3.1 Monniken en ridders 3

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

3.1 Monniken en ridders 

Europa wordt christelijk. 

les 3 

 

bk

Planning 

Terugblik vorige les 

Uitleg

Zelfstandig werken

nabespreken. 

Het was voor Karel de Grote erg moeilijk om een groot rijk in zijn eentje te besturen. Hoe loste hij dit op?

1. Door geestelijken aan te stellen.
2. Door horige in dienst te nemen.
3. Door graafschappen door edelen te laten besturen.
4. Door klooster te stichten.

Wie waren de baas in de steden?

1. De koning
2. De adel (heer, graaf, hertog)
3. De burgers

Europa wordt christelijk

De paus en Karel de grote  wilde dat iedereen christelijk werd in het Frankische rijk.

Daarom gaf de paus monniken, zoals Willibrord, de opdrachten mensen te bekeren naar het christendom.

Wilibrord

• Hij leefde rond het jaar 730 in Nederland. 
• In de tijd van Willibrord geloofden veel mensen in verschillende goden. 
• Vanuit Utrecht reisde hij door Nederland om de mensen over Jezus Christus te vertellen.  
• Willibrord bekeerde veel mensen in Nederland tot het christendom. 
• In 739 bij Dokkum vermoord.

 Geestelijken

Paus ->   monniken--> nonnen ---> priesters 

Geestelijkheid had veel invloed op de samenleving:

Priester:  legt uit hoe je moet leven in een preek en alleen zij konden lezen en schrijven, waardoor ze hoge functies hadden

Monniken en nonnen leefden in kloosters. Ze werkten en bidden alleen maar. Ze schreven christelijke of klassieke teksten over -> 'monikkenwerk'

Wie was Willibrord?

1. Een heer
2. Een horige
3. Een monnik die het christendom verspreidde
4. Een monnik die de Islam verspreidde

Heren en horigen

In een graafschap (stuk land van de graaf) woonden en werkten boeren. De grond waar ze dat op deden, was niet van de boeren zelf. Dit was van een (land)heer. 

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Het landgoed

• Landgoed van de heer 
• Bestond uit twee delen: land van de heer en plek voor de Boeren ( horigen).

• De opbrengst van de heer blijft van de heer 

   > opbrengst boeren gaat gedeeltelijk naar de heer.  

Horigen 

Horigen: boeren die weinig vrijheid kenden en ‘hoorden’ bij het land.

Horigen hadden 4 plichten:

1. Mochten het land van hun heer niet verlaten; 
   
2. Een deel van de oogst afstaan als belasting; 
3. Allerlei klusjes doen voor hun heer. 
   
4. Ze mochten niet trouwen met een vrouw van een andere langgoed.

In ruil hiervoor kregen ze bescherming tegen gevaar. Dit was hun recht.

.

Zelfstandig aan de slag. 

Opdracht 

9 t/m 11 

Blz 96 & 97

Waarom hadden de geestelijken veel macht?

1. Omdat zij konden lezen en schrijven
2. Zij zorgden voor meer mensen in dienst van de kerk
3. omdat zij het meeste contact hadden met god

Een geestelijke is:

1. Iemand die geesten ziet
2. Iemand in dienst van de kerk
3. Iemand in dienst is van een gemeente
4. Een voorlichter

De boeren in die tijd noemden we ...

1. Heren
2. Horigen

Hoe heette de edelman, die de baas was over een gebied?

1. Adel
2. Horige
3. Heer
4. Ridder

Hoe noem je iemand die voor een Godsdienst werkt?

1. Heer
2. Horige
3. Graaf
4. Geestelijke

3. Welke uitspraak over horigen is juist?
.

1. Horigen zijn edelen
2. Horigen zijn geestelijken
3. Horigen moesten gehoorzaam zijn aan hun heer
4. Horigen horen bij de kerk

Wat zijn horigen?

1. Horigen zijn boeren.
2. Horigen zijn boeren die veel reizen.
3. Horigen zijn nomaden.
4. Horigen zijn boeren die een deel van hun opbrengst moesten afstaan aan de heer.

3.1 Monniken en ridders 

Europa wordt christelijk. 

les 3 

 

bb

Planning 

Terugblik vorige les 

Uitleg

Zelfstandig werken

nabespreken. 

Een geestelijke is:

1. Iemand die geesten ziet
2. Iemand in dienst van de kerk
3. Iemand in dienst is van een gemeente
4. Een voorlichter

Wie worden er gezamenlijk geestelijken genoemd?

1. Alleen monniken en priesters
2. Priesters, monniken en nonnen
3. Priesters, keizers, nonnen
4. Monniken, nonnen en graven

Wie is GEEN geestelijke?

1. Ridder
2. Priester
3. Non
4. Monnik

Vrouwelijke geestelijken in het klooster heten...

1. monniken
2. nonnen
3. geestelijken
4. dominees

Het landgoed

• Landgoed van de heer 
• Bestond uit twee delen: land van de heer en plek voor de Boeren ( horigen).

• De opbrengst van de heer blijft van de heer 

   > opbrengst boeren gaat gedeeltelijk naar de heer.  

Heren en horigen

In een graafschap (stuk land van de graaf) woonden en werkten boeren. De grond waar ze dat op deden, was niet van de boeren zelf. Dit was van een (land)heer. 

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Horigen 

Horigen: boeren die weinig vrijheid kenden en ‘hoorden’ bij het land.

Horigen hadden 4 plichten:

1. Mochten het land van hun heer niet verlaten; 
   
2. Een deel van de oogst afstaan als belasting; 
3. Allerlei klusjes doen voor hun heer. 
   
4. Ze mochten niet trouwen met een vrouw van een andere langgoed.

In ruil hiervoor kregen ze bescherming tegen gevaar. Dit was hun recht.

.

3. Welke uitspraak over horigen is juist?
.

1. Horigen zijn edelen
2. Horigen zijn geestelijken
3. Horigen moesten gehoorzaam zijn aan hun heer
4. Horigen horen bij de kerk

De boeren in die tijd noemden we ...

1. Heren
2. Horigen

Hoe heette de edelman, die de baas was over een gebied?

1. Adel
2. Horige
3. Heer
4. Ridder

Wat zijn horigen?

1. Horigen zijn boeren.
2. Horigen zijn boeren die veel reizen.
3. Horigen zijn nomaden.
4. Horigen zijn boeren die een deel van hun opbrengst moesten afstaan aan de heer.

Zelfstandig werken

Maken:

Opdracht  8 t/m 12

Blz 87