Endocrinologie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• HBO
• Studiejaar 1-4

Hypofyse en hormonen

Leerdoelen 

-Na deze les ken je basis van de hormonen, hypofyse en feedbackmechanisme

-Na deze les kun je twee ziektebeelden benoemen die te maken hebben met het hormoonstelsel

Hypothalamus

Hypofyse

Pijnappelklier

Alvleesklier

Schildklier

Bijnier

Placenta (bij zwangerschap)

Eierstokken

Wat heb je uit het filmpje onthouden wat je nog niet wist

Hormonen

chemische stof - specifieke werking -> 'signaalstoffen':

hormoonklieren > interne secretie > hormoon > doelwitcellen > receptor om chemische boodschap op te vangen > remmende of stimulerende werking

Hormoonproductie

Op meerdere manieren worden hormonen aangemaakt:

1. Hormoonklieren als orgaan (endocrien): maken alleen hormonen aan en geven direct af aan het bloed (bijv. hypofyse, schildklier)
2. Hormoonklieren in ander orgaan (bijv. eilandjes van Langerhans - insuline) 
3. Hormoonproducerende cellen (weefsel): hormonen worden aangemaakt op de plek waar het ook nodig is (bijv. gastrine in de maag, secretine in het duodenum, histamine in de huid)

Hormoonklieren

De hormoonklieren in het lichaam zijn: 

- Hypothalamus + hypofyse

- Pijnappelklier

- Schildklier 

- Bijschildklieren 

- Eilandjes van Langerhans (Pancreas) 

- Juxtaglomerulairecellen (nieren)

- Bijnieren 

- Geslachtsklieren (eierstokken en zaadballen) 

Hypofyse

• Hypofysevoorkwab = endocrien weefsel
  
• Hypofyseachterkwab = zenuwweefsel

Hypofysevoorkwab = adenohypofyse

Effecthormonen (zelf direct effect)

• Groeihormoon (GH)
  
• Prolactine (PRL)
  

Glandotrope hormonen (aanzet tot aanmaak):

• Schildklierstimulerend hormoon (TSH)
  
• Adrenocorticotroop hormoon (ACTH)
  
• Luteïniserend hormoon (LH)
  
• Follikelstimulerend hormoon (FSH)

Hypofyseachterkwab = neurohypofyse

Opslag en doorgifte hormonen, aangemaakt door hypothalamus:

• Oxytocine: weeën en toeschietreflex
  
• Antidiuretisch hormoon (ADH):
  vochthuishouding/ osmotische waarde

Hoe noem je het ziektebeeld wanneer je in een stressituatie niet genoeg stresshormoon (cortisol) kunt aanmaken?

Quiz Hormonen

In welk orgaan worden 'releasing hormones' gemaakt?

1. Hypothalamus
2. Hypofyse
3. Doelorgaan
4. Hypothalamus en hypofyse

Wat is de functie van oxytocine?

1. zorgt voor ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies
2. zorgt ervoor dat het sperma sneller bij de eicel komt
3. wekt de weeën op
4. zorgt voor een orgasme bij de vrouw

Wat is het doelwitorgaan van oestrogeen?

1. hypofyse
2. eierstok
3. baarmoeder
4. Hypofyse en baarmoeder

Wat is geen hormoonklier?

1. Teelbal
2. Hypofyse
3. Darm
4. Alvleesklier

Oxytocine zorgt voor samentrekken baarmoeder. Hierdoor wordt hoofd foetus tegen baarmoedermond gedrukt. Druk zorgt voor meer oxytocine. Terugkoppeling?

1. Negatieve terugkoppeling
2. Positieve terugkoppeling
3. Geen terugkoppeling

Als je veel water gedronken hebt, krijg je dan veel of weinig ADH in je bloed? Waarom?

1. Veel ADH want dat stimuleert de uitscheiding van water
2. Veel ADH want dat remt de uitscheiding van water
3. Weinig ADH want dat stimuleert de uitscheiding van water
4. Weinig ADH want dat remt de uitscheiding van water

Welke twee hormonen worden geproduceerd door de alveesklier?

1. Insuline en glycogeen
2. Insuline en glucagon
3. Insuline en adrenaline
4. Insuline en glucose

Het schildklierhormoon kan niet gemaakt worden zonder het element jodium (I). Stel dat een patiënt jodiumtekort heeft.
Zal er meer of minder TSH gevormd worden?

1. meer TSH
2. minder TSH

Welke hormonen zorgen ervoor dat cortisol wordt geproduceerd?

1. Adrenaline
2. Noradrenaline
3. CRH
4. ACTH

Welk orgaan maakt ADH?

1. hypothalamus
2. hypofyse
3. nier
4. bijnier

Indien onder bepaalde omstandigheden de osmotische waarde van het bloedplasma bij een mens daalt:

1. Blijft de hypofyse evenveel ADH afscheiden
2. Scheidt de hypofyse meer ADH af
3. Scheidt de hypofyse minder ADH af
4. Wordt er minder urine uitgescheiden

glucose.................glycogeen

1. geel = glucagon paars = insuline
2. geel = ADH paars = insuline
3. geel = insuline paars = glucagon
4. geel = insuline paars = oxytocine