K3_ges: herhaling PTA 3-4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

HERHALING

PTA 3-4

Geschiedenis Kader 3

Sociale Zekerheid en Verzorgingsstaat in Nederland

Historisch overzicht 1848-1914

Leerdoel

Aan het eind van deze les weet je wat je moet leren voor PTA 3-4.

Sociale Zekerheid en Verzorgingsstaat in Nederland

Herhaling

Begrippen

• Industrialisatie
• Liefdadigheid
• Confessionelen
• Conservatief-liberalen
• Jong-liberalen
• Liberalen 
• Nachtwakersstaat
• Vakbond
• Algemeen kiesrecht
• Sociaaldemocraten
• Sociale kwestie

Begrippen

• Beurskrach
• Steunuitkering
• Werkverschaffingsproject
• Aanpassingspolitiek
• Plan van Arbeid
• Geleide loonpolitiek
• Harmoniemodel
• Marshallplan
• Wederopbouw
• Consumptiemaatschappij
• Sociale zekerheid

Begrippen

• Verzorgingsstaat
  
• Vergrijzing
• Flexwerker

Personen 

• Willem Drees  (1886-1988)
  Minister-president van Nederland van 1948-1958. Hij wordt gezien als de grondlegger van de verzorgingsstaat. ('vadertje Drees')
• Ruud Lubbers (1939-2018)
  Minister-president van Nederland van 1982-1994. In de jaren tachtig begonnen onder zijn leiding de eerste bezuinigingen op de verzorgingsstaat.

Wie is wie?

Willem Drees

Ruud Lubbers

Minister-rresident van 1948-1958

Minister-rresident van 1982-1994

Grondlegger verzorgingsstaat

Bezuinigen op verzorgingsstaat

Jaartallen

• 1845: Armenwet
• 1874: Kinderwetje van Van Houten
• 1919: Algemeen mannen kiesrecht (passief vrouwen kiesrecht)
• 1929: Beurskrach
• 1934: Jordaanoproer
• 1940-1945: WO II
• 1947: Noodwet Ouderdomsvoorziening
• 1949: Werkloosheidswet (WW)

Jaartallen

• 1957: Algemene Oudedomswet (AOW)
• 1965: Algmene Bijstandswet (ABW)
• 1967: Wet Arbeidsongeschiktheid (WAO)
• 1985: Akkoord van Wassenaar
• 2009: AOW leeftijd naar 69 jaar.

Zet de gebeurtenissen op de juiste volgorde van tijd.

A

AOW-leeftijd wordt verhoogd naar 69 jaar.

B

Invoering van het Algemeen mannenkiesrecht

C

Armenwet ingevoerd, waardoor gemeenten een grotere rol krijgen in de zorg voor armen.

D

Willem Drees wordt minister-president van Nederland.

E

Grondwet van 1848.

F

Beurskrach in de VS, met een wereldwijde economische crisis tot gevolg. 

G

Tweede Wereldoorlog in Nederland.

H

Invoering van de Algemene Ouderdomswet (AOW).

Leerdoelen

• Je kunt een omschrijving geven van de manier waarop de armenzorg geregeld was tot 1930. (liefdadigheid en nachtwakersstaat)
• Je kunt minimaal twee gevolgen van de crisis in de jaren dertig noemen voor de armenzorg in Nederland.
• Je kunt uitleggen hoe de verzorgingsstaat in Nederland zich na 1945 ontwikkelde. Hierbij geef je de naam en de wetten die in de jaren vijftig en zestig zijn aangenomen om een inkomen te verzekeren voor mensen die oud, ziek of werkloos waren.
• Je kunt minimaal drie problemen noemen waar de verzorgingsstaat mee te maken kreeg na 1970. En je kunt minimaal drie oplossingen noemen die voor die problemen zijn bedacht.

Geef een omschrijving van de manier waarop de armenzorg geregeld was tot 1930.
Gebruik in je antwoord: liefdadigheid en nachtwakersstaat.

Noem minimaal twee gevolgen van de crisis in de jaren dertig noemen voor de armenzorg in Nederland.

Leg uit hoe de verzorgingsstaat in Nederland zich na 1945 ontwikkelde. Geef hierbij de naam en de wetten die in de jaren vijftig en zestig zijn aangenomen om een inkomen te verzekeren voor mensen die oud, ziek of werkloos waren.

Noem een problemen waar de verzorgingsstaat mee te maken kreeg na 1970. Geef ook een oplossing die voor dat probleem is bedacht.

