Intro + §5.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

§5.1 Leenheren en leenmannen

• Een nieuw tijdvak!
• Afronding hoofdstuk 4; hoe 'eindigde' het Romeinse rijk?
• Nieuw hoofdstuk = nieuwe Kennen en Kunnen 
• Let op: 'Een onveilige tijd' en 'Ridders' is géén toetsstof!

Hoe ging de toets?

010

Ik ben op vakantie geweest

1. Ja in Nederland
2. Ja in het buitenland
3. Nee

Was je antwoord net ja? Waar ben je geweest :)?

Waar denk je aan bij de middeleeuwen?

Wat is het verschil tussen de Romeinse tijd en de middeleeuwen?

De middeleeuwen beginnen ongeveer rond het jaar... na Christus.

De middeleeuwen eindigen rond het jaar ... na Christus.

De 'val'

• Onrust in het rijk
• Epidemieën en politiek gedoe zorgen voor een verdeling van het rijk
• In 395 splitst keizer Theodosius het rijk op
• Grensgebieden worden onrustig, 476 wordt de keizer (Romulus) afgezet door Germanen 

De 'val'

• Boek heeft het over een val;
• Het rijk transformeerde eerder
• Veel gebruiken bleven bestaan (Latijn, wegennetwerk, (bouw)kunst, handel) 
• Oostelijke deel van het rijk bleef nog 1000 jaar bestaan

De islam

• Kalifaat in groot deel van Spanje
• Rond 711 komen Noord-Afrikaanse soldaten naar Spanje 
• Stichten een rijk met de islam als godsdienst.
• Tolerant!

Moskee van Cordoba

Deze moskee staat in het Spaanse Cordoba en is gebouwd op een Romeinse tempel. Later omgebouwd tot kerk. Lagen van geschiedenis!

Een nieuwe keizer

• In 800 werd Karel de Grote gekroond tot keizer in Rome!
• Door niemand minder dan de paus!
• De paus liet zien dat Karel een opvolger van de Romeinse keizers was
• Het Frankische rijk kan hiermee worden gezien als opvolger van het Romeinse rijk. 

Het Frankische rijk

Frankische
rijk

Karel de Grote

O.l.v. Karel de Grote ontstond een groot rijk na de 'val' van het West-Romeinse rijk (3e / 4e eeuw n.Chr.)

Bestuur

• Karel reisde veel rond in zijn rijk, hier zette hij grote tenten neer en later paleizen (Nijmegen, Aken)
• Veel burgers zagen hem, hierdoor kon hij zijn gezag laten zien. 
• Het land was te groot om door één persoon te laten besturen, Karel deelde het dus op.
• Hertogen en graven (hoge edelen) kregen stukken land om te besturen.  Ze werden leenmannen, Karel was hun leenheer.
• Macht werd erfelijk!

Het feodale stelsel of het leenstelsel

Eerste stand

De geestelijkheid. Zij bezaten de geestelijke (kerkelijke) macht, maar hadden daarnaast ook wat wereldlijke macht.

Tekst

Tekst

Tekst

Tweede stand

De adel. Zij hadden wereldlijke macht (grond).

Derde stand

Burgerij (vanaf de Hoge Middeleeuwen). Zij hielden zich bezig met handel en nijverheid.

Overig

De grootste groep mensen (boeren / arbeiders) behoorde niet tot een stand. Zij stonden buiten de wereld van onderwijs, kunst en cultuur.

1

Volgende les:

• Klein stukje theorie 5.1, daarna 5.2
• Lees §5.1 in je boek
• Maak de online planning 

De laatste West-Romeinse keizer werd afgezet in 476.

1. Waar
2. Niet waar

Keizer Romulus

Europa had na 476 nooit meer een keizer.

1. Waar
2. Niet waar

De eerste 'Romeinse keizer' werd in 800 na Christus gekroond en heette ... (alleen voornaam)

De manier waarop vorsten in de middeleeuwen hun land verdeelden noemen we het ...

Na 814

• Na dood Karel de Grote viel het Frankische rijk uiteen
• West- en Oost-Frankische rijk.
• Erfelijke macht zorgde ervoor dat rijke families aan de macht bleven 

Onrustige tijden

• 9e en 10e eeuw waren onrustig
• Europa was dunbevolkt
• Steden werden soms gepluderd
• Gevolg: bouw kastelen/burchten om bevolking te beschermen
• Edelen namen soldaten: ridders in dienst die de koning trouw zworen.
• Na 1100 kon niet iedereen ridder worden, alleen als je van adel was. 

Burcht

• Verstevigde plek 
• Bevolking kon zich terugtrekken
• Plek waar waardevolle zaken werden opgeslagen