5.2 Voelen, ruiken, proeven

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

5.2 Voelen, ruiken, proeven

Opperhuid

Lederhuid

Brandwonden

Ruiken en proeven

In de huid, je grootste orgaan, liggen verschillende zintuigen waarmee je kunt voelen. Ruiken en proeven doe je met zintuigen in je neus en je tong.

Leerdoelen

• Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven.
  
• Je kunt benoemen hoe je verschillende geuren ruikt.
  
• Je kunt benoemen hoe je verschillende smaken proeft.

De opperhuid en de lederhuid

Talgklier

Zweetklier

Haarzakje

Haar

Bloedvat

hoornlaag

onderhuids bindweefsel

kiemlaag

lederhuid

De opperhuid en de lederhuid

Ruiken en proeven

Reukzintuig in je neus.

• Boven in je neusholte bevindt zich het reukzintuig.

• De reukzintuigcellen liggen in het neusslijmvlies.

• Ze worden geprikkeld als er geurende gassen bij komen en sturen dan impulsen naar de hersenen.

• De meeste geuren bestaan uit verschillende geurstoffen. 
• In de neusholte liggen verschillende typen reukzintuigcellen.

• Elk type is gevoelig voor een bepaalde geurstof. 

Smaakzintuig

• In de groefjes aan de zijkant liggen smaakzintuigcellen
• Voedsel --> smaakzintuigcel --> zenuw --> hersenen
• Zoet, zout, zuur, bitter, umami (hartig)
  

Plenda

Ma 10 maart : 5.1 m 4 t/m 10 en 5.2 (helemaal)

Samenvatting

De huid bestaat uit de opperhuid en de lederhuid en bevat verschillende zintuigen waarmee je kunt voelen. De opperhuid bestaat uit de hoornlaag, die bescherming biedt en afslijt, en de kiemlaag, waar nieuwe huidcellen worden aangemaakt. In de lederhuid bevinden zich warmte-, koude-, druk- en tastzintuigen, samen met haarzakjes, talgklieren, zenuwen en zweetklieren. Zweet verdampt en helpt het lichaam af te koelen, terwijl talg de huid en haren soepel houdt. 

Onder de huid ligt het onderhuids bindweefsel, dat vet opslaat als energie en het lichaam isoleert tegen kou. Brandwonden kunnen de huid beschadigen, waarbij de opperhuid zich kan herstellen, maar de lederhuid niet. Het reukzintuig in de neusholte bevat verschillende reukzintuigcellen, die geurstoffen waarnemen en impulsen naar de hersenen sturen. Hierdoor kun je verschillende geuren herkennen. Op de tong liggen smaakzintuigcellen in smaakknopjes, waarmee je vijf basissmaken proeft: zoet, zout, zuur, bitter en umami. Andere smaken neem je waar door een combinatie van smaak en geur.

De hoornlaag van de huid bestaat uit levende cellen.

1. Juist
2. Onjuist

Onjuist – De hoornlaag bestaat uit dode cellen.

De lederhuid bevat zintuigen voor temperatuur, druk en tast.

1. Juist
2. Onjuist

Zweetklieren helpen het lichaam af te koelen door de verdamping van zweet.

1. Juist
2. Onjuist

Talg uit talgklieren zorgt ervoor dat de huid uitdroogt.

1. Juist
2. Onjuist

Onjuist – Talg houdt de huid en haren juist soepel.

Onderhuids vetweefsel beschermt tegen kou en dient als energievoorraad.

1. Juist
2. Onjuist

Als de lederhuid kapotgaat door een brandwond, herstelt deze vanzelf.

1. Juist
2. Onjuist

Onjuist – De lederhuid herstelt niet vanzelf.

Het reukzintuig bevindt zich in het slijmvlies boven in de neusholte.

1. Juist
2. Onjuist

Elke geurstof prikkelt slechts één soort reukzintuigcel.

1. Juist
2. Onjuist

Onjuist – Meerdere geurstoffen activeren verschillende reukzintuigcellen, wat een geurpatroon vormt.

De tong kan meer dan vijf verschillende basissmaken proeven.

1. Juist
2. Onjuist

Onjuist – De tong proeft vijf basissmaken: zoet, zout, zuur, bitter en umami.

Veel smaken neem je waar met behulp van het reukzintuig.

1. Juist
2. Onjuist