Epilepsie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Praktijkonderwijs
• Studiejaar 3

Epilepsie

Chronische zorgvrager

M.Meurs

Leerdoelen

• Je weet wat epilepsie is.      
  
• Je kunt 3 soorten aanvallen benoemen met symptomen. 
• Weet wat een behandeling kan zijn bij epilepsie.
• Weet waar jij op moet letten bij een aanval.

Wat gaan we doen deze les?

• Wat weet je al van epilepsie?
• Wat is het/ontstaan
• Soorten epileptische aanvallen
• Zorg voor zorgvragers met epilepsie 

Wat wil je weten van epilepsie?

Stellingen

Steek het rode of groene kaartje in de lucht om de stelling met waar/ niet waar te beantwoorden. 

Wat is epilepsie?

Ander woord voor epilepsie is valziekte.

• Epilepsie is een aandoening waarbij een persoon getroffen wordt door vaker terugkerende aanvallen. 
• Waarbij de motoriek, beleving en het gedrag veranderen. Eventueel gepaard gaand met bewusteloosheid

Ontstaan/oorzaken epilepsie

Geboorte trauma (zuurstof gebrek tijdens de geboorte)

Hersenletsel

Hersenvliesontsteking

Hersenbloeding (CVA)

Gezwel (tumor) in de hersenen

Soms erfelijk (ouder epilepsie? 0-50 % kans)

Epilepsie komt vaker voor bij zorgvrager met een verstandelijke beperking. Als gevolg van dezelfde oorzaak; afwijkend functioneren van de hersenen.

• 30% van zorgvragers met verstandelijke beperking heeft epilepsie.
• Epilepsie kan leiden tot achteruitgang van verstandelijke vermogens.

Hoe ernstiger de hersenaandoening, hoe groter de kans op epilepsie.

1. Juist
2. Onjuist

2 Soorten

 epileptische aanvallen

Partiele aanvallen:

• Eenvoudige partiële aanvallen
• Complexe partiële aanvallen

Gegeneraliseerde aanvallen:

• Myoclonische aanvallen
  
• Absences
  
• Atonische aanvallen
  
• Tonisch-clonische aanvallen

Casus Thimo Groenendijk 1

Thimo is een collega van je. Hij werkt ook in verpleeghuis Weidezicht. Vandaag hebben jullie een personeelsfeestje, er treedt een band op. Je bent met Thimo aan het dansen als hij ineens neervalt. Hij lijkt eerst helemaal te verstijven en begint daarna heftig te schokken. 

1. Wat voor aanval is dit?

2. Wat kan een trigger zijn geweest voor Thimo om een aanval te krijgen?

3. Wat doe je?

1. Partiële aanvallen

Spelen af in aanwijsbare plaats in de hersenen.

Aanval beperkt tot 1 lichaamsdeel.

Zorgvrager is gedeeltelijk of geheel bij bewustzijn.

Duur enkele seconden of minuten zonder dat dit wordt waargenomen door een ander.

Eenvoudige partiele aanval

Deze aanvallen beginnen in een specifiek deel van de hersenen

Veroorzaken lokale symptomen, zoals:

- tintelingen,

- spierkrampen

- of vreemde geuren of smaken.

Het bewustzijn blijft behouden. 

Complexe partiele aanval

Tijdens deze aanvallen ervaart de persoon veranderingen in het bewustzijn met mogelijk onwillekeurige bewegingen zoals kauwen, slikken, frunniken aan kleding, en complexe handelingen.

Na de aanval kan de persoon zich verward en vermoeid voelen. 

2. Gegeneraliseerde aanvallen

Begint midden in de hersenen

Bewustzijn is verstoord

Motorische verschijnselen gaat over alle willekeurige spieren

Deze aanvallen komen vaker voor bij zorgaanvragers met Alzheimer of downsyndroom.

Myoclonische aanvallen

Deze aanvallen gaan gepaard met snelle, schokkende bewegingen van spiergroepen.

Ze kunnen mild zijn, zoals een schok in de arm, of ernstiger met hevige spierschokken door het hele lichaam.

Als de spierschokken hevig zijn, kan iemand vallen.

