5.4 De opstand (3)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Rules!

• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, etc.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we zoveel mogelijk na de les of in de pauze
• De telefoon blijft in de tas, broekzak (o.i.d) tenzij anders wordt aangegeven.
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Wat is geen gevolg van de centralisatie politiek van Karel V in de Nederlanden?

1. De steden raken hun privileges kwijt op gebied van bestuur en rechtspraak
2. Elk gewest moet zich nu aan dezelfde wetten houden
3. Belasting wordt gelijkgesteld in elke gewest
4. Gewestelijke bestuursorganen werden opgeheven

Plaats de onderstaande woorden op juiste plaats:

Vorst

Staten-Generaal

Raad van state

Geheime raad

Landvoogd

Gewestelijke staten

Raad van Financiën

In de raad van financiën zaten zowel edelen als edelen. Elke keer als een edelman overleed werd deze vervangen door een jurist. Dit is een voorbeeld van 'particularisme'

1. Waar
2. Niet waar

Nederlandse edelen hadden een verzoek aan Margaretha van Parma (smeekschrift). Wat wilden de edelen?

1. Dat de vervolgingen van de protestanten zouden stoppen
2. Dat de edelen weer mochten meeregeren in de Staten-Generaal
3. Dat zij weer hun eigen regels en wetten mochten aanhouden
4. Dat zij advies mochten geven aan de landvoogd

Een bedoeld gevolg van dit 'smeekschrift' is dat protestantse dominees hagenpreken gingen houden. Wat is een onbedoeld gevolg van het smeekschrift?

1. Het sturen van de hertog van Alva naar de Nederlanden
2. De Spaanse furie
3. De beeldenstorm
4. De moord op Willem van Oranje

Alva wordt gekroond door de duivel.

Hier zie je de edelen. Die het zwijgen wordt opgelegd.

Duizenden mensen stierven door de wreedheid van het Spaanse leger.

Hier zie je de martelingen die plaats vonden tijdens het bewind van Alva.

De vrouwen stellen de gewesten voor. Geketend aan de voeten van Alva.

Op 4 november 1576 plunderen Spaanse soldaten Antwerpen (Spaanse furie). Wat is de oorzaak van deze plundering?

1. Antwerpen had de kant van de opstandelingen gekozen
2. Het salaris van de Spaanse soldaten werd niet meer betaald
3. Antwerpen was een rijke stad en Filips II wilde de rijkdommen
4. Antwerpen had een belangrijke Spaanse generaal vermoord: Balthasar Gerards

De Spaanse furie had een onbedoeld (positief) gevolg voor de Nederlanden. Welke?

1. De Spaanse soldaten vochten niet meer tegen de Nederlanders
2. De handel van Antwerpen verplaatste zich naar Amsterdam
3. Filips II moest zijn verlies erkennen in de tachtigjarige oorlog
4. Rijke vluchtelingen vluchten naar Nederland

Neergang Antwerpen, opkomst Amsterdam

• Door de Spaanse Furie nam Amsterdam de dominante handelspositie van Antwerpen over.

• (Rijke) Vluchtelingen uit Antwerpen trekken massaal naar Amsterdam.

• De Nederlandse gewesten (samen met de Katholieke steden) besluiten samen te gaan werken in het verdrijven van de Spaanse soldaten (pacificatie van Gent)

• In de zuidelijke (katholieke) gewesten gaan calvinisten (protestanten)  weer over op geweldplegingen en beeldenstormen (met medeweten van Willem van Oranje)
  

Wat zou de reactie zijn van de zuidelijke gewesten op deze wreedheden?

1. Liever bij de Nederlanden dan bij de rovende/moordende Spanjaarden
2. Liever bij de Spanjaarden dan bij de rovende/moordende Nederlanden

Unie van Atrecht/Utrecht

• De zuidelijk gewesten sluiten vrede met de Spaanse landvoogd en verenigen zich in de Unie an Atrecht.

• Als reactie verenigen de noordelijke gewesten zich in de Unie van Utrecht

• De laatste zou de basis vormen voor de latere Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
  

1) Gewetensvrijheid; iedereen was vrij zijn geloof te kiezen

2) Vrijheden en privileges van de gewesten werden gerespecteerd

3) Gewesten behielden zelfbestuur > afgevaardigden kwamen samen in de Staten-generaal voor algemene zaken.

De nieuwe republiek kreeg: Gewetensvrijheid, geen geloofsvrijheid. Wat is het verschil?

Bestuur van de republiek

• Nederland werd een republiek.

• Binnen de gewesten kwam de macht te liggen bij de regenten binnen de gewestelijke staten.

• De soevereine macht kwam te liggen bij de Staten-Generaal waarin afgevaardigden van de gewestelijke staten samen kwamen voor de buitenlandspolitiek en oorlog

• De stadhouder kwam in dienst van de Staten-Generaal als hoogste bevelhebber van het leger en de vloot

• De nieuw benoemde raadspensionaris (landsadvocaat) werd aangesteld als hoogste politieke leider
  

Stelling: 'de oprichting van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden is een testament van de overwinning van het particularisme op het centralisme'.

1. Eens
2. Oneens

Homework

Lezen:

Maken: