Aarde in beweging

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Aarde in beweging

1 . 1 De aardkorst verschuift

1 . 2 Aardbevingen

1 . 3 Vulkanisme

1 . 4 Tsunami's

Colombia & Italië

1 . 5 Nederland op reis

1 . 6 Tektoniek in Nederland

De aardkorst verschuift

Leerdoelden:

• Je weet dat het supercontinent 'Pangea' lang geleden uiteen gevallen is.
• Je begrijpt de theorie van de platentektoniek en hoe daardoor de Alpen zijn ontstaan.
• Je kunt op een kaart de gebieden aanwijzen waar veel aardbevingen en tsunami's voorkomen en waar weinig of geen.

Platentektoniek

Onze planeet bestaat uit drie delen:

• aardkorst
• aardmantel
• aardkern

Stukken aardkorst worden platen genoemd.

Deze platen 'drijven' op de aardmantel en kunnen botsen met elkaar.

Het bewegen van de platen heet platentektoniek.

platentektoniek

Wanneer platen bewegen kan dit op drie verschillende manieren.

• Divergent (platen drijven uit elkaar, gat wordt gevuld door gesmolten steen dat stolt en korst word)
• Convergent (platen drijven tegen elkaar aan, vulkanisme, bergvorming en aardbevingen)
• Transformaal (platen schuiven langs elkaar, aardbevingen en vulkanisme)

Wat zijn de drie lagen waaruit de aarde bestaat?

Ga van de buitenste naar de binnenste laag.

Hoe noemen we het bewegen van de aardplaten?

1. aardplaat bewegingen
2. supercontinent
3. Pangea
4. platentektoniek

Pangea valt uiteen

• 270.000.000 jaar geleden vormden alle continenten samen één supercontinent genaamd Pangea.
• Door de grote van Pangea was een groot deel van het binnenland droog (woestijnklimaat).
• Een hete gesteentestroom duwde tegen de onderkant van Pangea en zorgde ervoor dat deze opzwol, scheurde en uiteenviel in kleinere continenten.
• Zee-invloed werd groter waardoor er meer

Continentale verschuivingen op kaart

• 270.000.000 jaar geleden vormden alle continenten samen één supercontinent genaamd Pangea.
  
• Door de grote van Pangea was een groot deel van het binnenland droog (woestijnklimaat).
  
• Een hete gesteentestroom duwde tegen de onderkant van Pangea en zorgde ervoor dat deze opzwol, scheurde en uiteenviel in kleinere continenten.
  
• Zee-invloed werd groter waardoor er meer plant- en diersoorten kwamen.

Pangea valt uiteen

Waardoor is het supercontinent Pangea opgebroken in de kleinere continenten die we tegenwoordig hebben?

1. Door de inslag van een meteoriet die het openbrak en daarna dreven de stukken van elkaar weg.
2. Door hete gesteentestromen die van onderen tegen het continent duwde. Hierdoor zwol het op, scheurde het en dreef uit elkaar.
3. De dinosauriërs stampte te hard, hierdoor kwamen er scheuren in het continent en zijn de stukken van elkaar weg gedreven.
4. Pangea botste tegen een ander continent en dit zorgde ervoor dat het supercontinent brak en uit elkaar dreef.

Leg in je eigen woorden uit waardoor het uit elkaar vallen van Pangea zorgde voor meer bio-diversiteit (hoeveelheid planten en dieren die ergens leven).

De Alpen als voorbeeld

• Gebergtes zoals de Alpen kunnen ontstaan als gevolg van de platentektoniek. 
• +\- 50.000.000 jaar geleden zat Italië nog niet vast aan Europa.
• De Afrikaanse plaat bewoog langzaam in noordelijke richting en duwde Italië naar Europa.
• De bodem van de zee tussen Europa en Italië kwam klem te zitten. 
• De lagen gesteente werden samengeperst, verbogen en kilometers omhooggeduwd. 

ontstaan van de Alpen

Sleep de begrippen naar de juiste afbeeldingen.

Aardkorst

platentektoniek

supercontinent

Aardkern

Ontstaan van de Alpen

Aardmantel

Aardbevingen

Leerdoelen:

• Je weet wat een aardbeving is en wat de gevolgen er van kunnen zijn.
• Je begrijpt hoe aardbevingen ontstaan en dat de gevolgen in arme en rijke landen van elkaar kunnen verschillen.
• Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met een groot aardbevingsrisico.

Platentektoniek

Platentektoniek

Vulkanisme

Leerdoelen:

• Je weet wat een vulkaan is en wat de gevolgen van vulkaanuitbarstingen kunnen zijn.
• Je begrijpt hoe vulkanen ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen.
• Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met vulkanisme.

Platentektoniek

Tsunami's

Leerdoelen:

• Je weet wat een tsunami is en wat de gevolgen van tsunami's kunnen zijn.
• Je begrijpt hoe tsunami's ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen.
• Je kunt op een kaart de kusten aanwijzen die door tsunami's getroffen kunnen worden.

Platentektoniek

Colombia & Italië

• Weinig geld en fout geld
• Modderstromen en lavastromen 

Nederland op reis

Leerdoelen:

• Je weet dat het stukje aardkorst waarop Nederland ligt niet altijd op dezelfde plek heeft gelegen.
• Je begrijpt dat fossielen, steenkool, aardolie, aardgas en zout in de diepere aardlagen van Nederland het bewijs vormen van de reis van ons land door de tijd en over de aardbol.
• Je kunt op een wereldkaart aanwijzen welke reis Nederland over de aardbol heeft afgelegd.

Platentektoniek

Tektoniek in Nederland

Leerdoelen:

• Je weet dat in Nederland de gevolgen van platentektoniek klein zijn.
• Je begrijpt waarom in Nederland toch aardbevingen voorkomen.
• Je kunt op een kaart van Nederland het gebied aanwijzen met de meeste aardbevingen door gaswinning.

Platentektoniek