5.2 - Planten groeien V1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Thema 5: Planten

In dit hoofdstuk:

5.1 - Planten bekijken

5.2 - Planten groeien

5.3 - Planten voeden zich

5.4 - Voortplanten

5.5 - Samenhang: De aarbeienkwekerij

5.1 - Planten bekijken

Herhaling

Welk deel van de plant maakt de voedingsstoffen van de plant?

1. Bloem
2. Stengel
3. Bladeren
4. Wortels

Is de plant in de afbeelding een houtachtige of een kruidachtige plant.

1. Kruidachtige plant
2. Houtachtige plant

Welke soort plant zie je op de afbeelding?

1. Houtachtige plant
2. Kruidachtige plant

Welke plant is stevig door
water in de vacuole?

1. Kruidachtige plant
2. Houtachtige plant

De wortelharen nemen water met mineralen op.

1. Ja
2. Nee

Welke zin is juist?

1. De vaatbundels vervoeren water
2. De vaatbundels vervoeren zuurstof
3. De vaatbundels vervoeren koolstofdioxide

Vaatbundels lopen door de stengel

1. waar
2. niet waar

Wat is de juiste volgorde bij bladverlies?

1. Scheurlaag ontstaat -> bladgroen verdwijnt -> minder mineralen/water -> blad valt -> kurklaag ontstaat
2. Bladgroen verdwijnt -> scheurlaag ontstaat -> minder mineralen/water -> blad valt -> kurklaag ontstaat
3. Scheurlaag ontstaat -> bladgroen verdwijnt -> minder mineralen/water -> kurklaag ontstaat -> blad valt
4. Bladgroen verdwijnt -> scheurlaag ontstaat -> minder mineralen/water -> kurklaag ontstaat -> blad valt

5.2 - Planten groeien

Doelen van de paragraaf:

Je weet hoe een plant uit een zaadje komt

Je kan uitleggen hoe een plant groeit

Je weet wat het verschil is tussen groei en ontwikkeling

Je weet wat voor soorten knoppen er aan takken zitten

Je weet hoe diktegroei in een boom werkt

Je kan uitleggen waarom wortels omlaag groeien

Je kan uitleggen waarom stengels omhoog groeien

Van zaadje naar plantje

Als een plant heeft gebloeid, worden bloemen vruchten

In vruchten zitten zaden

Hieruit kan een nieuwe plant groeien

Voorbeeld: bruine boon

Om de boon heen zit een zaadhuid

Hij bestaat uit twee zaadlobben

Tussen de twee lobben zit een kiem(plantje)

Van zaadje naar plantje

Als bij de boon water komt, zal hij gaan ontkiemen

Zaadhuid neemt water op

Zaadlobben groeien -> 

zaadhuid breekt open

Worteltje komt naar buiten

Daarna komen stengel en blaadjes naar buiten

Hoe groeit een plant?

Bij groei maakt een plant nieuwe cellen, doordat celdeling plaats vindt. De nieuwe cel

neemt water op en groeit in

de lengte; celgroei.

Groei van het plantje

Als het kiemplantje groter en zwaarder wordt, groeit hij

- Door lengtegroei worden wortels en stengel langer

--> nieuwe cellen aan de uiteinden: bij de groeipunten

Het kiemplantje verandert hierdoor ook

Het krijgen van nieuwe delen heet ontwikkeling

Een nieuwe plant ontstaat dus uit zowel groei als ontwikkeling

Knoppen

Bomen hebben aan de takken knoppen
:

- Eindknop – hieruit groeit de tak verder

- Zijknoppen – hieruit groeien nieuwe zijtakken

Om de knoppen zitten schubben
: Bescherming tegen kou

Knop groeit door -> schubben vallen af

er ontstaat een ringlitteken

Door deze te tellen, kan je zien hoe oud een plant is

Bomen groeien

Een boom groeit ook in de dikte

Diktegroei: takken en stam elk jaar iets dikker

Laagje houtcellen (water vervoer) in een jaar wordt gevormd, -> jaarring

Jaarring donker + licht deel

Het lichte deel: grote cellen met dunne wanden -> voorjaar

Het donkere deel: kleine cellen met dikke wanden -> zomer

Groeien in de goede richting

Wortel groeit naar beneden -> zwaartekracht

Cellen met zetmeelkorrels, gaan naar beneden

Signaal voor de plant

Stengel gaat omhoog -> zonlicht

Cellen in schaduw groeien sneller 

-> bron 9 <-

Wat is GEEN onderdeel van een zaadje?

1. zaadlob
2. zaadhuid
3. kiem
4. stengel

Zet op de juiste volgorde

Zaadhuid neemt water op

Worteltje komt naar buiten

Stengel en blaadjes komen naar buiten

Zaadlobben zwellen op, zaadhuid knapt open

Jaarringen horen bij de ... en de eindknop aan een tak bij de de ...

1. lengtegroei - diktegroei
2. diktegroei - lengtegroei
3. lengtegroei - ontwikkeling
4. ontwikkeling - lengtegroei

Hoe heet nummer 1

1. Eindknop
2. Knopschubben
3. Zijknop
4. Ringlitteken

Hoe heet nummer 2

1. Eindknop
2. Knopschubben
3. Zijknop
4. Ringlitteken

Wanneer is de lichte jaarring gemaakt?

1. Zomer/lente
2. herfst

Wortels groeien omlaag vanwege zonlicht

1. Waar
2. Niet waar

Cellen van de plant in de schaduw groeien sneller dan cellen in zonlicht

1. Waar
2. Niet waar

Aan het werk

- Zoek een boom of plant met knoppen

- Teken de stengel en knop. Is het een zijknop of eindknop?

- Zoek een boomstronk

- Maak een foto, en beantwoord de vraag: hoe oud is de boom geworden?

Maak de vragen 3 t/m 10 + 16 t/m 18 (VWO)