Par. 2.3 Duitsland van democratie naar dictatuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Laatste dagen van de WOI

• Duitse soldaten en matrozen sloegen aan het muiten.
• Arbeiders gingen staken. 
• De keizer vluchtte naar het neutrale Nederland. 
• In Berlijn riepen de socialisten een republiek uit met een parlementaire democratie. 

De Weimarrepubliek. De Rijksdag (het parlement) had de macht.

1919: communistische opstand

• De socialistische regering zetten het leger om de opstand neer te slaan.

• Geweldadige bendes probeerde met extreem geweld de orde te herstellen.

•  was een strijd tussen twee groepen:

- linkse (vooruitstrevend) en rechtse (conservatief, voor sterke leiders).

Na de communistische opstand...

Het bleef onrustig:

• Door politiek geweld vielen duizenden doden. 
• Mislukte staatsgrepen
• Gevechten tussen linkse en rechtse knokploegen 

• Het politieke geweld en de Vrede van Versailles waren slecht voor het vertrouwen van de bevolking in de democratie. 

De Dolkstootlegende

De Dolkstootlegende

Antidemocratische generaals en politici beweerden dat het Duitse leger in de WOI niet door de geallieerden was verslagen, maar "in de rug was gestoken" door de democraten die om een wapenstilstand hadden gevraagd en de "schandvrede" hadden getekend. 

Veel Duitsers geloofden dit en voelden zich verraden door democratische politici. 

Economische problemen

Economische crisis door inflatie (waardevermindering van geld):

-  de Duitse mark werd steeds minder waard. Dit zorgde voor minder vertrouwen in de economie. 

Mensen gaven hun loon snel uit, omdat alles aan het eind van de dag nog duurder kon worden. 

Er ontstond voedseltekorten en er vielen hongerdoden. 

Oplossingen?

• De vergering voerde eind 1923 een nieuwe mark in die duizend mijlard keer zo veel waard was als de oude. 
• De economie herstelde in 1924 toen Duitse banken leningen Amerikaanse leningen kregen en de herstelbetalingen werd verlaagd.
• Vijf jaren van welvaartsgroei, maar...

24 okt 1929, Zwarte donderdag

De aandelenkoersen daalde erg snel = Beurskrach, met een zware wereldwijde economische crisis (depressie) als gevolg.

Keerpunt in de geschiedenis: een belangrijk snelle verandering.  

Wat betekenen de Beurskrach voor Duitsland?

• Duitsland werd extra hard getroffen:
• Duitsland was afhankelijk van Amerikaanse leningen, die nu wegvielen. 
• 30% van de Duitse beroepsbevolkingen was werkloos.
• Opkomst van het populisme, bijv: politicus die beweerde dat hij Duitsland weer welvarend en machtig kon maken en het "dictaat van Versailles" ongedaan zou maken. 

Adolf Hitler

Wie was Adolf Hitler?

• Geboren in Oostenrijk
• Toen hij 18 was, trok hij naar Wenen in de hoop toegelaten te worden tot de Academie van Kunsten, maar zo ver kwam het niet. 

Hitler in de WOI

• Oorlogsveteraan
• Vocht in het westfront tegen Frankrijk
• Hitler geloofde heilig in de dolkstootlegende waarbij de nederlaag van het Keizerlijk leger werd toegeschreven aan het 'verraad van de socialisten, Joden, communisten en republikeinen' 

Na de WOI (1919)

• Sloot zich in München aan bij een kleine rechts-nationalistische politieke partij.
• Hij ontdekte dat hij een groot talent had: hij kon het publiek overtuigen en effectief toespreken. Hij was een goed redenaar. 
• Hij werd de leider van de partij:

Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP)

Het nationaalsocialisme:

• Antidemocratische, totalitaire, gewelddadige, extreem nationalistische en racistische politieke beweging. 
• Hitler was de Führer
• Radicaler dan het facime, want de nazi's geloofden in de rassenleer
  

Rassenleer

• Het onjuiste theorie over erschillen tussen "mensenrassen". 
  

• De 'joodse ras' was de grootste vijand van het 'Germaanse ras'. 
• Het 'Germaanse ras' moest worden verbeterd door levensonwaardig en zwak leven te verwijderen (bijv. gehandicapten en homoseksuelen).

Antisemitisme

• Antisemitisme betekent jodenhaat.
• Hitler was een antisemiet: hij gaf de joden de schuld van de Duitse nederlaag in de WOI.
• Volgens Hitler waren joden socialisten die arbeiders gebruikten om van hun vaderland te vervreemden. Daarom moest er een nationaal socialisme komen: om de arbeiders van het "joodse" socialisme af te houden. 

Levensruimte

• Hitler wilde meer grond voor het Duits sprekende volk om zich te kunnen voeden en hij wilde dat alle Duitssprekenden "heim ins Reich" kwamen.

• Dit betekent dat:
• Polen, Russen en andere 'minderwaardige Slavische volken' moesten worden verdrijft (of vermoord...)

Hitler werd rijkskanselier

• Door de economische crisis groeide de aanhang van de NSDAP.
• De partij werd de grootste in verkiezingen van juli 1932.
• De andere partijen wilden niet met de nazi's samenwerken, maar konden ook geen stabiele regering vormen. 
• President Hindenburg benoemde Hitler op 1933 tot rijkskanselier.   

Stelling: "Bestaat nog antisemitisme"

0

Antwoord de leerdoel

2. Hoe kwam Hitler aan de macht?