8.1 Wat is Gedrag?

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 4

Inhoud van de les

- Leerdoelen

- Uitleg basisstof 1

- Zelf aan de slag met de opdrachten van  basisstof 1

leerdoel (thema 8)

Aan het einde van deze les kun je beschrijven wat gedrag is en hoe biologen gedrag bestuderen

Wat is gedrag?

Wat is gedrag?

• Gedrag is alles wat een mens  

    of dier doet. 

• Gedrag wordt veroorzaakt 

     door prikkels. 

     Bijvoorbeeld: 

     geuren, kleuren, emoties

• De reactie daarop heet een respons

dit is een aantekening

Wat is gedrag?

1. het maken van alle bewegingen van een mens of een dier.
2. alles wat een dier of mens doet, dus ook zweten en huilen.
3. alles wat een dier doet om zijn baasje het naar zijn zin te maken.
4. een respons

Welke groep vertoont geen gedrag?

1. Mensen
2. Planten
3. Dieren

Wat is gedrag?

• Gedrag bestaat vaak uit een groot aantal handelingen.
• Gedragsketen= serie handelingen in een vaste volgorde.

--> zie je vaak terug bij paringsgedrag (balts). 

--> dit is het gedrag dat voorafgaat aan de 

      voortplanting. 

Gedragsketen

• Gedrag gaat vaak via een vaste volgorde

• De handelingen liggen vast in het DNA van het dier

• Voorbeeld: De balts van de stekelbaars. 

dit is een aantekening

01:10

De balts van de stekelbaars is een gedragsketen. Welke handelingen vertoond het mannetje achter elkaar?

Gedragsketen

Studie van gedrag 

Gedragsonderzoek = veel waarnemen!

Dian Fossey leefde tussen de berggorilla's

Ethogram

• Beschrijving van het gedrag
• Je schrijft de handelingen op 

• Objectieve beschrijving! Feiten vermelden en geen interpretatie.

• Het ethogram heb je nodig om een protocol te kunnen maken

Protocol

• Een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijdperiode

• Door een protocol kom je erachter 

  welke handeling het dier het meest 

  maakt.

• De resultaten verwerk je in een staafdiagram

Gedragsonderzoek

Ethogram 

Protocol  

Wat betekent objectief?

1. Je mening geven
2. Je houden aan de feiten
3. Een object bekijken
4. Objectieven gebruiken

Hoe beschrijf je 'kwispelen met de staart van een hond' objectief?

1. hij is blij
2. de hond beweegt de staart heen en weer
3. de hond beweegt de staart op en neer
4. hij is agressief

Gedragsketen

Protocol

Ethogram

Zelf aan de slag 

Maak de volgende opdrachten: 

Kennis: 1 t/m 3 blz 218

Inzicht: 5 & 6 (blz 219 in je schrift)

Zie ook de studiewijzer

 Leerdoel: Wat is gedrag en hoe wordt het bestudeerd

Examenvraag

In de tabel hiernaast zie je de observatie het gedrag van een Chinchilla. Voor 5 minuten wordt elke 5 seconden opgeschreven wat er gebeurt.

Hoe wordt deze tabel genoemd?