Enschede, industrie en voetbal

• Maatschappijkunde
• Geschiedenis
• +4
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 1-3

Introductie

Geschiedenis/economie en voetbal gaan vaker hand in hand dan je denkt. Bekijk deze interessante les - gemaakt door Bram Olde Wieverink die via zijn eigen interesse voor FC Twente en zijn opleiding Creative Business Saxion University of Applied Sciences deze geschiedenisles ontwierp.

Waar voetbal begon

Textielstad Enschede

Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Leerdoelen:

• De leerling kan beschrijven wat voetbal en industrie met elkaar te maken hebben. 
• De leerling kan uitleggen wat de wetenschappelijke revolutie was, en kan verklaren hoe deze wetenschappelijke revolutie invloed heeft gehad op de industriële revolutie. 
• De leerling kan beargumenteren waarom de industriële revolutie pas na 1850 in Nederland op gang kwam. 
• De leerling kan de leef en werkomstandigheden van de arbeiders in de industrie omschrijven. 
• De leerling kan uitleggen wat de sociale kwestie was, en waarom deze zo werd genoemd. 
• De leerling kan verklaren waarom juist in Enschede voetbal voor het eerst werd gespeeld.

Leerdoelen van de les

Textielstad Enschede

In deze les duiken we aan de hand van voetbal in de geschiedenis van Enschede.

Wat weet jij eigenlijk al over Enschede?

Wat weet jij
over Enschede?

Video

Bekijk dit fragment.

Wat hebben deze afbeeldingen met elkaar te maken?

Wat hebben de foto's van de vorige slide met elkaar te maken?

Textiel als de basis voor voetbalsucces

FC Twente werd in 2010 kampioen van Nederland. De basis van dat succes is te vinden in de textielgeschiedenis van Enschede. 

Hoe dat precies zit gaan we vandaag leren.

De industriële revolutie

Enschede was een grote textielstad. Er was veel (textiel)industrie. Tijdens de industriële revolutie veranderde er veel. In Enschede, maar ook in de rest van Europa. Dat proces begon in de achttiende eeuw in Engeland.

Bekijk dit fragment over de industriële revolutie.

De oorzaak van de industriële revolutie in het kort

Vanaf ongeveer 1700 kwamen er verbeteringen en uitvindingen in vooral de landbouw, mijnbouw en nijverheid. Dat was mogelijk door de wetenschappelijke revolutie die daarvoor plaatsvond. 

Opdracht: ga op internet op zoek naar wat de wetenschappelijke revolutie is. Bespreek het over een paar minuten met de klas. 

De de industriële revolutie in het kort

Door de ontwikkeling van stoom- en textielmachines kwam vanaf 1750 de industriële revolutie op gang in Engeland. James Watt ontwikkelde de stoommachine, waardoor later onder andere ook stoomtreinen werden gemaakt. 

Voor Nederland geldt dat de revolutie pas rond 1850 echt op gang kwam. 

Waarom zat daar zoveel tijd tussen denk je?

Textielindustrie in Enschede

Oud-burgermeester van Enschede Hendrik Jan van Heek is de grondlegger van het textielimperium van de familie Van Heek. Vanaf 1795 begon hij zich te richten op de productie van textiel. Zijn beide zonen namen het bedrijf over, later waren de kleinzonen van H.J. van Heek de baas over het bedrijf. In 1859 richtten een aantal van hen de firma Van Heek & Co op. Het zou dankzij de modernisering en met behulp van stoommachines de grootste textielfabriek van Nederland worden.

Wat weet jij over het leven
in de fabrieken van die tijd?

Het leven in de fabrieken

Bekijk dit fragment. 

Het leven in de fabrieken was zwaar door de slechte werkomstandigheden. Het leidde tot de sociale kwestie. De industriële revolutie was hier de oorzaak van.

Ga de komende 10 minuten op het internet op zoek naar de sociale kwestie. 

Wat was er aan de hand en wat zijn de kenmerken?

Fragment

Bekijk dit fragment. 

Waarom is het niet zo vreemd dat juist Enschede een van de eerste Nederlandse steden was waar het Engelse voetbal gespeeld werd? 

Textielindustrie in Enschede

Dankzij Bernard van Heek kwam het voetbal naar Nederland. Hij zou tijdens een studiereis naar Engeland het spel hebben ontdekt en een voetbal hebben meegenomen naar Enschede. 

Bekijk de video hiernaast.

Het ontstaan van FC Twente

Zoals je in de video op de vorige slide hebt kunnen horen, waren het voetbalclubs Sportclub Enschede en Enschedese Boys die samen FC Twente oprichtten. 

Sportclub Enschede heeft lang haar thuiswedstrijden gespeeld in het G.J. Van Heekspark. Na de opening van Sportpark Erve Diekman vormde het Diekmanstadion de thuishaven van Sportclub. FC Twente speelde haar wedstrijden ook in dat stadion, tot in 1998 het Arkestadion werd geopend. 

In dat stadion speelt de club nog steeds, al is het wel flink groter geworden en heet het nu De Grolsch Veste. Dat werd de plek waar de grote successen, die je in het begin van deze les hebt gezien, werden behaald. 

Meer weten?

Kijk dan ook eens hier naar ...

Lijst met fragmenten die in deze les zijn gebruikt.