15.5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

15.5

Zintuigen en Regeling

Vandaag

-Examenopdrachten bespreken

-Uitleg 15.5

-Zelf aan de slag met de opdrachten

doel

je weet het verschil tussen enteroreceptoren en exteroreceptoren

je weet chemoreceptoren zijn

je weet wat drukreceptoren zijn

je weet wat propioreceptoren zijn

je kunt de principes van een regelkring bij de werking van het zenuwstelsel herkennen

je kunt de relatie tussen zintuigstelsel, zenuwstelsel en spierstelsel

exteroreceptoren

reageren op prikkels van buiten het lichaam

oog, oog etc.

enteroreceptoren

reageren op prikkels vanuit het interne milieu

chemoreceptoren

drukreceptoren

Proprioreceptoren:

 receptoren die gevoelig zijn voor info van spieren en gewrichten 

spierspoeltjes en peeslichaampjes 

kijk nu naar het filmpje in de volgende dia

04:36

Welk type zenuwcel is de groene lijn in het plaatje?

1. motorische neuron
2. sensorische neuron
3. schakelneuron
4. geen neuron

05:52

Wat is de adequate prikkel voor het peeslichaampje?

1. spanning op de spier
2. spanning op de pees
3. lengteverandering van de pees
4. lengteverandering van de spier

In de afbeelding is schematisch weergegeven op welke wijze enkele neuronen in een bepaalde reflexboog met elkaar zijn verbonden.

Door uitrekking van de spier P ontstaan impulsen in de sensorische vezel verbonden met het spierspoeltje.  

Daarop volgt een reflex die de spier weer in de oorspronkelijke toestand brengt. Een aantal synapsen en schakelingen is genummerd.

In de afbeelding zie je schematisch een deel van de schakeling tussen het centrale zenuwstelsel en de buigspier en de strekspier in de rechter bovenarm weergegeven.

Een spierspoeltje is een zintuig dat op spanningsveranderingen in de spier reageert.

De cijfers 1 t/m 5 geven synapsen aan en de cijfers 6 en 7 schakelingen. 

Bij een korte, krachtige, reflexmatige samentrekking van de buigspier wordt de strekspier sterk uitgerekt. In reactie daarop trekt de strekspier zich samen: dit wordt de 'herstelreflex' genoemd. 

Uitleg

Strekspier wordt uitgerekt en in het spierspoeltje er ontstaat een impuls. 

- 4 (naar motorisch neuron) & 5 (naar schakelneuron) beide exciterend

- Van motorneuron naar motorische eindplaat (7) in strekspier is exciterend, de strekspier spant samen. 

- Van schakelneuron naar motorische neuron verbonden met buigspier (2) inhiberend -> geen actiepotentiaal naar buigspier.  

- Bij 1 & 3 gebeurd niks, dit zijn namelijk de synapsen van schakelcellen verbonden met hersenen, hier komt nu geen impuls vandaan want het gaat om een reflex = onbewust.  

Wat is de functie van een pees?

1. Beschermt de spier tegen beschadiging
2. Zorgt dat de spier niet uit elkaar valt
3. Aanspannen en ontspannen van de spier
4. Houdt de spier aan het bot vast

Peeslichaampjes

 geven informatie aan hersenen over spanning op pees en spier, te hoge spanning: dan spier ontspannen 

Peeslichaam-reflex

 beschermt spier van buitengewoon zware belasting door de spier te laten ontspannen en de lading te laten vallen

maak nu de opgaven van 15.5