Herhalen H1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Herhalen hoofdstuk 1

Ontstaan moderne massasamenleving 

Kenmerken
Groot deel van de bevolking woont in steden

Mensen en goederen kunnen zich snel verplaatsen 

Ideeën kunnen zich snel onder een grote groep mensen verspreiden 

Sociale en culturele veranderingen

Gevolgen moderne massasamenleving

• Mensen hadden meer sociale vrijheid
• Emancipatie van vrouwen
• Opkomst politieke bewegingen
• Ontkerkelijking
• Abstracte kunst

Wat is GEEN kenmerk van een moderne massasamenleving

1. Groot deel bevolking leeft in steden
2. Mensen zijn eenvoudig te bereiken door bijv. televisie
3. Groot deel van de bevolking is arm
4. Mensen en goederen kunnen snel verplaatst worden

Europa 1914

Duitsland

Oostenrijk- Hongarije

Rusland

Frankrijk

Groot-Brittannië

keizer Wilhelm II

streeft naar koloniaal rijk

democratie & republiek

monarchie & democratisch

Tsaar Nicolaas II

veelvolkerenstaat

veelvolkerenstaat

wil revanche voor 1871

wil grootste marine blijven

wil macht op Balkan uitbreiden

Bondgenootschappen

Nationalisme

Militarisme

Imperialisme

een wereldrijk willen stichten

een eigen land willen vormen

landen steunen elkaar in geval van oorlog

het leger zeer belangrijk vinden

bedoeld om een oorlog te voorkomen 

wapenwedloop

veroorzaakt een domino-effect aan oorlogsverklaringen

eigen volk superieur vinden

lonie willen bezitten

Juist of onjuist?
De moord op Franz Ferdinand in Sarajevo is de aanleiding voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog

1. Juist
2. Onjuist

Welk land hoort niet bij de Centralen?

1. Duitsland
2. Rusland
3. Oostenrijk-Hongarije
4. Italië

Wat is er kenmerkend aan een totale oorlog?

1. Dat de Duitsers vochten aan het front
2. Dat de Amerikanen mee gingen vechten
3. Dat gewone burgers bij de oorlogsvoering betrokken raakten
4. Dat er over de hele wereld oorlog gevoerd werd

De paar honderd meter grond die tussen de loopgraven van de vijanden lag werd het niemandsland genoemd. Deze grond was helemaal kapot geschoten door granaten van beide kanten. Ook lagen de lijken van gestorven soldaten hier langzaam weg te rotten of werden ze opgegeten door ratten en ander ongedierte. 

Soldaat die een brief naar huis schrijft. Soms waren er weken of zelfs maanden waarin weinig gebeurde. Beide kampen bleven wachten tot de andere kant zou aanvallen. Juist op die tijdstippen kon verveling toeslaan, soldaten missen hun familie en hun huis. 

Prikkeldraad was een nieuwe uitvinding. Door dit in lussen voor het loopgraaf te spannen werd het extra moeilijk gemaakt om in het loopgraaf te komen.

De verdedidigers hadden meer tijd om de aanvallers neer te schieten terwijl zij vast zaten en gewond raakte in het prikkeldraad.

Muur van zandzakken die bedoeld was om de kogels van machinegeweren (mitrailleurs) op te vangen. Maar ook om scherven van granaten tegen te houden.

Granaten en explosies maken vaak meer slachtoffers door de scherven die rond vliegen dan door de explosie (vuurbal) zelf.

Ratten en ander ongedierte die afkwamen op de loopgraven en het niemandsland waren een groot probleem. Zij vraten niet alleen de lijken in het niemandsland op maar ook de voedselvoorraden van de legers. Ook kwam het voor dat soldaten tijdens hun slaap aangevreten werden door ratten. Sommige ratten konden zo groot als een kat worden.

Soldaten moesten slapen in de loopgraven. In de kou en de regen wanneer het tegen zat. Met regelmatig explosies en gevechten op de achtergrond. 

Soldaat die met een periscoop de vijand in de gaten houdt.

Aanvoer loopgraf. Vanaf hier werd het loopgraf bevoorraad van eten, munitie (kogels, granaten etc.) en nieuwe soldaten. Hier doorheen konden soldaten veilig alles naar het front brengen.

Soldaat die met zijn machinegeweer klaar ligt om op te staan en de bestormende vijand onder vuur te nemen.

Soldaat die het loopgraaf helpt te onderhouden of repareren.

Geef twee voorbeelden van een nieuw type wapen dat tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikt werd

Militaire gevolgen

Economische gevolgen

Geografische gevolgen

Sociale gevolgen

Verlies Elzas-Lotharingen

Verlies koloni:en

Duitsland krijgt de schuld van de oorlog

Leger moet inkrimpen

marine verdwijnt

luchtmachtverdwijnt

Rijnland wordt gedemiliatirideerd

Verlies Sleeswijk-Holstein

Herstelbetalingen

Europa 1919

Duitsland

Oostenrijk- Hongarije

Rusland

Frankrijk

Groot-Brittannië

Communistisch

Republiek  van Weimar

Democratie & Republiek

Democratie & Monarchie

Instabiel

Heeft gebied verloren in WOI

Leider is afgezet

Duits affiche (Oppenheim, mei 1919). Vertaling: Wat zullen we verliezen! 20% van onze productiegebieden. 10% van onze bevolking, 1/3 van de steenkoolproductie, 1/4 deel van de gehele productie van broodgranen en aardappelen, 4/5 van de ijzerertsschatten, als onze koloniën en onze gehele handelsvloot. 

Verklaar m.b.v. de bron waarom de Weimarrepubliek instabiel was.

Wat was géén bepaling uit het Verdrag van Versailles

1. Duitsland kreeg alle schuld van WO1
2. Duitsland moest 132 miljard goudmark herstelbetalingen doen
3. Duitsland mocht luchtmacht en marine uitbreiden
4. Duitsland verloor grondgebied

Duitse spotprent uit 1919. De moeder zegt tegen haar kind: Als we honderd miljard mark hebben betaald, dan kan ik je iets te eten geven

Juist of onjuist: de tekenaar geeft kritiek op het verdrag van Versailles

1. Juist
2. Onjuist

Wat is volgens de tekenaar het gevolg van de herstelbetalingen die Duitsland moet betalen?

Combineer de gebeurtenis links met het juiste jaartal rechts

1905

1914

1917

1919

Het Von Schlieffenplan wordt opgesteld

Duitse troepen vallen België binnen

Russische Revolutie

De Vrede van Versailles wordt getekend

Ontstaan Fascisme

Italianen zijn woedend over het Verdrag van Versailles: de oorzaak voor het ontstaan van het fascisme

Mussolini is het grote brein achter dit gedachtengoed.

Fascisme

Kenmerken fascisme:

• Extreem-nationalistisch
• Militaristisch
• Antidemocratisch
• Eén leider principe
• Verheerlijking geweld (bv. knokploegen)
• Totalitair

Passen de uitspraken bij het fascisme?

Hieronder lees je een aantal dingen die mensen zeggen over het fascisme. Past het er wel bij of niet?

Wel fascisme

Geen fascisme

“Je moet niet teveel nadenken. Doe gewoon wat je gevoel zegt, dan komt het meestal wel goed.”

“Ons land moet een democratie worden! Als we maar één leider hebben, gaat ons land ten onder.”

“Ons land en ons volk zijn geweldig. We moeten alles doen wat we kunnen om ons land en ons volk te verdedigen.”

“Geweld is nooit goed. Als je ruzie hebt, moet je die ruzie uitpraten. Dieren vechten, mensen niet.”

Zijn er nog vragen?