Poëzie - rijmschema

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Poëzie

Poëzie

Bij poëzie is de afspraak dat het iets wil overbrengen.

In poëzie probeert een dichter met taal iets te zeggen wat zich niet eerder in taal liet omschrijven.

In dit gedicht

is geen woord

te veel

neem je er iets af

dan is het

niet meer heel

Belangrijke termen

• strofe
• rijmschema's
• alliteratie en assonantie
  

Strofes

Een strofe is eigenlijk een soort alinea.

Dus: een stukje tekst tussen witregels in.

Rijm in gedichten

Een gedicht hoeft niet per definitie te rijmen, maar soms gebeurt dat wel.

Je kunt dan verschillende soorten 'rijm' onderscheiden.

eindrijm 

alliteratie

assonantie

Soorten rijm benoemen

AABB - GEPAARD RIJM

ABAB - GEKRUIST RIJM

ABBA - OMARMEND RIJM

 GEBROKEN RIJM

EINDRIJM

Op twee slakken

Twee slakken waren al sinds jaren

op weg van Groningen naar Haren.

Ten slotte kwam geheel ontdaan

de oudste aan het eindpunt aan.

Hij slikte en sprak diep bewogen:

'Mijn broer is uit de bocht gevlogen.'

uit: 'De peperbek', 1966.

RIJMSCHEMA

Een dichter hanteert vaak een volgorde voor zijn rijmwoorden binnen een strofe, dit wordt een rijmschema genoemd.

aabb cc

Elke rijmklank heeft een letter als symbool.

De klank in de eerste regel krijgt de letter a

als symbool, de volgende rijmklank krijgt b

als symbool. Et cetera.

1. Gepaard rijm
2. Gekruist rijm
3. Omarmend rijm
4. Gebroken rijm

Gepaard rijm

Gekruist rijm

Omarmend rijm

Gebroken rijm

Beginrijm: alliteratie

Alliteratie:

Wij weten wat we willen!

De kat krabt de krullen van de trap.

Berend Botje, Donald Duck, Guus Geluk, Mickey Mouse

Witte winter,

wollen wanten,

warme jas

waar gisteren nog gras was

zie ik pijltjes in de sneeuw

poes volgt de pootjes

van een spreeuw

Wanneer verschillende woorden met dezelfde letter beginnen

'Ik heb m'n handen op je heupen, maar mijn hoofd is bij de deur' - Bløf - Harder dan ik hebben kan

Assonantie (klinkerrijm)

Assonantie:

Let op de klank van de klinkers als je half wilt rijmen.

“Ik voel me rot ik ga kapot

Ik lijk wel zot tot over mijn oren smoorverliefd op jou”

(Smoorverliefd, Doe Maar)

1:06-1:10

Herhaling van de klank van de klinkers in het midden van woorden, 

zonder verder te rijmen