20210913 ws 1 lean en creatief

• Continu verbeteren
• MBO
• Studiejaar 2

Hersenkrakers, puzzels en doordenkers zijn een soort gymnastiek voor je hersenen. Hierdoor blijven je hersenen gezond en kun je train je je denkvermogen. Er is bewezen dat geheugenverlies en alzheimer minder voor komen bij mensen die veel puzzelen. Iedereen heeft dus baat bij een goede puzzel of doordenker. Ik heb er nu één gevonden die voor de echte puzzelexperts is. Maar 8 op de 100 mensen weten het juiste antwoord te geven!

Hieronder zie je een afbeelding. Nu is de vraag: Hoeveel vierkanten zie je op dit plaatje?

puzzel

Het lijkt een hele simpele vraag maar laat je niet beet nemen. Deze puzzel is moeilijker dan je denkt!

Benieuwd naar de oplossing? Dit zie je hieronder! Had je het goed en denk je dat je slimmer bent dan je vrienden?

Het lijkt een woord wat voorbehouden is aan kunstenaars, maar echt waar, iedereen kan het leren! Creativiteit is het ontwikkelen van een nieuwe manier van waarnemen. “Kan ik dit probleem op een andere manier benaderen?” Om creativiteit in te zetten heb je nodig: a) dat je weet waar je bent en b) dat je weet waar je naar toe wil.

Onze collega David bezocht onlangs een lezing van Mark Mieras (wetenschapsjournalist) en kwam geïnspireerd terug. We delen zijn inspiratie – en concrete tips – graag met je!

Wat is creativiteit?

Creativiteit is het leren van een nieuwe manier van waarnemen. “Kan ik dit probleem op een andere manier benaderen?” Om creativiteit in te zetten, heb je nodig: a) dat je weet waar je bent en b) dat je weet waar je naar toe wil.

Wat ook belangrijk is: je kunt het meest creatief zijn op een terrein dat je al goed kent. Je bent op de hoogte van de gegeven situatie en je hebt al de nodige ervaring in dat gebied. Dus ook binnen KCC’s is het goed in te zetten!

Hoe werkt creativiteit?

We nemen daarvoor even een kijkje in de hersenen. Onderzoek toont aan dat we gezegend zijn met twee hersenhelften.

De linkerhersenhelft bevat ons vermogen om logisch te redeneren, structuur aan te brengen etc. Onze rechterhersenhelft bevat meer ons gevoelsleven en daar huist ook meer onze creativiteit. Iedereen heeft beide hersenhelften. Dus iedereen is in staat zijn creatieve kant aan te wenden.

Wat gebeurt er nu in die rechter hersenhelft?

De kracht van deze helft is dat het in staat is om op basis van bestaande informatie en ervaringen totaal nieuwe verbindingen te leggen tussen de verschillende onderdelen. De rechter hersenhelft is in staat om nieuwe lijnen te trekken van het punt waar je nu bent, naar het punt waar je naar toe wil.

De rechter hersenhelft heeft daarbij lak aan of wat hij bedacht heeft ‘logisch’ is.

Een grote obstructie van creativiteit is dan ook onze hyperactieve linker hersenhelft: ‘Als het niet logisch verklaarbaar is, zal het wel niets zijn…’

Creativiteit is dus niet anders dan informatie op een nieuwe manier inrichten. Zoals een schilder verf op een doek aanbrengt, een componist muzieknoten arrangeert, zo kan een KCC-medewerker zijn of haar werkomgeving anders ordenen. Hier zit geen onderscheid in!

Doen!

Wat je kunt doen om creativiteit te bevorderen:

 Kies een afgebakend probleem uit

Probeer dat eerst op álle mogelijke manieren op te lossen.

Als je het punt bereikt hebt dat er nog steeds geen oplossing is:

Het probleem “loslaten”! Je stopt met het zoeken en je laat het probleem los in het vertrouwen dat je onderbewustzijn er mee aan de slag gaat. (als je nu denkt: “Dat kan toch nooit werken!” Dan is dat je logische linker hersenhelft die deze werkwijze niet kan verklaren!)

