Bi-3M-H5.2 Sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

5.2 Sociaal gedrag

wat weet je nog van 

5.1

Dit gedrag komt tot stand door

1. inwendige prikkels
2. uitwendige prikkels
3. beide antwoorden zijn juist
4. beide antwoorden zijn omjuist

Hoe heten prikkels die een sterkere reactie oproepen dan normaal?

Op de gele kaartjes staan prikkels. Maar is het een uitwendige of een inwendige prikkel? Verbind de gele kaartjes met de rode. 

Inwendige prikkel

Uitwendige prikkel

Je snijdt een ui en je ogen gaan tranen

Je hebt pijn in je keel

Je hoort een auto voorbij rijden 

Op de fiets voel je koude wind

Wat is GEEN voorbeeld van een inwendige prikkel

1. Motivatie om iets te doen
2. Enthousiasme voor de toets morgen
3. Reageren op een luchtalarm
4. Hormonen die zorgen voor puberaal gedrag

In een dierentuin beginnen wolven vaak te janken als zij het geluid van een sirene horen. De oppassers zijn aan dit jankgedrag van de wolven gewend. Argeloze bezoekers schrikken er soms van.
Wordt in de tekst een respons van de wolven genoemd?

1. ja, de sirene
2. ja, het janken
3. nee
4. Ja, het schrikken

Je krijgt een impuls als de prikkel onder de drempelwaarde blijft.

1. Juist
2. Onjuist

Wat gebeurt er met de drempelwaarde van je gehoor als je je concentreert om goed te luisteren?

1. De drempelwaarde wordt hoger.
2. De drempelwaarde wordt lager.

Hoe noem je het type prikkel waar een zintuig gevoelig voor is?

1. Drempelwaarde
2. Gewenning
3. Motivatie
4. Adequate prikkel

Heeft de neus van een hond een hogere of een lagere drempelwaarde dan jouw neus?

1. Hij is gevoeliger dus een hogere drempelwaarde
2. Hij is minder gevoelig dus een hoger drempelwaarde
3. Hij is gevoeliger dus een lagere drempelwaarde
4. Hij is minder gevoelig dus een lagere drempelwaarde

geluiden

lichaamshouding

kleuren

spergedrag

Prikkel/respons

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek

respons

prikkel

Je ruikt een gaslucht

Je schrikt

Je loopt naar het gasfornuis

Je ziet dat de gasknop open staat

Je draait het gas uit

5.2 Leerdoelen

1. Wat is Sociaal gedrag
2. Waarvoor hebben dieren een territorium
3. Hoe gedragen dieren zich in hun territorium
4. Welk gedrag hoort bij voortplanten
5. Hoe leven dieren in een groep

5.2 Begrippenlijst

1. Sociaal gedrag-territoriumgedrag-voortplantingsgedrag-groepsgedrag
2. Territorium-afbakenen-territoriumgedrag
3. Aanvalgedrag-vluchtgedrag-dreiggedrag
4. Baltsgedrag-broedzorg-voortplantingsgedrag
5. Taakverdeling-dominant-onderdanig-rangorde-pikorde

Zie blz. 213-215

5.2 Sociaal Gedrag

Omgaan met soortgenoten is Sociaal gedrag. Of het nou gaat om paren, vechten of elkaar voedsel brengen.

Er zijn grofweg 3 soorten sociaal gedrag:

• Territorium gedrag
• Voortplantingsgedrag
• Groepsgedrag

Territorium gedrag

Gedrag met als functie het afbakenen van een gebied (territorium) en het verdedigen ervan tegen binnendringende soortgenoten. Afbakenen met geur of geluid.

Het territorium moet zo groot zijn dat het de groep kan voeden.

Territorium- gedrag

Aanvalsgedrag: Ter verdediging van eigen territorium

Vluchtgedrag: Vaak vlucht de uitdager, of de verliezer van het gevecht

Dreiggedrag: gedrag dat vaak wordt laten zien bij de grens van een territorium

Oversprong-

gedrag

Wanneer dieren in geval van een ruzie geen vlucht-, dreig- of aanvalsgedrag laten zien, maar iets heel anders. Noemen we dit oversprong gedrag.

Voorbeeld: Een hond gaat zich krabben en vlucht.

Voortplantingsgedrag

Voortplantingsgedrag is gedrag dat te maken heeft met voortplanting. Bijvoorbeeld:

• baltsgedrag (voorbeelden volgende dia)
• broedzorg
• de paring

Groepsgedrag

• Het dominante dier is de baas over de onderdanige dieren in de groep.

• Rangorde: een groep met dominante en onderdanige dieren, waar iedereen zijn plek kent.

• Een rangorde brengt rust in de groep, de regels zijn duidelijk. 

• Bij hennen heet de rangorde: pikorde.

Dominant

Dominant

Onderdanig gedrag

0

Wie staat er bovenaan
in de rangorde?

1. Cas
2. Sal
3. Stijn
4. Alex

0

5.2 (Huis)werk

-Ga verder met het maken van je eigen begrippenlijst

-Maak in WB 5.2 opdr. 2 ,4 ,6 ,8 ,13 ,17 ,18