Nederland van 1848-1914

Herhaling

Begrippen

• Actief kiesrecht
• Algemeen kiesrecht
• Censuskiesrecht
• Coalitie
• Communisten
• Confessionelen
• Democratie
• Districtenstelsel
• Emancipatie
• Evenredige vertegenwoordiging

Begrippen

• Feminsme
• Grondwet
• Industrialisatie
• Kiesrecht
• Klassieke grondrechten
• Liberalen
• Ministeriële verantwoordelijkheid
• Monarchie
• Oppositie
• Parlement
• Parlementaire democratie

Begrippen

• Passief kiesrecht
• Regering
• Republiek
• Sociaal-democraten
• Socialisme
• Vakbond
• Verzuiling

Personen 

• Johan Thorbecke (1798-1872)
  LIberale politicus. Onder zijn leiding werd de grondwet van 1848 geschreven.
• Koning Willem II (1792-1849)
  Liet Thorbecke de grondwet wijzigen, waardoor ons land een parlementaire democratie werd.
• Koning Willem III (1817-1890)

Personen 

• Pieter Jelles Troelstra (1860-1930)
  
• Socialist. Richtte de SDAP op en streed voor de revolutie: ' vergissing van Troelstra' .
• Abraham Kuyper (1837-1920)
  Protestantse politicus. Richtte de ARP op, minister-president in 1901.
• Herman Schaepman (1844-1903)
  Katholieke priester en politicus. Zette zich in voor de emancipatie van katholieken.

Personen 

• Wilhelmina Drucker (1847-1925)
  
• Feministe, richtte de VVV en de VvVK op.
• Aletta Jacobs (1854-1929)
  Eerste vrouwelijke huisarts in Nederland. Zette zich in voor de emancipatie van de vrouw en streed voor vrouwenkiesrecht.

Wie is wie?

Aletta Jacobs

Koning Willem II

Koning Willem III

Abraham Kuyper

Johan Thorbecke

Wilhelmina Drucker

Pieter Jelles Troelstra

Herman Schaepman

Streed voor vrouwen emancipatie

Eerste vrouwelijke arts in Nederland.

Koning tijdens de grondwetswijziging van 1848.

Leider van de commissie voor de grondwetswijziging van 1848.

Protestantse politicus. Richtte de ARP op.

Koning na de grondwetswijziging van 1848. Wilde deze terugdraaien, maar dat kon niet meer.

Socialist en wilde de revolutie in Nederland uitroepen. Dit werd bekend onder 'de vergissing van Troelstra'.

Katholiek die zich inzette voor de emancipatie van katholieken.

Oprichter van de SDAP.

Jaartallen

• 1848: Revoluties in Europese landen
• 1848: Grondwet van Thorbecke
• 1917: Pacificatie van 1917 (einde schoolstrijd)
• 1917: Grondwetswijziging: invoering algemeen kiesrecht mannen/passief kiesrecht vrouwen en kiesstelsel evenredige vertegenwoordiging
• 1919: Algemeen actief kiesrecht voor vrouwen.

Zet de gebeurtenissen op de juiste volgorde van tijd.

A

Tweede Wereldoorlog in Nederland.

B

Aletta Jacobs studeerd af als eerste Nederlandse vrouwelijke arts.

C

Willem III wordt koning van Nederland.

D

Invoering algemeen mannenkiesrecht.

E

Grondwet van 1848.

F

Pacificatie, waardoor er een einde komt aan de schoolstrijd.

G

Algemeen (actief) kiesrecht voor vrouwen.

H

Beurskrach, met een wereldwijde economische crisis tot gevolg. 

Leerdoelen

• Je weet welke gevolgen de grondwet van 1848 had voor het bestuur in Nederland.
• Je weet welke gevolgen de opkomst van de industrie had voor de arbeiders.
• Je weet welke groepen gingen strijden voor emancipatie.
• Je weet waarom en hoe vrouwen streden voor emancipatie.
• Je weet wat er veranderde in de grondwet van 1917.

Welke gevolgen had de grondwet van 1848 voor het bestuur in Nederland.

Welke gevolgen had de opkomst van de industrie voor de arbeiders.

Welke groepen gingen strijden voor emancipatie?

Waarom en hoe streden vrouwen voor emancipatie?

Wat veranderde er door de grondwet van 1917?

Stel 1 vraag over de lesstof
die je niet hebt begrepen.