5.4 Voortplanten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.4 Voortplanten

1HVB

Programma

1. Lesdoelen

2. Theorie + checks

3. huiswerk volgende week

5.4 -Leerdoelen

*Je kan uitleggen hoe planten zich voortplanten.

*Je kan uitleggen hoe zaden worden verspreid 

*Je kan uitleggen wat er gebeurt in een plantenleven (cyclus).

Waarvoor krijgen planten bloemen?

Bloembodem: hierop zitten de andere delen van de bloem vast.

Kelkbladeren: groene blaadjes, die de bloem beschermen tegen kou, uitdroging en beschadiging als de bloem nog in de knop zit.

Nectarkliertjes: kliertjes onder in de bloem, die nectar maken. Nectar is een zoete vloeistof, die insecten zoals vlinders en bijen eten.

staan rondom de stamper.

Onderdelen van een bloem

Kroonbladeren: de gekleurde bloemblaadjes, waarmee een plant insecten naar de bloem lokt.

Stamper: zit midden in de bloem en is voor de voortplanting.

Meeldraden: ook voor de voortplanting. Staan rondom stamper

'Weet jij het al?'
Welke onderdelen van de bloem groeien uit tot zaden in de vrucht?

1. Vruchtbeginsel
2. Stijl
3. Zaadbeginsels
4. Stempel

Voortplantingsorganen: Meeldraden en stampers

Meeldraad - helmknop en de helmdraad.
De helmknoppen maken stuifmeelkorrels (stuifmeel):  mannelijke voortplantingscellen; Vergelijk ze met zaadcellen van mensen.

Stamper - stempel, stijl en vruchtbeginsel.
In  vruchtbeginsel zitten de zaadbeginsels.
In elk zaadbeginsel zit één eicel.
Ze  zijn de vrouwelijke voortplantingscellen;
Vergelijk ze met de eicellen van mensen.

>> Zie video links :) 

Welke onderdeel is vrouwelijk?

1. Meeldraad
2. Stamper
3. Kroonblad
4. Vruchtbeginsel

Wat is onderdeel 1?

1. Kelkblad
2. Meeldraad
3. Kroonblad
4. Vruchtbeginsel

Hoe komt stuifmeel op de stamper?

Bestuiving= overbrengen stuifmeel van meeldraad op stamper.
*altijd naar bloem van zelfde soort plant!

>> Zie video linkerpagina.

kruisbestuiving	zelfbestuiving
stuifmeel van ene bloem op stamper van bloem van andere plant terechtkomt	Soms komt het stuifmeel op de bloemen van dezelfde plant terecht.

Stuifmeel gaat van ene naar de andere plant door:

1. Insecten
Planten met geurende,kleurende bloemen lokken insecten. Insect eet nectar -> kruipt daarvoor onder in bloem, raakt meeldraden -> stuifmeel op lichaam-> kruipt op andere bloem en raakt kleverige stempel. Stuifmeel plakt. (insectenbloemen)

2. Wind

Wind neemt stuifmeel mee -> windbloem = minder opvallend geurend/kleurend dan insectenbloem . Meeldraad en stempel steekt ver uit bloem -> makkie voor de wind! ;) 

Windbloem of insectenbloem?

1. Windbloem
2. Insectenbloem
3. Allebei

Windbloem of insectenbloem?

1. Windbloem
2. Insectenbloem

Hoe ontstaan zaden?

En wat ná de bevruchting?

1. Kroon- en kelkbladeren verschrompelen. 
2. Vruchtbeginsel groeit en wordt vrucht (zie afb.) 
3. Zaadbeginsels groeien tegelijkertijd uit tot zaden. -> zo ontstaan zaden in een vrucht, zoals  zaadjes in tomaat of pitjes in  appel.

De stuifmeelbuis (pollenbuis)
groeit van ..... naar
(juiste volgorde)

1. Stijl, stempel, zaadbeginsel, eicel
2. Eicel, zaadbeginsel, stijl, stempel
3. Stijl, zaadbeginsel, stempel, eicel
4. Stempel, stijl, zaadbeginsel, eicel

Hoe worden zaden verspreid?

Zaadverspreiding:
verspreiden van zaden in de vrucht (voorkomt dat ze allemaal vlakbij moederplant terecht komen)

D r i e   m a n i e r e n 

1. De wind (lichte vrucht)

2. Door dieren (stekelige vrucht ivm kleven in vacht, of vrucht gegeten)

3. Door plant zelf (vrucht knapt open)

Huiswerk

+ opdrachten in je boekje van 6.1 

+ tekening 2 zie teams

Maak een start met het bonenverslag!