4.4 Evolutie in populaties

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Juist of onjuist: een soort is groter dan een populatie

1. Juist
2. Onjuist

Een populatie bestaat uit individuen van verschillende soorten.

1. juist
2. onjuist

Een populatie is een groep organismen van 1 soort in 1 gebied.
Wat is een goed voorbeeld?

1. mussen en merels in de tuin
2. alle huisdieren van Nederland
3. alle dolfijnen in de zeeën
4. de otters in de Weerribben

Het is niet altijd duidelijk wat een soort is. Elke letter stelt een populatie voor. Overlap betekent dat ze onderling vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen. Hoeveel soorten zijn er?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Als in een populatie een belangrijke mutatie optreedt, ontstaat een nieuwe soort.

1. juist
2. onjuist

Genenpool van een populatie

allelfrequentie: hoe vaak een allel voorkomt in een populatie

B: 7 / 14 = 0,5

b: 7 / 14 = 0,5

p = de allelfrequentie van allel B

q = de allelfrequentie van allel b

p =0,5

q= 0,5

         Hardy                Weinberg

Populatiegenetica adhv de wet van Hardy-Weinberg
(berekenen van allelfrequenties als alleen fenotypen bekend zijn)

-grote populatie

-geen sprake van natuurlijke selectie

-geen mutaties

-geen migraties

Hardy-Weinberg-evenwicht = 

de allelfrequenties door de generaties heen blijven constant. 

Hardy-Weinberg - evenwicht

voorwaarden: 

geen mutatie, 

geen migratie, 

alle paringen zijn op toeval

berust

geen natuurlijke selectie

Hardy Weinberg evenwicht

je kijkt naar 1 populatie, naar 1 eigenschap

ieder individu heeft 2 genen per erfelijke eigenschap (AA, Aa, aa)

p = frequentie van A       bv. p = 0,6

q = frequentie a        bv. q= 0,4

p+q = 1

AA = 

aa = 

Aa = 2pq

p​2​​

q​2​​

Losse oorlel = A,   vergroeide oorlel = a

64% van de mensen heeft losse oorlel

Losse oorlel = AA + Aa                                                            aa = 

Vergroeide oorlel = aa                                           frequentie = percentage : 100

aa =          = 36% = 0,36                      =  0,36                       q = 

q = 0,6 dus p  = 0,4             , want     p+q = 1

Welk percentage van de bevolking is heterozygoot? Aa = 2pq = ?

q​2​​

q​2​​

q​2​​

√​0,36​​​=0,6

Mensen hebben een vergroeide of een losse oorlel. Vergroeide oorlel is dominant = A. Losse oorlel is recessief = a. 

64% van de bevolking heeft een vergroeide oorlel. 

Hoeveel % van de bevolking is heterozygoot?

64% van de bevolking heeft  een vergroeide oorlel. 

Vergroeid = A, los = a

Hoeveel % van de bevolking is heterozygoot?

64% heeft dominante fenotype vergroeid = Aa of AA, 

hoeveel van welke weet je niet (2pq+p2 =0,64)

100%-64% = 36% heeft een losse oorlel en dus aa

aa = q2  = 0,36                 frequentie van a = q = wortel van 0,36

q = 0,6

p+q = 1,          p = 1-0,4 = 0,6

p = 0,6  en q = 0,4

Hoeveel % van de bevolking is heterozygoot?

Aa = 2pq

2pq = 2 x 0,4 x  0,6 = 0,48

Antwoord: 48% is heterozygoot

biologiepagina.nl

Genetic drift

Bij genetic drift verandert een genenpool door puur toeval. 

Bij kleine populaties heeft dit grote gevolgen.

genetic drift #1: Founder effect

genetic drift #2:  Bottleneck effect

Co-evolutie

Co-evolutie = evolutie waarbij soorten zich aan elkaar aanpassen en gezamenlijk evolueren.

• Wapenwedloop tussen roofdier en prooi
  
• Salamander maakt gifstof => de slang heeft een resistentie door mutaties en selectiedruk.
• Samenwerkingsverbanden tussen bloemen en hun bestuivers.

WAT

* lezen, maken, nakijken 4.4

** testjezelf 4.4
** groene context opgaven 4.4

*** lezen, maken, nakijken 4.5

HOE

individueel

in stilte

HULP NODIG

1. kijk in de tekst in je basisstof
2. schrijf je vraag op, vraag na afloop of tijdens een R-les aan je docent
3. vinger omhoog zodra docent langs je tafeltje loopt

actie - IN STILTE