11.4 De iris en de ooglens

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

BS 4: De iris en de ooglens

wenkbrauw

traanklier

traanbuis

pupil

wimper

iris

ooglid

harde oogvlies

Het OOG: zet onderdelen op de juiste plaats

netvlies

gele vlek

oogzenuw

lens

Wat zorgt ervoor dat vocht niet in de ogen kan lopen?

Door welke opening komt licht het oog binnen?

Pupilreflex

De pupilreflex

Door de pupilreflex wordt het netvlies beschermd tegen te fel licht. De spiertjes in de iris trekken samen, waardoor de pupil kleiner of groter wordt.

De pupilreflex

Het groter en kleiner worden van de pupil noemen we de pupilreflex

Rondom de pupil lopen kringspieren: als die zich samentrekken wordt de pupil kleiner 

(veel licht)

Van de pupil naar de buitenkant van de iris lopen straalsgewijze spieren of lengtespieren: als die zich samentrekken wordt de pupil groter. (weinig licht)

Veel licht:

-pupil klein 

-kringspieren trekken samen

Weinig licht:

-pupil groot

- lengtespieren trekken samen

Hoe kan je scherp zien?

• Lens maakt het beeld scherp op je netvlies
  
• Beeld is veel kleiner en op z'n kop
  
• Hersenen vertalen het beeld
• Je ziet nu ware grootte en rechtop

Hoe kan je dichtbij en veraf scherp zien?

• Scherp zien- door ooglens die boller en platter wordt
  
• Lens kan van vorm veranderen, is elastisch
  
• Bolle lens: dichtbij scherp
• Platte lens: veraf scherp

 accomoderen: het platter en boller worden van de lens.

Ezelsbruggetje!!

Ben je Bijziend kun je alles dichtBij goed zien 

en in de verte niet! 

Ben je Verziend kun je in de Verte goed zien 

maar dichtbij niet!

Lichtstralen

Lichtstralen die in je oog aankomen worden gebroken: ze worden in een andere richting omgebogen

Lichtbreking in je oog gebeurt vooral door je hoornvlies en de ooglens

De ooglens in je oog is een bolle lens: lichtstralen worden naar elkaar toe gebogen.

De ooglens

De lens van je oog is elastisch en kan van vorm veranderen.

De lens kan platter en boller worden om op verschillende afstanden scherp te kunnen blijven zien.

Rondom de lens bevinden zich kringspieren.

De lens hangt m.b.v. lensbandjes in deze kringspieren.

Veraf zien

Om veraf scherp te kunnen zien moet de lens zo plat mogelijk zijn. 

Als de kringspieren ontspannen duwt het glasachtig lichaam van binnenuit tegen de kringspier, waardoor de lensbandjes uitrekken en de lens platter wordt. 

Zo kun je dingen in de verte scherp zien.

Dichtbij zien

Als de kringspieren samentrekken wordt de opening kleiner en de lensbandjes verslappen.

De lens wordt daardoor minder uitgerekt en dus boller.

Daardoor kun je een voorwerp dat dichtbij is scherp zien.

Accommoderen

Accommoderen is het aanpassen van de bolling van de ooglens.

De lens past zich voortdurend aan zodat je het ene moment dichtbij scherp kan zien (bolle lens) en het andere moment veraf (platte lens)

Door te accommoderen wordt bij elke afstand een scherp beeld gevormd op het netvlies.

De pupil wordt ...... bij weinig licht

1. kleiner
2. groter

De lens van ons ook in een ....... lens

1. holle
2. bolle
3. platte
4. ronde

Wat gebeurt er met lichtstralen wanneer ze door de bolle lens gaan?

1. Ze buigen naar elkaar toe
2. Ze buigen van elkaar af
3. Ze blijven netjes rechtdoor gaan
4. Ze worden geabsorbeerd

Een lens kan boller of platter worden. Hoe kan een lens boller of platter worden?

1. Door straalsgewijs lopende spiertjes aan te spannen
2. Door de pupil te vergroten/verkleinen
3. Door kringspieren om de lens aan te spannen

Hoe noem je het constant veranderen van de sterkte van de ooglens?

1. scherpstellen
2. samentrekken
3. accommoderen
4. zoomen

Kringspier ontspannen

Kringspier aangespannen

Lensbandjes strak gespannen

Lensbandjes slap

Licht stralen buigen sterk naar elkaar toe

Lichtstralen buigen minder sterk naar elkaar toe

Je ziet in de verte scherp

Je ziet dichtbij scherp

Platte ooglens

Bolle ooglens

Overdag

's Nachts

Kringspieren in de iris trekken zich samen.

Kringspieren in de iris ontspannen.

 

Straalsgewijs lopende spieren in de iris ontspannen.

Straalsgewijs lopende spieren in de iris trekken zich samen.

Hoe noem je het groter en kleiner worden van de pupil?

1. Oogreflex
2. Pupilreflex
3. Accomoderen
4. Accomodatiereflex

Lensbandjes

Kringspieren

Aan de bak!

Bladzijde 204 maken de kennisopdrachten 1 t/m 4