1HV: H3 §3 De Grieks-Romeinse cultuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H3 §3

De Grieks-Romeinse cultuur

Welkom!

1HV

Leerdoel

• Je kunt enkele kenmerken noemen van de Romeinse cultuur.
  
• Je kunt uitleggen hoe de Grieks-Romeinse cultuur zich verspreidde en welke gevolgen dat had voor de Germaanse cultuur.
  
• Je kunt beschrijven hoe het Romeinse Rijk tot zijn einde kwam.

Planning

• Terugblik en voorkennis
• Griekse cultuur
• Romeinse cultuur
• Verspreiding
• Germanen
• Val van Rome
• Huiswerk
• Afsluiting

Sleepvraag

1

2

3

4

5

Kleine groep rijken

Armen zonder vast werk

Vrouwelijke burgers

Handelaren en ambachtslieden

Tot slaaf gemaakten

Boeren

De Grieks-Romeinse cultuur

• Romeinen bewonderden de Griekse cultuur
• Gingen tempels namaken en goden overnemen
• Ook Griekse gewoontes: het gebruik van olijfolie en het nemen van een warmwaterbad.
• Romeinse gewoontes: paardenrennen en gladiatorenspelen
• Door de Keizer, voor het volk
• Voedsel voor de armen door de Keizer; aquaducten
• Keizer werd vereerd als een god
• Deze culturen mengden zich

Romeinen namen dus veel over van de Grieken

• Architectuur
• Beeldhouwkunst 
• Dichtkunst
• Naast eigen goden Griekse goden,                                         die Romeinse namen kregen;
• Zeus werd Jupiter 
• Hera werd Juno 
• Ares werd Mars
• Ook Griekse                                                                                gewoontes:
• Olijfolie
• Warm waterbad

Romeinse gewoontes en gebruiken

• Ze vereerden keizers als goden. 
• Ze droegen een toga 
• Gladiatorengevechten                                                                                                                 – wat de Grieken diep verafschuwden –
• Gemeenschappelijke badhuizen 

• Goede architecten en ingenieurs: 
• wegen, bruggen, forten, waterleidingen,                                                                  centrale verwarmingssystemen en riolen 
• Organiseren, bv: hun leger en bestuur
• Wetgeving. Het hele Rijk dezelfde wetten. 
• Ons rechtsstelsel is voor een deel nog                                                                             altijd op het Romeinse recht gebaseerd.

Verspreiding

• Europa, Noord-Afrika en Midden-Oosten
• Alle veroverde gebieden legerkampen,           grote landbouwbedrijven en later ook steden.
• Overal bouwden ze tempels, badhuizen en  aquaducten en wegen 
• Overwonnen volken mochten hun eigen geloof en gewoontes houden. Maar wel grote invloed op de plaatselijke culturen en religies
• Ze gingen voor Romeinen werken en handelen
• Kennismaking met Romeinse cultuur:  aardewerk uit Italië, Romeinse sieraden, olijfolie.
• Leiders kleedden zich Romeins en leerden Latijn. 
• Geleidelijk veranderden de plaatselijke goden. Die kregen Romeinse trekjes

Culturele verandering bij de Germanen

= Een verzameling van volken die rond het begin van de jaartelling in Duitsland en Nederland leefden.

• De Friezen en de Bataven in het Nederlandse rivierengebied
• 1e eeuw v.C. in contact met de Romeinen, toen eenvoudige boeren
• Geen schrift. 
• Een eeuw later was dat totaal anders.
• Germaanse leiders hadden hoge functies in het Romeinse leger, kregen Latijnse namen, konden lezen en schrijven.
• Vereerden hun goden niet meer op plekken in de natuur, maar in tempels

4e eeuw grote problemen

1. Het leger van de Romeinen. 300.000 man, was te klein om de grenzen goed te bewaken.
2. Steeds minder belastinggeld binnen. Te hoge belastingen, waardoor boeren niet genoeg geld hadden om te leven.
3.  De opvolging van de keizer. vaak strijd om de opvolging.
4. Germaanse volken trokken regelmatig Rome in om te wonen of te plunderen; vluchtten voor de Hunnen -> De grote volksverhuizingen

• Romeinse Rijk in 395 in tweeën gesplitst. -> 2 Keizers
• 476 -> De laatste Romeinse Keizer afgezet
• Oost-Romeinse Rijk tot 1453

Kaart van de grenzen van het Oost- en West-Romeinse Rijk en de volksverhuizingen.

Bedreiging volksverhuizingen in het Westelijke rijk (4e eeuw)

Volksverhuizing = Verhuizing volk door oorlog of hongersnood

Oorzaak: Hunnen veroveringstocht > drijven Germaanse stammen rijk in

Gevolg volksverhuizingen: plunderingen

eind 4e eeuw komst hunnen (Aziatisch volk) gaan op verovertocht waardoor hele volken op de vlucht slaan het west romeinse rijk in. Dit kan doordat veel germaanse grensbewakers medelijden met hun volk heeft en ze binnen laat. Gevolg: plunderingen rijk. 410 Rome geplunderd door Germaanse stammen.

Oorzaken uiteenvallen Romeinse Rijk

1. Leger te klein om grenzen te bewaken

2. Bevolking moest teveel belasting betalen; boeren verlieten hun land en konden de belasting niet meer opbrengen (-> daling inkomsten)

3. Diensttijd soldaten was te lang (voelden zich niet meer verbonden met keizer maar met generaal).

4. Ruzie over opvolging keizersschap

Het machtige keizerrijk van Rome is gevallen: gevolgen

• Romeinse wegen niet onderhouden
• Mensen konden niet meer lezen en schrijven
• Geld verdween, dus terug naar ruilhandel