H1.1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Woordbetekenissen zoeken

Leerdoelen

Je leert verschillende manieren om de betekenis van een onbekend woord te vinden.

Wat weten wij nog/ al?

Onbekend woord 

Als je een onbekend woord tegenkomt, kijk eerst of je de betekenis uit de tekst kan halen

Woordbetekenissen zoeken

• Synoniem
  
• Omschrijving
• Voorbeeld
• Tegenstelling
• Bekend woorddeel

Synoniem

Een synoniem is een woord dat wat betreft betekenis (ongeveer) gelijk is aan een of meer andere woorden.

Synoniemen zijn twee of meer verschillende woorden met (ongeveer) dezelfde betekenis.

Soms staat er een synoniem van een onbekend woord in de tekst, je kunt de betekenis van het onbekend woord dan raden.

Synoniem - voorbeelden

zelfstandig - op zichzelf

chaos - puinhoop

plaatje - afbeelding

editie - uitgave

Omschrijving

Een omschrijving is een woord of zijn woorden waarmee verteld wordt wat iets is.

Wanneer er in een tekst een omschrijving van een onbekend woord staat, kan de betekenis hieruit afgeleid worden.

Omschrijving

Kijk of de betekenis voor of achter het woord staat

Let op opvallende tekens: (...), -

Omschrijving - voorbeelden

journalist - iemand die informatie verzamelt en openbaar maakt op internet, tv of krant

actualiteit - alles wat op dit moment belangrijk is

Voorbeeld

Voorbeelden worden in teksten soms gebruikt om onbekende woorden uit te leggen.

Door een voorbeeld in een tekst weet je meteen wat de schrijver bedoeld.

Voorbeelden kunnen voor of na de onbekende woorden worden gebruikt.

Voorbeeld - voorbeelden

Voorbeelden zijn te herkennen aan woorden als:

bijvoorbeeld, zo is er...., zoals, denk maar aan, neem, zo.

Vandalisme, zoals het vernielen van bushokjes, is een groot probleem in de stad.

Voorbeeld - voorbeelden

Voorbeelden kunnen ook te herkennen zijn aan

een dubbele punt (:)

Wij houden van buitensporten: varen, wandelen, bergbeklimmen en mountainbiken.

Tegenstelling

Tegenstelling zijn woorden die elkaars tegengestelde zijn. Soms kun je de betekenis van een onbekend woord raden, omdat de tegenstelling van dat woord in de tekst staat.

Woorden als maar, echter, toch en daarentegen geven aan dat er een tegenstelling wordt genoemd.

Tegenstelling - voorbeelden

goedkoop - duur

begrijpelijk - onbegrijpelijk

koud - warm

bang - dapper

Bekend woorddeel

Soms kun je de betekenis van een onbekend woord begrijpen doordat je al een deel van het woord kent.

- samenstellingen

- woorden met voorvoegsel

- woorden met achtervoegsel

Bekend woorddeel- voorbeelden

samenstellingen: vleesvervanger. Je kent de woorden vlees en vervanger. Je kunt raden wat vleesvervanger betekent.

woorden met voorvoegsel: ongezond. On betekent niet, dus ongezond betekent niet gezond.

woorden met achtervoegsel: gevoelloos. -loos is hetzelfde als zonder. Gevoelloos betekent zonder gevoel.

Wat zijn synoniemen?

1. Woorden met meerdere betekenissen.
2. Woorden die ongeveer hetzelfde betekenen.
3. Woorden met maar één betekenis.
4. Tegengestelde woorden.

Wat is een voorbeeld van synoniemen?

1. groot en groter
2. viool en trompet
3. stuk en kapot
4. dag en nacht

Wat is het synoniem van 'vlug'?

1. snel
2. meteen
3. direct
4. smerig

Synoniem voor:
eerlijk

1. betrouwbaar
2. gezellig
3. lief
4. onaardig

Wat is het synoniem van het onderstreepte woord?

Bij die opdracht moet je de uitkomst noteren en ook de berekening opschrijven.

Wat zijn tegenstellingen?

1. Woorden die het tegenovergestelde betekenen
2. Woorden die hetzelfde betekenen

Wat is een tegenstelling?

1. Juf en docent
2. Wiskunde en aardrijkskunde
3. Politie en boef

Wat is de tegenstelling van dik

1. dun
2. groot
3. mooi
4. lelijk

Tegenstelling van 'dicht'

Gebruik de woordraadstrategie 'zoek een bekend woorddeel'.
Wat betekent het woord draadloos?

Gebruik de woordraadstrategie 'zoek een bekend woorddeel'.
Wat betekent het woord onbetaald?

Op welke manieren kan je de betekenis van een onbekend woord vinden?