Les 4 urinewegstelsen en mictie

• Verpleging en verzorging
• Basisschool
• Groep 4

Les 4 Mictie

Wat gaan we doen

Urinewegstelsel

Complicataties 

TEK

Oefenen

Welk orgaan is verantwoordelijk voor het reguleren van de lichaamstemperatuur?

1. Nieren
2. Hersenen
3. Hart
4. Longen

Wat meet je met de bovendruk van de bloeddruk?

1. De lichaamstemperatuur
2. De kracht waarmee het bloed in de aorta komt
3. De hartslag
4. De zuurstofgehalte in het bloed

Het bewustzijn kan je scoren met de APVU
Je cliënt regeert niet maar als je hem aanspreekt kreunt hij wel
Welke letter scoort hij?

1. A
2. V
3. P
4. U

Wat is een belangrijk kenmerk van gelijkmatigheid bij het polstellen?

1. Onregelmatig kloppen
2. Variërende ritmes hebben
3. Het kloppen is steeds even sterk
4. Snelheid veranderen

Wat zijn slagaders?

1. Bloedvaten die zuurstofrijk bloed van het hart naar de organen transporteren
2. Bloedvaten die voedingsstoffen naar de organen transporteren
3. Bloedvaten die afvalstoffen van de organen naar de nieren transporteren
4. Bloedvaten die koolstofdioxide van de organen naar de longen transporteren

Wat is de functie van de grote bloedsomloop?

1. Transport van koolstofdioxide naar de longen
2. Transport van voedingsstoffen naar de darmen
3. Transport van afvalstoffen naar de nieren
4. Transport van zuurstofrijk bloed naar het lichaam

Urinewegstelsel

De juiste volgorde van het urinewegstelsel is...

1. Nieren - Urinebuis- Blaas - Urineleiders
2. Nieren - Urineleiders - Blaas-Urinebuis
3. Urineleiders - Nieren - Blaas- Urinebuis
4. Urineleiders - Blaas - Nieren- Urinebuis

Wat is een taak van de nieren?

1. Besturen van het urinewegstelsel
2. Verwarmen van het bloed
3. Uitscheiden van afvalstoffen
4. Doorgeven van elektrische prikkels

Belangrijke functies van de nieren:

1. zuiveren van bloed
2. de vocht en zoutbalans regelen
3. bloeddruk regelen, samen met zs, de bijnieren het hart en de bloedvaten
4. aanmaak van hormon

• De blaas rekt uit wanneer er urine in komt.
• Er past ongeveer 1,5 liter urine in de blaas, bij 0,2 liter krijg je de aandrang
    om te plassen. Hoe voller de blaas is, hoe sterker dit signaal is.
• Zindelijkheid trainen, signaal herkennen.
• Urinebuis bij de man is 20 -25 cm lang en maakt S-vormige bocht.
• Urinebuis bij de vrouw is 3 tot 5 cm, en loopt recht naar benenden.

Afbeelding van blaas, volle blaas en normale blaas

• Bij de man worden de sluitspieren van de blaas omringd door de prostaat.
• Bij de vrouw is het risico op bacteriën groter, die van nature leven in de endeldarm (E-coli bacterie) en in de urethra terecht kunnen komen. Vrouwen zijn dan ook gevoeliger voor urineweginfecties omdat de anus en urineleider dicht bij elkaar liggen en de plasbuis kort is en daarmee ook de weg naar de blaas.

Incontinentie

= ongewild urineverlies

1. Urge-incontinentie --> sluitspier kan de toenemende druk niet aan
2. stressincontinentie--> door druk (lachen, niezen) kan je urine verliezen
3. overloopincontinentie --> urineverlies door volle blaas
4. reflexincontinentie --> gevolg van afwijkingen in het zenuwstelsel
5. volledige incontinentie --> geen controle over de blaas- en darmfunctie

Andere aandoeningen aan het urinewegstelsel:

• Blaasontsteking
  
• Onvoldoende bloedaanvoer naar de nier
• Onvoldoende afvoer van urine
• Ziekten aan het nierweefsel
• Kanker aan de nier of de blaas
• Anatomische afwijkingen

boek blz. 172 en 173

Stap voor stap de aandoeningen bespreken.

Verblijfskatheter of een eenmalige katheter.

Opdracht 5 en 6 maken en bespreken.

• adviezen voeding minimaal 2 liter vocht inname/24 uur
• let op vrijhangen van de slangen
  
• voorkom knikken in de slangen
  
• katheter bij fixeren op het bovenbeen niet te krap
  
• “rijdende katheter” pas op
  
• urine opvangzak altijd lager dan de blaas
  

Een blaaskatheter is een voorbeeld van een interne katheter?

1. Juist
2. Onjuist

Infectiegevaar is bij een externe katheter groter dan bij een interne>

1. Juist
2. Onjuist

Een blaaskatheter is een holle, vaak flexibele slang die ingebracht wordt in de blaas.