Onderneem kleine activiteiten die de rechter hersenhelft stimuleren: rondje lopen, even wat eten, even de natuur in, praten met mensen.

Grote kans dat je op enig moment nieuwe invalshoeken krijgt! Veel plezier!

https:

Je hersenen bestaan uit twee delen; de linker- en rechterhersenhelft. Het is bekend dat elke helft speciale eigenschappen, kenmerken bezit. De linkerhersenhelft heeft betrekking op het analytische, rationele. Terwijl de rechterhersenhelft meer verantwoordelijk is voor een ruimtelijke en een meer creatieve manier van denken. Beide hersenhelften geven vorm aan een bepaalde persoonlijkheidstypering. Doe de test en ontdek welke typering het beste bij je past.

Wat is brainstormen?

“Brainstormen = het brein gebruiken om een creatief probleem te bestormen – en dat als echte commando’s, waarbij elke bestormer hetzelfde doel aanvalt.”

Brainstormen is een creativiteitstechniek met als doel snel, veel nieuwe ideeën over een bepaald onderwerp of vraagstuk te genereren. Het kenmerk van een brainstormsessie is dat het waardeoordeel over de geopperde ideeën wordt uitgesteld totdat alle ideeën zijn opgesomd.

Zes denkhoeden van Edward de Bono

 Besluiten nemen

Inhoud:

Gevoelsmatig besluiten

Onbewust nadenken

Intuïtie

Echte probleem?

Meningsvorming

Scoringsmatrix

Denkhoeden van De Bono

PMI

Pareto-analyse

OXO

Decision tree

Krachtvelden

Knoop doorhakken

Verder lezen

Een goede techniek om samen tot het juiste besluit te komen, is de zes denkhoeden van De Bono. Hiermee kun je vanuit verschillende perspectieven naar een vraagstelling of probleem kijken. Deze techniek is ontwikkeld door Edward de Bono. Het gaat uit van het idee dat mensen vaak geneigd zijn problemen steeds op eenzelfde manier te benaderen. Door de denkhoeden te gebruiken, word je gedwongen om het probleem ook eens van een andere kant te bekijken.

Denkhoeden, wat zijn dat?

Een denkhoed staat voor een manier van denken. Er zijn zes denkhoeden en iedere kleur symboliseert een andere manier van denken. Je kijk op een situatie hangt dus af van de hoed die je op hebt.

Dit zijn de zes denkhoeden van De Bono:

Witte hoed

kale feiten en cijfers

Je gaat uit van objectieve informatie.

Rode hoed

gevoel en intuïtie

Je reageert emotioneel (zonder een reden te hoeven geven).

Zwarte hoed

negatief / pessimistisch

Je bent advocaat van de duivel.

Gele hoed

positief / optimistisch

Je bekijkt het van de zonnige kant en zoekt naar de voordelen.

Groene hoed

creatief

Je mag freewheelen in je manier van denken (vrij associëren, alternatieven bedenken).

Blauwe hoed

beschouwend, controlerend

Je houdt het proces in de gaten.

Wat houdt de techniek in? Verdeel de denkhoeden tijdens een vergadering. Iedereen krijgt een denkhoed toegewezen en belicht de situatie vanuit de eigen denkhoed.

Centraal kassasysteem of niet? Een voorbeeld

Tijd voor een ingrijpend besluit. Of we een centraal kassasysteem gaan invoeren voor alle aangesloten wijnhandelaren? Dat betekent dat elke winkel met hetzelfde kassasysteem moet gaan werken. Aan tafel zitten het management van de winkelketen en vertegenwoordigers van de winkels.

