo: Giovanni van Bologna, 1573-1575

Slide 10 - Tekstslide

Barok 1600-1720

Slide 11 - Tekstslide

Barok 1600-1720
Barok = Barocco= Grillige parel

Klassieke elementen worden op eigen wijze toegepast.

Geïnspireerd door Michelangelo en de grote licht-donkercontrasten.
Paleis van Versailles, 1680

Slide 12 - Tekstslide

Barok 1600-1720
Barok is vooral groot in Frankrijk en Spanje > Katholieke geloof weer groot maken.
Het gevolg van de reformatie > contrareformatie

Ook het aanzien van koningen werd opgevijzeld.

Slide 13 - Tekstslide

Barok 1600-1720
In de Nederlanden > Gouden Eeuw
1568-1648- Oorlog met Spanje
Veel geld en macht > gevolg ook veel kunst.

Niet de Barok zoals we die zien in Zuidelijk Europa
Bartholomeus Jansz van Assendelft, Werner van den Valckert, 1617

Slide 14 - Tekstslide

Barok 
Architectuur
Kenmerken Barok Bouwkunst:
  • Sterke dieptewerking
  • rijk materiaalgebruik
  • Symmetrie
  • Ingewikkelde patronen
  • veelvuldig gebruik van versieringen

Slide 15 - Tekstslide

Barok 
Architectuur
Bekende namen: Bernini en Borromini

Veel oog voor detail en complexe vormen.
Versierde gevels, assymetrie, reliefwerking en grote contrasten door lichtval.

Macht van de Rooms-Katholieke kerk tot uiting brengen.
San Carlo alle Quattro Fontane: Francesco Borromini, 1665

Slide 16 - Tekstslide

Barok 
Architectuur
In de Nederlanden ligt de macht bij de burgers. Hierdoor veel grote huizen en kantoren > Stadhuis op de Dam.
Op het fronton zie je een beeld van de Vrede > dragen van een olijftak en staf Mercurius.
Decoratie is bedoelt om het aanzien weer te geven.

Begrippen:
- Lichtval
- Gevel

Slide 17 - Tekstslide

Barok 
Schilderkunst
Kenmerken Barok Schilderkunst:
  • Realistische weergave
  • Dramatische effecten
  • Clair-Obscur
  • Emotie
  • Dynamiek
The calling of Saint Matthew: Carvaggio

Slide 18 - Tekstslide

Barok 
Schilderkunst
Mythologische en religieuze taferelen.

Extreem realistisch en eigentijds > uit de historische context gehaald

Verbeelding is dramatisch en op het hoogtepunt van een gebeurtenis > benadrukt door diagonalen en clair-obscur contrast

Bijbelse voorstelling centraal > aanzien Katholieke kerk verbeteren.

Slide 19 - Tekstslide

Barok 
Schilderkunst
In de Nederlanden > Protestantisme > minder Barokke schilderkunst

Schilderijen in opdracht > nieuwe genres

Vaak wordt het dagelijks leven verbeeld > landschappen, stillevens, historiestuk, genrestuk.
Jan Steen: Sint Nicolaasfeest, 1663

Slide 20 - Tekstslide

Barok 
Schilderkunst
Begrippen:
  • Historiestuk
  • Genrestuk
  • Clair-Obscur
  • Ets
  • Trompe l'oeil (bedrieglijk echt)

Slide 21 - Tekstslide

Barok 
Beeldhouwkunst
Bijbelse en Mythologische thema's

Veel ornamenten en onderwerpen uit de natuur. Licht speelt een belangrijke rol!

Door komst van welvaart was er meer vraag naar luxe gebruiksvoorwerpen

Veel emotie, beweeglijkheid en plasticiteit.
Diagonale lijnen die dynamiek versterken

Slide 22 - Tekstslide

Barok 
Textielkunst
Carton van Rubens > Dynamiek en clair-obscur

Begrippen:
  • decoratie
  • diagonale lijnen

Slide 23 - Tekstslide