1. Juist
2. Onjuist

Observatie;

• Frequentie, gemiddeld 1,5 - 2 lt per 24 uur. Hoger? nervositeit, medicatie, blaasontsteking, veel gedronken, diabetes. Lager? koorts, nierafwijking, wonden of operatie, braken, diarree, hart en vaatafwijking.
• Hoeveelheid
• Kleur, Normaal is urine lichtgeel. Kleur wordt gevormd door de opgeloste (afval) stoffen.
  Donker is geconcentreerde urine.
  Donkergeel /-bruin -> lever, - nieraandoeningen
  Roze/rode -> bloed in de urine, medicatie, bietjes
• Helderheid, urine is helder, troebele urine wijst op bacteriën, eiwitten of pus.
• Geur, Ammoniakgeur, geconcentreerd. Urineweginfectie ruikt onaangenaam. Zoetig bij diabetes mellitus. Medicatie kan je ruiken. Afvalstoffen kan je ruiken
• Manier van urineren
  

Urine

Observeren urine:

• Geur
• Kleur
• Hoeveelheid
• Frequentie
• Helderheid
• Manier van urineren

Geur

• Normaal ruikt de urine naar ammoniak.

• Diabetes: zoete geur of naar aceton.
• Bij een infectie kan de urine scherp en onaangenaam ruiken.

Kleur:

• Lich geel (helder) - Veel gedronken
• Donkere urine - Weinig gedronken
• Rode urine - Bloed in de urine
• Bruine urine - Oud bloed/ leveraandoening

Helderheid

Urine is normaalgesproken helder, zoals appelsap.

Bij een infectie is de urine troebel en zitten er kleine stukjes of vlokjes in de urine.

• Een dun slangetje
• Je kan kunstmatig urine uit de urineblaas laten aflopen.
  

• Hoe:  Een steriele katheter, door de urinebuis (urethra) in de urineblaas gebracht, zodat  de blaas leeg loopt.

TEK

Therapeutische elastische kousen

Ambulante Compressie Therapie met behulp van therapeutische elastische kousen 

bloedsomloop

links; de kuitspier is ontspannen de onderste en bovenste klep van het bloedvat zijn gesloten

rechts; de kuitspier is gespannen de onderste klep is gesloten de bovenste open en het bloed wordt door de aderen gestuwd via de bovenste klep

de kleppen

Onstaan er spataders

Hoe diagnosticeer je oedeem

Inspectie

Palpatie

Risico van oedeem

• Verminderde zuurstofvoorziening en kooldioxide afvoer
• Verminderde voedingsstoffenaanvoer en -afvoer afvalstoffen
• Ontstaan ulcera
  

• Verminderde zuurstofvoorziening en kooldioxide afvoer
• Verminderde voedingsstoffenaanvoer en -afvoer afvalstoffen
• Ontstaan ulcera

THERAPEUTISCHE ELASTISCHE KOUSEN (TEK)

Verschil steunkous en Therapeutische Elastische Kousen

• TEK |Elastische compressiekousen zijn:
  
• Medisch hulpmiddel met therapeutische werking
  
• Verkrijgbaar op voorschrift van (huis)arts
  
• Komen voor een vergoeding vanuit de basisverzekering in aanmerking
  
• Het aanmeten van TEK steunkousen is specialistenwerk
  

Waarom Therapeutische Elastische kousen?

• Effecten van dragen compressiekousen:
  
• Vermindering en voorkomen van oedeem
  
• Versnellen bloed- en lymfestroom
  
• Ondersteuning slecht werkende kleppen in de venen
  
• Verhogen weefseldruk
  
• Verbetering functie spierpomp
  
• Effect blijft zolang compressie wordt toegepast.
  

TEK REINIGEN & LEVENSDUUR

• Wassen
  
• Iedere dag of om de dag wassen
  
• Gebruik een wasmiddel geschikt voor fijne was.
  
• Gebruik geen wasverzachter, bleekmiddel of vlekkenwater
  
• Spoel de kousen na het wassen goed uit met water
  
• Drogen
  
• Rol de natte compressiekousen in een handdoek en druk het overtollige vocht eruit. Nooit wringen!
  
• Leg de kousen bij het drogen niet op de radiator of in direct zonlicht.
  

Levensduur

6 à 7 maanden

TEK’s aantrekken: waar moet u op letten?

Cognitief, Zelfredzaamheid

Mantelzorg of thuiszorg

Waarom is het aantrekken van TEK zo moeilijk?

Weerstand verlagende hulpmiddelen

Arm verlengende hulpmiddelen

Grip verbeterende hulpmiddelen

TEK’s aanleggenn

tek's aanleggen

TEK's aanleggen

tips tek bij warm weer

Was iedere avond goed de benen en voeten met water.

Doe ’s morgens zo vroeg mogelijk de kousen aan en in de avond zo laat mogelijk uit. Blijf bewegen.

Indien de cliënt stil zit, houd de benen hoog 

Drink minstens 1,5 tot 2 liter per dag.

Tip: een koele handdoek over de benen (met kous) een plantenspuit met fris water en niet in de volle zon zitten, lopen en/of fietsen doen wonderen voor de warmte beleving.

Slapen met dikke opgezette voeten en benen gaat moeilijk of zelfs niet, en tegen een goede nachtrust kan geen kousvrije dag op.

Wat zijn de consequenties als de kousen uitgelaten worden?

• Benen, enkels of armen nemen in omvang toe.
  
• Therapeutische/ elastische kous past niet meer.
  
• (OPNIEUW) ZWACHTELEN!!!
  
• Het gaat weken duren, voordat de kousen weer gedragen kunnen worden. 
  
• Kans en het risico op hart- en vaatziekten/klachten neemt toe.
  

 

 

EEN opgezet dik been voelt warmer aan dan

een oedeemvrij been met kous!

Volgende les:

Lees de protocollen van de volgende handelingen:

Inhaleren dosis aerosol

Oogdruppel

Oordruppel

Transdermale pleiser

Huiswerk volgens reader