Tijdens de vergadering besluit de voorzitter de denkhoeden te verdelen. Iedereen krijgt - willekeurig - een denkhoed toegewezen. Na een onderbreking van tien minuten, waarin iedereen zich kan voorbereiden, vraagt de voorzitter om de reacties.

De rode hoed (gevoel en intuïtie) reageert geschrokken; een centraal kassasysteem is een inbreuk op de privacy in de winkel, op zo'n manier kan ALLES in de gaten worden gehouden. Bovendien is er NOOIT extra geld voor de veiligheid van de winkel en vooral het winkelpersoneel.

Vanuit de gele hoed (positief optimistisch) bezien is het een waardevolle investering. Het scheelt een hoop dubbel werk, dat levert geld op en daar kunnen weer andere dingen mee gedaan worden. De zwarte hoed (negatief/pessimistisch) daarentegen ziet het als opportunisme van het management. Gaan de zaken zo goed, dat er zo'n investering kan worden gedaan? En moet er dan niet prioriteit aan een nieuwe bestelbus worden gegeven? Zonder bus kan er straks helemaal geen wijn meer worden bezorgd, en hoe zien de financiën er dan uit?

Degene met de witte hoed (kale feiten en cijfers) haalt de juiste cijfers boven tafel. Hoeveel is beschikbaar? Wat kost de investering? En wat gaat het opleveren? De groene hoed (creatief) denkt aan een verhoging van het werkplezier. Niet meer dat gerommel met die oude kassa, maar een mooi, gelikt computersysteem. Het scheelt tijd in de winkel - meer aandacht voor de klanten - en het stimuleert om netjes en secuur te werk te gaan.

De blauwe hoed (beschouwend/controlerend) tenslotte bekijkt het proces. Wat komt er allemaal bij kijken op zo'n systeem te laten ontwikkelen en centraal in te voeren? Over wat voor periode hebben we het dan? Wie gaat dat proces begeleiden? Wie formuleren de specificaties van het nieuwe systeem? Kan er een pilot worden uitgevoerd?

Meerdere mogelijkheden

Je kunt de denkhoeden ook op andere manieren toepassen. Redeneer bijvoorbeeld allemaal vanuit dezelfde denkhoed. Een grote investering die er al te rooskleurig uitziet... misschien goed om er samen eens met de zwarte hoed op naar te kijken. Of ligt er juist een impulsief plan op tafel? Dan kan de witte hoed voor wat tegenwicht (of juist niet) zorgen.

Soms kun je tijdens een vergadering het gevoel hebben dat er veel is gezegd, er is veel kennis beschikbaar, er zijn veel argumenten over en weer gegaan, maar toch ontbreekt er nog iets. Je kunt er de vinger niet opleggen, maar de tijd voor het besluit lijkt nog niet rijp. In zo'n geval is het goed na te gaan vanuit welke denkhoed iedereen heeft geredeneerd. En welke denkhoeden blijken niet gebruikt te zijn? Vervolg de vergadering nu gericht vanuit de ontbrekende denkhoeden (lees: denkwijzen). Je zult zien dat het verhelderend werkt.

Ook belangrijk

De denkhoeden-techniek is bij uitstek een manier om de creativiteit te bevorderen binnen besluitvorming. Vanuit een volledig nieuw gezichtspunt bekijk je de vraagstelling. Dit levert verrassend nieuwe invalshoeken en alternatieven op.

Ook zul je merken dat het makkelijker wordt om over te schakelen naar een andere manier van denken. Ineens begrijp je de argumenten van je collega bijvoorbeeld veel beter. Groot voordeel is ook dat iedereen zich volledig kan concentreren op één ding. Je hoeft je even niet bezig te houden met de andere invalshoeken. Bovendien heeft de techniek een groot strategisch belang. Doordat je een bepaalde pet op zet, kun je dingen denken en zeggen die je anders nooit zou hebben gezegd. (Bijvoorbeeld omdat je niemand wilt beledigen of omdat het je positie niet is.)

Noem een voorbeeld voor verbeteren op de werkplek