José de San Martín: Argentinië, Chili en Peru

• Spaans
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat weet je nog van Simón Bolívar?

Hoy hablamos de...

Argentina, Chile y Perú

y José de San Martín

José de San Martín was, net als Simón Bolívar, een belangrijke figuur in de strijd om onafhankelijkheid in Zuid-Amerika.

Caracas

La Paz

Quito

Lima

Buenos Aires

Bogotá

Santiago

Uit welk land kwam José de San Martín?

1. Argentinië
2. Bolivia
3. Chili
4. Venezuela

Argentinië en de zilverrivier

Argentinië ligt aan de Río de la Plata, de zilverrivier. Men dacht hier zilver te vinden, maar dat bleek helaas niet zo te zijn.

Argentinië komt van argento, dat net als plata zilver betekent.

José de San Martín

José de San Martín werd in 1778 geboren in Yapeyú, Argentinië. Toen hij jong was, verhuisde hij met zijn ouders naar Spanje. Daar zat hij in het leger. Tijdens veldslagen tegen de Fransen, kwam hij in contact met mensen die voor een onafhankelijk Zuid-Amerika waren.

In 1812 keerde hij terug naar Argentinië om voor onafhankelijkheid te strijden.

La independencia de Argentina

De Argentijnse onafhankelijkheidsoorlog duurde van 1810 tot 1818. Op 25 mei 1810 riep Cornelio Saveedra de onafhankelijkheid uit in Buenos Aires. In april 1810 was in Caracas, Venezuela, de onafhankelijkheid al uitgeroepen.

José de San Martín vocht vanaf 1812 mee. In 1813 behaalde hij successen in Bolivia, waar hij het pro-Spaanse kamp eenvoudig wist te verslaan. Er werd een plan opgesteld om ook Perú te veroveren: het Maitlandplan, vernoemd naar de Schotse strateeg Thomas Maitland. 

Maitlandplan

José de San Martín had de volgende strategie:

- Argentinië bevrijden van de Spanjaarden

- De Andes oversteken en Chili bevrijden

- Vanuit Chili Perú bevrijden

Bernardo O'Higgins

In Chili had Bernardo O'Higgins, een jeugdvriend van José de San Martín die hij in Spanje had leren kennen, al verschillende veldslagen gevochten.

Wanneer hij verslagen wordt door de Spaanse generaal Osario in 1814 bij de slag om Rancagua, vlucht hij naar Argentinië. Samen met José de San Martín bereidt hij een nieuwe aanval op de Spanjaarden in Chili voor. 

Simón Bolívar had net alsBernardo O'Higgins te maken met nederlagen.

1. Waar
2. Niet waar

De tocht over de Andes

De tocht over de Andes van Argentinië naar Chili in was in 1816, net als Bolivars tocht over de Andes van Venezuela naar Colombia later in 1819, een barre tocht van drie weken. 

Het was overdag warm (30 graden), 's nachts koud (-10). Het gebergte was hoog en de bergpaden waren smal en niet berekend op grote legereenheden. Duizenden soldaten overleden tijdens de tocht.

La indepencia de Chile

Bij de slag bij Chacabuco in februari 1817 wint het leger van José de San Martín. Op 14 februari 1817 trekken San Martín en O'Higgins de hoofdstad Santiago binnen.

In het zuiden hielden de Spanjaarden stand. Zij versloegen de onafhankelijkheidsstrijders en trokken weer richting Santiago. Vlakbij Santiago vond de slag bij Maipú plaats en verloren de Spanjaarden definitief de controle over Noord-Chili. 

In februari 1818 werd de onafhankelijkheid uitgeroepen, maar pas in 1844 door Spanje erkend. 

Patagonia en de Mapuche

Het zuiden van Argentinië en Chili wordt Patagonië genoemd. Hier hadden de Spanjaarden zich verbonden met de oorspronkelijke bevolking van Patagonië: de Mapuche-indianen. 

De Mapuche hebben hun eigen cultuur en eigen taal, het Mapundungun. De Mapuche zijn sterk verbonden met het land en hun eigen landbouw. Decennialang zijn zij gediscrimineerd geweest door de Chileense regeringen. Grondgebied werd van hen afgenomen. 

Patagonië was lange tijd van Chili, maar niemand had er interesse in. Toen Chili oorlog voerde met Bolivia en Peru, verkocht het Patagonië aan Argentinië om de oorlog te bekostigen. Later werden er veel gasvelden ontdekt in Patagonië.

Peru en de Inca's

In Peru waren de Inca's de oorspronkelijke bewoners. Hun koninkrijk was groot en rijk. Het Incarijk werd door de Spanjaarden vernietigd. Het hoog- en afgelegen Machu Picchu bij Cuzco is een van de weinige overblijfselen van dit koninkrijk. 

Wel leven er nog veel andere inheemse volken in Perú, die o.a. het Quechua en het Amayra spreken.

La independencia de Perú

De Spanjaarden vestigden het onderkoninkrijk Peru. Argentinië viel daar in eerste instantie ook onder, maar werd later het eigen onderkoninkrijk Río de la Plata.

Lima was een belangrijke stad voor de Spanjaarden. Het was José de San Martín, maar ook Simón Bolívar, om de hoofdstad Lima te veroveren. In 1820 zette een vloot zeil naar Peru en marcheerde het leger van San Martín naar Lima. Op 28 juli 1821 werd de onafhankelijkheid uitgeroepen.

Simón Bolívar en José de San Martín ontmoeten elkaar in Guayaquil, Peru.

Na de ontmoeting trekt José de San Martín zich terug uit het leger en uit de politiek. José de San Martín verhuist later naar Brussel en uiteindelijk naar Boulogne in Frankrijk, waar hij sterft.

Wat weet je nog meer over Chili?

Ongelijkheid

In Latijns-Amerika is veel ongelijkheid. Volgens de VN heeft Nederland 32% ongelijkheid. 

Argentinië, El Salvador, Mexico, Honduras, Nicaragua, Panama, Paraguay, Chili en Colombia scoren allemaal tussen de 50 en 55%. Dat geldt ook voor Brazilië.

Op Papoea-Nieuw Guinea (Azië) na, scoren alleen Afrikaanse landen zo hoog.

Verenigde Staten van Zuid-Amerika?

Sommigen beweren dat Zuid-Amerika niet zo welvarend heeft kunnen worden als Noord-Amerika doordat men er niet in geslaagd is de verschillende landen te verenigen. Wel werken Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay economisch samen, vergelijkbaar zoals in Europa, in de MERCOSUR: er is vrije handel en vrij grensverkeer.

Chili, Peru, Ecuador en Colombia hebben alleen vrije handel, maar wel grenscontroles met de landen van MERCOSUR.

Goed geleerd? Maak de oefentoets op Kwizl!

Check van tevoren de leerdoelen in Magister.me!