Voedselketens en biotopen

• Wereldoriëntatie
• Lezen
• +3
• Basisschool
• Groep 5,6

Introductie

Eten of gegeten worden! Wie eet wie eigenlijk?

Voedselketens en biotopen

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik wat een biotoop is en dat in iedere biotoop bepaalde dieren en planten leven.
• weet ik wat een voedselpiramide is en kan ik laten zien hoe deze is opgebouwd uit planten, planteneters, alleseters en vleeseters.
• weet ik wat een voedselketen is en kan ik vertellen wat elkaar achtereenvolgens opeet.
   

Dit ga je leren

Woordenschat

• Na deze les begrijp ik de belangrijke woorden die met voedselketens en biotopen te maken hebben.

Taal

• Na deze les kan ik een denkgesprek voeren over voedselketens.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Wat weet jij al over dieren die elkaar opeten?

Dit weet ik al!

Vragenmuur

Wat zou jij willen weten over 

het onderwerp van de les? Schrijf jouw vragen op en plak ze op de vragenmuur!

Eigen leervragen

De leerlingen formuleren eigen leervragen over het onderwerp. De vragen worden opgeschreven op een papiertje en op de vragenmuur geplakt. Zodra een vraag is beantwoord, wordt hij verplaatst naar de weetmuur.

_{Verdiepende tekst}

Lees de tekst en arceer de woorden die je nog niet goed begrijpt geel. 

Arceer in ieder geval: 

• biotoop
• voedselpiramide
• voedselketen
• planteneters
• alleseters
• vleeseters
• natuurlijke vijand

Klik op de loep en vervolgens op 

de tekst om in te zoomen.

Actualiteit

Lees samen met uw leerlingen het artikel uit Kidsweek. De leerlingen arceren de belangrijke woorden in de tekst.

_Woordenschat

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Ga met behulp van de hulpkaart op zoek naar de betekenis van de woorden die jij hebt gearceerd. 

Weet je de betekenis nog niet? Zoek dan de betekenis van het woord op, op deze website. Schrijf de betekenis voor jezelf op. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap.

groot

klein

muis

olifant

Hulpkaart

woordparaplu

woordtrap

woordkast

Woordenschat

Bespreek de belangrijke woorden met uw leerlingen. De hulpkaart kan helpen om achter de betekenis van de woorden te komen. In hun logboek noteren de leerlingen de betekenis van de woorden die ze nog niet kenden.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Welke zinnen over een biotoop zijn WAAR?

1. In een biotoop zorgen planten en dieren voor hun eigen voedsel.
2. De omgeving waarin planten en dieren samenleven noemen we een biotoop.
3. Er is maar één biotoop in Nederland.
4. Iedere biotoop is hetzelfde.

Wie eet wie? De voedselketen. 

Het is eten of gegeten worden!

Bekijk het voorbeeld.

de sperwer

het koolmeesje

het koolwitje (rups)

de spitskool

Weet eet wie? Slepen maar!

1

2

3

4

Bekijk het filmpje.

Bekijk het filmpje

Filmpje

De leerlingen bekijken het filmpje en maken tijdens het kijken aantekeningen in hun logboek.

Zorg jij ervoor dat de voedselpiramide klopt?

1

2

3

planten

planteneters en alleseters

vleeseters

_{Verwerkingsopdracht}

Je gaat zometeen een denkgesprek voeren. Klik op het oogje om te lezen wat een denkgesprek is.

Bekijk daarna de checklist hiernaast.

Checklist

Een denkgesprek voeren doe je zo!

Lees de vraag en denk er voor jezelf over na. Deel vervolgens jouw ideeën in je groepje (of binnen je gezin). Bespreek jullie ideeën en gedachtes. Al doende wordt je mondelinge taalvaardigheid groter.

.

Wat 

denk 

jij?

Stel je voor. Je wordt morgen wakker en opeens zijn alle vleeseters van de aardbodem verdwenen. Wat nu?

Tip! Gebruik ook de informatie uit de filmpjes en de tekst.

Verwerkingsopdracht

Stel je voor. Je wordt morgen wakker en opeens zijn alle vleeseters van de aardbodem verdwenen. Wat nu?
Tip! Gebruik ook de informatie uit de filmpjes en de tekst.

Praat erover in je groepje! 