Absence

• Plotseling kortdurende bewustzijnsdaling.
• Voor zich uit staren.
• Subtiele beweging of  schokjes.

Atonische aanvallen

Tijdens deze aanvallen verliest de persoon plotseling de spierspanning, wat kan leiden tot vallen zonder waarschuwing. 

Tonisch clonische aanvallen

Ook bekend als grand mal-aanvallen,

Deze zijn vaak hevig en betrekken het hele lichaam.

De tonische fase wordt gekenmerkt door spierstijfheid, gevolgd door de clonische fase met schokkende bewegingen.

Na de aanval kan de persoon gedesoriënteerd en vermoeid zijn. 

Tonische clonische aanval

Tonisch clonische aanval: 

                                       Aura (verschijnsel)

                                       Tonische fase, aanspannen spieren

                                       Clonische fase, lichaam schokt

                                       Verslappingsfase,  lichaam gaat ontspannen

                                       Herstelfase,  verward/moe/hoofdpijn

Triggers van een aanval

• overmatig alcoholgebruik en drugs;
  
• slaaptekort;
  
• de periode voor of na spanningen/emoties/stress;
  
• (hormonale veranderingen)
  
• lichtflitsen
  
• temperatuurswisseling zoals bij koorts;
  
• het niet innemen van de medicatie.

Aanvallen stoppen met medicatie

Neusspray midazolam (dormicum)

Rectiole diazepam (stesolid)

Druppels clonazepam (rivotril)

Leefregels bij epilepsie

1. Vermijd alcohol en drugs.
2. Zorg voor voldoende slaap en vermijd slaaptekort.
3. Beheers stress met ontspanningstechnieken.
4. Vermijd knipperende lichten en andere visuele triggers.
5. Neem veiligheidsmaatregelen in huis, vooral in de keuken en badkamer.

Behandeling epilepsie

Medicijnen

Epilepsiechirurgie

Ketogeen dieet

Nervus Vagus Stimulatie (NVS)

Diepe Brein Stimulatie (DBS)

Medicatie tegen epilepsie

Levetiracetam: Merknaam: Keppra.

 

Valproïnezuur: Merknamen: Depakine, Orfiril.

Carbamazepine: Merknaam: Tegretol.

Lamotrigine: Merknamen: Lamictal, Dispers.

Fenytoïne: Merknaam: Epanutin

Topiramaat: Merknaam: Topamax.

  

Oxcarbazepine: Merknaam: Trileptal.

Clobazam: Merknaam: Frisium.

Ethosuximide: Merknaam: Zarontin.

Clonazepam: Merknaam: Rivotril.

Zorg bij epilepsie 1

Observeren

Veilige omgeving

Aanspreken

Verstikkingsgevaar

Ondersteunen bij acceptatie gevolgen epilepsie

Passende activiteiten aanbieden

Prikkelarme omgeving

Controleren op verwondingen na aanval

Lichamelijke verzorging na aanval (verlies urine)

Medicatie toedienen (protocol)

Medische hulp inschakelen

Goed rapporteren

Dagboekje bijhouden

Zorg bij epilepsie 2

Goed observeren/rapporteren:

Was er een aura / voortekenen?

Hoe / waar begon de aanval?

Hoelang duurde de aanval?

Tijdstip van de aanval

Verschijnselen tijdens de aanval (bewustzijn, motorisch, ogen, ademhaling)

Gedrag vóór de aanval

Uitlokkende factoren

Veranderingen in gezondheidstoestand

Zorg bij epilepsie 3

Goed invullen van een aanvalskalender

Bescherming bieden

Zorg bieden na een aanval (incontinentie, bedrust, verwardheid)

Begeleiding bij medicatie-inname

Voorlichting over medicatie, leefregels

Verwijzen naar patiëntenvereniging

Evaluatie leerdoelen

• Je weet wat epilepsie is.      
  
• Je kunt 3 soorten aanvallen benoemen met symptomen. 
• Weet wat een behandeling kan zijn bij epilepsie.
• Weet waar jij op moet letten bij een aanval.

Geef een cijfer voor deze les

Benoem 1 tip en 1 top, zet deze op de post it. 

Vragen?