Participatiesamenleving

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Pluriforme samenleving 

Participatiesamenleving 

Lesdoelen

• Je weet het verschil tussen een nachtwakersstaat, een  verzorgingsstaat en een participatie-samenleving als het gaat om de rol van de overheid

• Je kunt uitleggen waarom de participatiesamenleving er is gekomen

• Welke nieuwe dilemma's heeft de participatie samenleving ons opgeleverd?

Nachtwakersstaat

Een systeem waarbij de rol van de  overheid zich beperkt zich tot openbare orde en veiligheid. 

oor de rest zijn de mensen zelf verantwoordelijk.

Op welke manier zijn elementen van de nachtwakersstaat nog terug te zien in Amerika?

Van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat

Na WOII vormden de KVP (katholieken) en PvdA (sociaaldemocraten) de regering

KVP wilde dat werknemers en werkgevers meer gingen samenwerken.

PvdA pleitte voor meer inkomenszekerheid.

Dit resulteerde in de; AOW, Bijstandswet en Arbowet.

Uitbouw verzorgingsstaat na 1945

Uitbreiding op 3 manieren 

Aantal risico's:  Steeds meer risico's worden gedekt. 

Aantal gerechtigden: Niet alleen werknemers, maar iedereen. 

Aantal sectoren: Niet alleen sociale zekerheid, maar ook investeringen in onderwijs, cultuur, etc. 

Voorbeelden: 

AOW, Bijstand, woningbouwverenigingen, onderwijs

wat voor een verzekering of voorziening is de AOW?

1. sociale voorziening
2. werknemersverzekering
3. volksverzekering

wordt er premie betaald om de AOW te kunnen betalen en zo ja door wie

1. nee, er wordt geen premie betaald
2. ja, door de mensen met een AOW-uitkering
3. ja, door alle ingezetenen met een inkomen uit arbeid of uitkering

dit heet het omslagsysteem

0

Wat is een verzorgingsstaat?

Verzorgingsstaat: 

De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van burgers. 

Solidariteitsgedachte: 

De overheid helpt mensen die niet voor zichzelf kunnen zorg

Collectieve goederen  Goederen en diensten waaraan iedereen in de bevolking iets heeft.  

Vier functies verzorgingsstaat

• Verzorgen: bijv. verplichte zorgverzekering/verpleeghuizen

• Verzekeren: sociale zekerheidsstelsel --> uitkeringen, AOW

• Verheffen: bijv. Onderwijs, bibliotheken, cultuursubsidies

• Verbinden: via onderwijs, zorg etc. maakt overheid verschillen tussen bevolkgingsgroepen kleiner

Drie peilers van de verzorgingsstaat 

• Sociale zekerheid: Uitkeringen, AOW

• Goed en betaalbaar onderwijs 

• Goede gezondheidszorg

Nederland als verzorgingsstaat

• Jaren 80: toename werkloosheid.
• Hoge sociale premies --> loonkosten hoog --> werknemers duur --> Nederlandse producten duur --> Economie slecht --> hoge werkloosheid.
• Dus verlagen sociale premies, minimum inkomen en uitkeringen.

De verzorgingsstaat onder druk

De verandering: richting een participatiesamenleving.

Vergrijzing

Ontgroening

Vergrijzing

• Vergrijzing = de toename van het percentage mensen ouder dan 65 jaar op de totale bevolking.
  
  
• Levensverwachting is gestegen dankzij betere voeding, medische kennis en hygiëne.

Ontgroening?

• We hebben een steeds kleiner aandeel jongeren als we spreken van ontgroening

Dit stukje uit de troonrede laat zien hoe Nederland is veranderd van een verzorgingsstaat in een participatiesamenleving

* naar 12

Campagne Sire

Ga met leerlingen in gesprek. Wat vinden ze van deze campagne van Sire. Zijn ze het er mee eens?

Overgang naar participatiesamenleving 

• 21e eeuw: participatie samenleving

• Decentraliseren van zorg en sociale zekerheid.
• Bijvoorbeeld: decentralisatie van de jeugdzorg (2015) + bezuiniging van 600 miljoen.
• Gevolgen: miljoenen tekorten bij gemeentes, enorme wachtlijsten en gevaarlijke situaties.

De nadruk op participatie betekent een verschuiving:

1. van markt naar overheid
2. van markt naar particulier initiatief
3. van overheid naar particulier initiatief
4. van overheid naar markt

Participatiesamenleving

Een samenleving waarin burgers meer verantwoordelijkheid nemen voor elkaars welzijn.

Voor welke samenleving is deze politieke partij?

Voor welke samenleving is deze politieke partij?

1. Verzorgingsstaat
2. Participatiesamenleving

Dit is het standpunt van de PvdA

Wat vind jij van slogan van de SIRE campagne?

Voor welke samenleving is deze politieke partij?

Voor welke samenleving is deze politieke partij?

1. Verzorgingsstaat
2. Participatiesamenleving

Dit is het standpunt van de VVD

Sociale grondrechten

Rechten in de Grondwet die aangeven dat de overheid voor je zorgt.

Hier zullen nu 5 sociale rondrechten volgen

Artikel 19

Zorg voor baan en veilig werk.

Artikel 20

Zorg voor armen.

Artikel 21

Zorg voor woonomgeving.

Artikel 22

Zorg voor gezondheid en huizen.

Artikel 23

Zorg voor onderwijs.

Wie is het verantwoordelijkst voor het zoeken van werk, woning en andere zaken in het leven.

1. Overheid
2. burgers
3. vakbonden
4. werkgeversorganisaties

De afweging tussen wat de overheid in een verzorgingsstaat oppakt, wat burgers zelf doen en wat maatschappelijke organisaties doen, is afhankelijk van:

1. de politieke voorkeur van de regering.
2. de vrije markt.
3. het maatschappelijke middenveld.
4. de Grondwet.

Verschillende visies op verzorgingsstaat

• Liberale visie: een terughoudende rol van de overheid. Meer verantwoordelijkheid voor de burger.

• Sociaaldemocratische visie: sturende rol van de overheid: uitgebreid stelsel van zorg en uitkeringen. Verminderen sociale ongelijkheid dmv progressief belastingstelsel

• Christendemocraten: aanvullende rol van de overheid. Nadruk op werknemers/gevers organisaties, sportclubs en vrijwilligers. Bijv. mantelzorg

Omslag participatiesamenleving

Participatiesamenleving leidt tot meer sociale ongelijkheid 

• Groepen met opeenstapeling negatieve effecten
• Mantelzorgers
• Uitsluitende burgerinitiatieven 

• Voorbeeld: boodschappen terugbetalen?

Slotvraag: In hoeverre is 'welzijn' een collectieve of een individuele verantwoordelijkheid.
Leg je antwoord uit.