Denk je aan de punten uit de checklist?

Verwerkingsopdracht

• Vleeseters staan aan de top van de voedselpiramide. 
• korte termijn: De planten, planteneters en alleseters hebben nog steeds voldoende te eten. Zij eten namelijk geen vlees. Zij zullen dus in leven blijven. 
• lange termijn: Omdat de planteneters en alleseters niet meer worden opgegeten door de vleeseters, zullen er veel meer planteneters en alleseters overblijven. Maar er komen niet opeens meer planten bij. Uiteindelijk zullen de planteneters en alleseters dus waarschijnlijk toch te weinig te eten hebben, waardoor ze alsnog kunnen doodgaan.

Voorbeelden van conclusies:

.

Wat 

denk 

jij?

Stel je voor: Door de droogte in Nederland dreigen alle planten dood te gaan. Wat nu? Tip! Gebruik ook de informatie uit de filmpjes en de tekst.

Verwerkingsopdracht

Stel je voor: Door de droogte in Nederland dreigen alle planten dood te gaan. Wat nu?

Tip! Gebruik ook de informatie uit de filmpjes en de tekst.

Praat erover in je groepje!

Denk je aan de punten uit de checklist?

Verwerkingsopdracht

• Planten staan onderaan de voedselpiramide. 
• Korte termijn: De planteneters hebben direct een probleem. Zij hebben namelijk geen eten en zullen waarschijnlijk uitsterven. De alleseters kunnen geen planten meer eten, maar kunnen nog wel vlees eten. Zij zullen waarschijnlijk meer vlees gaan eten, om toch in leven te blijven. 
• Lange termijn: Als er geen planteneters meer bestaan, dan komen de vleeseters ook in de problemen. Zij eten namelijk de planteneters. De alleseters zullen uiteindelijk ook geen vlees meer kunnen eten en komen dus ook in de problemen.

Voorbeelden van conclusies:

Maak je eigen ecosysteem! 

Benodigdheden:

• glazen pot of fles met dop
• kleine planten, zoals een lepelplant, graslelie, cactus en vetplantjes
• potgrond
  
• steentjes of kiezels
  
• houtskool
  
• mos

Stap 1:

• Maak de glazen pot of fles schoon met water en een beetje afwasmiddel.

Stap 2:

• Vul de pot of fles met een laag steentjes of grind. Leg daar bovenop een laagje houtskool en daar bovenop een dikke laag potgrond.

Het leefgebied waarin levende (planten en dieren) en niet leven dingen (zoals stenen en zand) samenleven, noem je een ecosysteem. 

Maak je eigen ecosysteem! 

Stap 3:

• Stop de plantjes in de glazen pot of fles. Tip! Eventueel kunnen twee lange lepels hierbij helpen. 

Stap 4:

• Gebruik je creatieve brein! Plaats een paar stukjes mos, extra steentjes etc. 

Stap 5:

• Geef de plantjes water en laat de glazen pot of fles een week luchten. Doe na een week de dop erop. En nu... genieten maar!
  

Wereldoriëntatie

• Ik weet wat een biotoop is en dat in iedere biotoop bepaalde dieren en planten leven.
  
• Ik weet wat een voedselpiramide is en kan laten zien hoe deze is opgebouwd uit planten, planteneters, alleseters en vleeseters.
  
• Ik weet wat een voedselketen is en kan vertellen wat elkaar achtereenvolgens opeet.  

Ik weet nu ... & Ik kan nu ...

Woordenschat

• Ik begrijp de belangrijke woorden die met voedselketens en biotopen te maken hebben.

Taal

• Ik kan een denkgesprek voeren over voedselketens.

Terugkoppeling lesdoelen

Bespreek met de leerlingen in hoeverre de lesdoelen zijn behaald.

Vragenmuur & Weetmuur

• Welke vragen zijn al beantwoord? Verplaats deze naar de weetmuur. 
• Op welke vragen hoop je de volgende les antwoord te krijgen? 
  
• Zijn er tijdens deze les nieuwe vragen in je opgekomen?

Vragenmuur & weetmuur

Bekijk samen met de leerlingen de vragenmuur. Zijn er al vragen beantwoord? Verplaats die vragen naar de weetmuur. Zijn er tijdens deze les nieuwe vragen ontstaan?

              Tot de volgende keer!