7.4 Omgaan met Agressie

• Begeleiding
• MBO
• Studiejaar 2

Comm & Begl. Week 4

Deze les 

• Check-in
• Terugblik
• Leerdoel
• Agressie
• Omgaan met agressie
• Afsluiting & Evaluatie

Check-In

Laat de studenten iets delen van stage wat hen een goed gevoel heeft gegeven

Terugblik: 

agressief, sub-assertief, assertief

Een voorbeeld, naar de gang, 1 van de drie reacties kiezen, de groep laten kiezen welke reactie zij denken dat het is

Leerdoelen

• Je kunt omgaan met agressief gedrag in een zorgsituatie

Omgaan met agressie

Wat is agressie?

AGRESSIE

Agressie (verbaal / fysiek) is grensoverschrijdend gedrag, met afwezigheid van respect

Waarom kan iemand agressief worden?

Agressief gedrag kan voortkomen uit:

• angst; frustratie; onveilig voelen;
• machteloosheid;
• roep om hulp;
  
• reactie op onrecht;
  
• manier om aandacht te krijgen;
  
• symptoom van ziektebeelden;
  
• reactie op de zorgverlener
  

Tot wanneer laat jij het toe?

Waar trek jij de lijn?

Verbale agressie? Fysiek?

Hoewel agressie in sommige situaties begrijpelijk is, hoef je als verzorgende niet alles te accepteren. Net als bij ongewenste intimiteiten is het bij agressie goed om je als verzorgende bewust te worden van welk gedrag voor jou toelaatbaar is. Mag een zorgvrager van jou schelden en vloeken of gaat dat gedrag je te ver? Trek jij de lijn wanneer de agressie fysiek is? Als je weet waar jouw grens ligt, is het gemakkelijker in te grijpen wanneer er zich een situatie voordoet.

Angst

Soms wil je zelf ook niet laten merken dat je angstig bent als een zorgvrager agressief gedrag vertoont. Verbaal lukt dit vaak wel, maar non-verbaal niet echt.

De zorgvrager weet niet wat er gaat gebeuren, dus is het zaak om zelfverzekerd over te komen. Je zult moeten proberen jouw energie die (de eigen) angst met zich meebrengt, om te zetten in (positief) handelen. 

Opdracht agressie en angst

Agressie

1. Hoe uit zich agressieve energie bij jou?
   
2. Uit je het of onderdruk je het?
   
3. Zijn er mensen of situaties die agressieve energie bij je los maken? 
4. Zo ja, welke en hoe ga je er mee om?

Angst

1. In welke situaties voel je je angstig in je werk?
2. Hoe ga je ermee om, welk gedrag vertoon jij dan?

                                                                              Klassikaal nabespreken

Situatie inschatten en bepalen

Situatie inschatten en bepalen

• Hoe moeilijk/gemakkelijk is deze zorgvrager te kalmeren? Wat is er nodig?
• Gaat het jou als verzorgende lukken de zorgvrager te kalmeren of heb je hulp nodig van collega's?
  
• Wat is de reden dat de zorgvrager agressief reageert?
  
• Veroorzaak jij als verzorgende met jouw houding of gedrag de agressie?
• Is de agressie gericht tegen jou of heb je er niets mee te maken?
  
• Zal de zorgvrager naar jou luisteren? Is de zorgvrager gevoelig voor wat je zegt en doet?

Tips

Tips

• Vergroot de afstand tussen jezelf en de zorgvrager. 
• Blijf rustig, vriendelijk en beheerst.
• Toon begrip voor de agressie. 
• Geef als verzorgende duidelijk aan wat je wilt en leg uit wat de situatie is.
• Ga niet in discussie en onderhandel niet.
  
• Benoem het gedrag van de ander, wat het met jouw als verzorgende doet:
• Bied de zorgvrager een andere manier aan om zijn agressie kwijt te raken
  

Ongeacht of je een antwoord krijgt op deze vragen is er een aantal belangrijke richtlijnen in het omgaan met agressief gedrag:

Vergroot de afstand tussen jezelf en de zorgvrager. Door een stap achteruit te doen, kun je de spanning doorbreken.

Blijf rustig, vriendelijk en beheerst. Blijf een neutrale blik houden; glimlachen of onvriendelijk kijken kan de agressie vergroten.

Toon begrip voor de agressie. Zeg bijvoorbeeld: 'Ik kan me voorstellen dat u boos bent.' De zorgvrager voelt zich hierdoor gezien en begrepen, waardoor de boosheid mogelijk afneemt.

Geef als verzorgende duidelijk aan wat je wilt en leg uit wat de situatie is: 'Ik begrijp dat u boos bent, maar ik wil dat u stopt met schreeuwen. U kunt nu niet naar buiten omdat uw huisarts zo bij u langskomt.' Let vervolgens op de reactie van de zorgvrager en herhaal desnoods je boodschap. Bepaal hierin je eigen grens, totdat je wegloopt of collega's om hulp vraagt.

Ga niet in discussie en onderhandel niet.

Benoem het gedrag van de ander en wat het met jouw als verzorgende doet: 'Je wilt me slaan en dat voelt voor mij ontzettend vervelend.' Let ook hierna op de reactie van de zorgvrager en geef hem de gelegenheid om bij te draaien. Las bijvoorbeeld een pauze in.

Bied de zorgvrager een andere manier aan om zijn agressie kwijt te raken, zonder schade aan te richten. Bijvoorbeeld door te stampen of in een kussen te slaan.

Opdrachten Onbegrepen gedrag, grenzen en delen

Onbegrepen gedrag

1. welk (uitingen van) onbegrepen gedrag kom je bij cliënten tegen? Het meest kom ik tegen:
2. Hoe reageer je daarop of hoe ga je daarmee om?
3. Met welk gedrag of gedragingen heb je moeite om goed op te reageren of mee om te gaan?

Grenzen

1. Door welk gedrag raak jij geïrriteerd?
2. Beschrijf het gedrag van een cliënt bij wie je eigen grenzen zijn bereikt.

Delen

1. Als de situatie van een cliënt je bezig houdt, met wie praat je daarover? 
2. Hoe doen anderen dat? Klassikaal nabespreken

omgaan met agressie 

Agressie heeft altijd impact op jou als verzorgende. Praat erover met collega's. Als er sprake was van een heftige situatie, kan het goed zijn professionele hulp te vragen om te voorkomen dat je je onveilig blijft voelen in je werk of een trauma oploopt. Ook is het goed om de situatie met de zorgvrager te evalueren. Daarmee kun je het ontstaan van het agressieve gedrag in de toekomst misschien voorkomen.

Houding & gedrag bij agressie

1. Let op je houding (sta je gegrond, adem je vanuit je buik?)

2. Communicatie (ademhaling, stemgebruik, interesse)

3. Fysieke veiligheid (vluchtroute, support, fixatie)

Andere energie

Steek je rechterhand uit naar rechts, met de handpalm naar boven. Plaats je linker wijsvinger, als een naald op een grammofoonplaat, op de rechterhand van je buurman/buurvrouw. Ik tel tot 3 en pak op 3 de vinger van de persoon naast je en zorg dat je eigen vinger niet gepakt wordt.

Leerdoel behaald?

Je kunt omgaan met agressief gedrag in een zorgsituatie

loop de leerdoelen langs. wat is er blijven hangen?

evalueren over de les, hoe is het ervaren?

Afsluiting & Evaluatie