4.2 Oorlog in Nederland

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

De Tweede Wereldoorlog

De bezetting van Nederland

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de bezetting van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog verliep.

Nederland capituleert

15 mei 1940

Capituleren = overgeven

Deel van Duitsland

29 mei 1940

• Nederland wordt een deel van Duitsland:.
• De Oostenrijker Arthur Seyss-Inquart wordt Reichskommisar. 

• De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB), die collaboreerde met de Duitsers, is de enige politieke organisatie die mag blijven bestaan.
• Collaboratie = samenwerken met Duitse leger. 

De eerste bezettingsmaanden

mei 1940 - februari 1941

• Het Duitse leger gedraagt zich meestal keurig en de meeste Nederlanders pakken hun normale leven op en werken, passief of actief, met de bezetters samen.
• Nederlandse bedrijven kunnen goed geld verdienen aan de 'Duitse oorlog'...

Jodenvervolging in Nederland

vanaf mei 1940

Net als in andere delen van het Duitse Rijk worden snel anti-Joodse maatregelen, zoals het ontslag van Joodse mensen of de registratieplicht.

Vanaf april 1941 verschijnen de bordjes "Voor Joden verboden" 

in de Nederlandse steden.

Vanaf mei 1942 zijn Joden verplicht om een Jodenster te dragen.

In dat jaar gaan ook de eerste Joden via Westerbork naar Auschwitz...

Onderduiken

• Onderduiken om je te verbergen zodat je niet wordt opgepakt door de politie of het Duitse leger. 
• Dit zijn niet alleen Joden, maar iedereen die het risico loopt opgepakt te worden: studenten, mannen, verzetsstrijders enz. 
• Op het hoogtepunt zijn er alleen al in Nederland ruim 350.000 mensen ondergedoken

Verzet

• Wat is verzet?
• Aanslagen plegen of illegale krantjes verspreiden? Onderduikers helpen? 

• In totaal waren er rond de 45.000 Nederlanders die actief verzet pleegden. 
• Verzet plegen was levensgevaarlijk: niet alleen voor jezelf, maar ook voor je omgeving.

Om te voorkomen dat Joden worden opgepakt,

worden identiteitsbewijzen vervalst...

De Tweede Wereldoorlog

De bevrijding van Nederland

Begin einde oorlog...

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Begint met D-Day

Operatie Overlord

Het aanvalsplan

Slag om Arnhem en Nijmegen

september 1944

• Operatie Market Garden is mislukt bij Arnhem ('Brug te ver').

Hongerwinter

november 1944 - april 1945

• De Hongerwinter had een aantal oorzaken:

1. Zo was er geen aanvoer van kolen meer mogelijk uit Limburg, omdat dit deel van Nederland al was bevrijd. 
2.  Het Duitse leger nam wraak door hoofdroutes naar West-Nederland te blokkeren.

Het systeem van de voedselbonnen, dat al in 1939 was ingevoerd,

werkt in de laatste fase van de oorlog niet meer: er wás gewoon niets meer

Duitse capitulatie

4 mei 1945

• In Hotel De Wereld in Wageningen 

De Bevrijding

mei 1945

• De bevrijding wordt tegenwoordig gevierd op 5 mei.

Video

Histoclips: Nederland in de Tweede Wereldoorlog

Schrijf 3 dingen op die je
deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen