De bevolking groeit & De Vikingen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Gouden (eeuw) 4 minuten regel!

Pak je laptop en log in op lessonup.app

Daarna 4 minuten om wat te drinken, wc, babbelen, snappen etc...

Een boer verdeelde zijn akkerland in drie stukken. In het voorjaar zaaide hij het eerste deel in met zomergraan: gerst of rogge. In het najaar zaaide hij het tweede deel in met wintergraan: tarwe of spelt. Het derde deel liet hij rusten, zodat het weer vruchtbaar werd. In drie jaar tijd wisselde de boer op elk deel van zijn grond zomergraan, wintergraan en rusten af.

VOORUITBLIK

Wat gaan we doen in de les?

LESPROGRAMMA

• Terugblik Horigen, Macht van de kerk en Monniken. 
• Uitleg blok 3: Bevolkingsgroei en de Vikingen 
• Verder met afronden blok 2. 
• Wat heb je geleerd?
  
  
• Bij tijd over: werken aan het huiswerk

Vooruitblik

Mens en Natuur blok 3:

Germanen, Vikingen en Monikken

Horigen

Deze soort boer noemen we horigen. Horigen mochten niet zomaar het landgoed verlaten.

Werk

De horigen (boeren)bewerkten de akkers. Een deel van de opbrengst mochten ze houden en een deel moesten ze aan de heer geven. 

Landgoed van de heer

In deze tijd waren 90 van de 100 mensen op een landgoed boer. De boeren woonden in huisjes vlak bij het hof, het woonhuis van de heer. Bij het hof stonden ook een kerk, een watermolen en een bierbrouwerij. Op het landgoed was veel te krijgen: fruit, bier, eieren, vlees, graan en kleden. Als je iets nodig had, dan ruilde je met een ander.

Bescherming

De boeren moesten voor een edelman werken. In ruil hiervoor zorgde de edelman dat de boeren werden beschermd door hun privaat leger. Dit was in deze tijd niet echt een keuze. Er was veel oorlog en veel roversbenden waren uit op de eigendomen van de boer.

Hoe noemden we boeren die werkten voor een landheer?

1. Hoeren
2. Horigen
3. Haarigen
4. gehoorzaamden

welke van deze opties past bij het begrip: Horigen

1. Ze mochten niet van het erfgoed af.
2. Ze mochten doen wat ze wilde.
3. Ze verdienden veel geld.
4. Veel horigen waren soldaat.

Schrijf op.
De landheer kreeg ... van de boeren.
De boeren kregen ... van de landheer.

De macht van de kerk

Het christendom neemt de wereld over.

Kloosters, Monikken, koningen en geld.

De kerk

Leider: De paus

Volgelingen: Christenen

In dienst van de kerk: Geestelijken

Ongelovigen: Heidenen

Clovis

Liet zich bekeren tot het christendom. 

Hierdoor kreeg hij de steun van de kerk.

Vormde het grootste koninkrijk van europa: het Frankische Rijk

Leider:
Volgelingen:
In dienst van de kerk:

Ongelovigen:

Waarvoor werd Clovis een Christen?

1. Hij geloofde niet meer in Wodan
2. Een goed bad
3. Steun van de germanen
4. Steun van de kerk

Het klooster

Werd vaak gebouwd in de buurt van Veenmoerassen om te helpen met het ontginnen. 

Werden bewoond door monniken.

Monniken

Trokken zich terug uit de samenleving.

Taken: 

• bidden tot god.
• werken op het land.
• Overschrijven van teksten(kennis over sterren, meetkunde en ontginnen).

Waarom stonden kloosters in de buurt van veengebieden?

1. Voor bescherming tegen aanvallen.
2. Veen hielp met het stoken van de haard.
3. Monikken hielpen met het ontginnen.
4. De moerasgassen bracht hen dichter bij God.

Wat is ontginning?

1. Het weghalen van water uit veen
2. Het bruikbaar maken van stukken land voor de landbouw
3. Het wegschaven van veen.
4. Het verbouwen van graan op veengebied.

Welke drie taken hadden Monniken?
Antwoord, antwoord en antwoord.

Het werd dus warmer... 

Boeren werden slimmer... 

Boeren-innovatie

Na het jaar 1000 werden er verschillende uitvindingen gedaan die het werk op het land makkelijker maakten. 

• De ijzeren ploeg
  
• Werkpaardtuig 
  

Drieslagsstelsel

Voorjaar:

Najaar:

livecloud.online

HUISWERK 

Lees "De bevolking groeit". 

Maak opdrachten:

10, 11, 14abc, 15

16 en 17

Terugblik