ph5 KuBv 17de eeuw Bouwkunst introductie

H3: Bouwkunst - 17e eeuw
1 / 36
volgende
Slide 1: Tekstslide
Kunst AlgemeenMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4-6

In deze les zitten 36 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

H3: Bouwkunst - 17e eeuw

Slide 1 - Tekstslide

Doelen
  • Je kunt uitleggen hoe en waarom de Amsterdamse grachtengordel is aangelegd. 
  • Je kunt de verschillende bouwstijlen in de 17e eeuw van Nederland herkennen en beschrijven.
  • Je kunt de Hollandse bouwstijlen koppelen aan de Europese bouwstijlen en culturele veranderingen.
  • Je kunt bouwkundige begrippen hanteren.

Slide 2 - Tekstslide

Groeien = bouwen
Inwoneraantal van Amsterdam verdubbelt tussen 1570 en 1600. (Waardoor?)

Aanleg van grachtengordels en -panden, maar ook publieke gebouwen en buitenhuizen (in de Beemster en langs de Vecht).

Slide 3 - Tekstslide

Welke drie grachten ontstaan na de eerste uitbreiding van Amsterdam? Leg uit wat de oorzaken zijn voor de uitbreiding van Amsterdam TB blz 24.

Slide 4 - Open vraag

Lees 'Renaissance' op blz. 24 en 'Hollands
classicisme' op blz. 26.
Noem van elk minimaal vier kenmerken.

Slide 5 - Open vraag

Hollandse Renaissancestijl 
(ook wel Hollands maniërisme)
Hollands Classicisme
(in navolging van het Franse classicisme)

Slide 6 - Tekstslide


A
Hollands classicisme
B
Hollandse renaissance

Slide 7 - Quizvraag


A
Hollands classicisme
B
Hollandse renaissance

Slide 8 - Quizvraag


A
Hollands classicisme
B
Hollandse renaissance

Slide 9 - Quizvraag


A
Hollands classicisme
B
Hollandse renaissance

Slide 10 - Quizvraag


A
Hollands classicisme
B
Hollandse renaissance

Slide 11 - Quizvraag

Hollandse Renaissance
Hollands classicisme
Trapgevels
Veel natuursteen
baksteen
Naar Frans voorbeeld 
sober
Speklagen
Symmetrisch
Klassieke elementen
guirlandes
decoraties van natuursteen
Ook wel Hollands maniërisme genoemd
Veel hoogte in de gevels

Slide 12 - Sleepvraag

Renaissance bouwkunst
voor 17de eeuw
Stijlperiode in de Archtectuur (opkomst rond 1400 die later rond 1600 overging in de Barok).
  • De oud Griekse en Romeinse bouwkunst werd herontdekt en bewonderd.
  • Proportie en harmonie waren erg belangrijk, zoals ook in de klassieke oudheid. 
  • Het menselijk lichaam als uitgangspunt voor de maarvoering: De Gulden Snede

De hernieuwde belangstelling voor de vormentaal van de Oudheid wordt uitgebreid toegepast in de Architectuur.
Men bestudeerde de verhandeling van de Romein Vitruvius en men ging uit van de maat van antieke gebouwen (die nog ruimschoots---veelal ruines-- aanwezig waren in Italië) om zich vertrouwd te maken met de 'taal' van die architectuur.

Slide 13 - Tekstslide

Klassieke griekse bouwkunst

Slide 14 - Tekstslide

Romeinse bouwkunst

Slide 15 - Tekstslide

Architraafbouw - Bouwelementen
Fries
Voetstuk
Kapiteel
Timpaan
Schacht
Architraaf

Slide 16 - Sleepvraag

Slide 17 - Tekstslide

Compositie
Grondplan
Bouwelementen
Decoratie
"het stadhuis van Maastricht is geïnspireerd op de Klassieken omdat het ook symmetrisch is qua ...."
"Je ziet de inspiratie van de Klassieken terug in de .... je ziet namelijk timpanen, kapitelen en rondbogen die direct afgeleid zijn van Klassieke voorbeelden"

Slide 18 - Sleepvraag

BOUWSOORTEN
woningen/ stadhuizen/ theaters/ buitenhuizen/ kerken/ vestingsteden
STIJLKENMERKEN
  • Hollandse renaissance (voort uit Europese renaissance 16de eeuw)
  • Hollands classicisme (reactie op de Europese Barok)
  • Barok (rest van Europa)

Slide 19 - Tekstslide

Verloop van stijlen
(Europese) Renaissance --> Hollands maniërisme komt voort uit Renaissance
(Europese) Barok --> Hollands classicisme = reactie op Barok

Slide 20 - Tekstslide

Hollandse renaissance
  • Grote ramen
  • speklagen (horizontaliteit)
  • trapgevels
  • Klassieke decoratieve elementen (kapitelen/frontons)
  • Baksteen

Vleeshal Haarlem 1603

Slide 21 - Tekstslide

Welk gebouw hoort NIET bij de Hollandse renaissance
A: Sint Jans Gasthuis-  1563 - Hoorn
B: Stadhuis Antwerpen - 1561/1564 - Antwerpen
C: Mauritshuis - 1633/1644 - Den Haag
D: Oost-indisch huis -1603- Amsterdam
A
B
C
D

Slide 22 - Quizvraag

Barok (Europa/ stijl van vorsten)
In de rest van europa -> Contrareformatie
Kenmerken gebouwen:
  • Symmetrische basis
  • Uitbundige dynamische decoratie

Kenmerken Parkarchitectuur in de Barok:
  • een duidelijk verbrede hoofdas, op het gebouw uitkomend
  • perken rechthoekig in een verhouding van 3 : 5
  • tweezijdige symmetrie
  • verband met het gebouw, een eenheid vormend
  • beelden op kruisingen van de paden
  • strak geschoren werk, laag --> dramatisch gebouw
  • gebruik van fijn grind


Paleis Het Loo, Apeldoorn
1684 
lees pagina 29 uit je boek

Slide 23 - Tekstslide

Hollandse classicisme
  • Streng naleven Klassieke orde (inspiratie klassieke oudheid)  
  • Pilaster gevel, timpaan met relief
  • symmetrische
  • nadruk horizontale als verticale lijnen
  • relatief sober oogt strakker dan het Hollandse Renaissance
Mauritshuis, Den Haag
1633/1644 

Slide 24 - Tekstslide

Hollands classicisme is geschikt als bouwstijl voor de Republiek omdat...

Slide 25 - Open vraag

Examenvragen
Op de afbeelding Bibliotheca Thysiana te Leiden uit de zeventiende eeuw. Nog steeds doet dit gebouw dienst als bibliotheek.

A. Leg uit waarom een gebouw zoals de Bibliotheca Thysiana interessant was voor welgestelden uit de gouden eeuw om te bouwen.

B. Beschrijf aan de hand van drie aspecten van de vormgeving waarom de Bibliotheca Thysiana past binnen het Hollands classicisme
De collectie van de Bibliotheca Thysiana wordt bewaard in een speciaal voor dat doel gebouwd pand uit 1655, door Arent van 's-Gravesande ontworpen in de stijl van het Hollands classicisme. 

Het is een goed voorbeeld van een zaalbibliotheek, in die tijd een nieuw verschijnsel. In een zaalbibliotheek worden de boeken geraadpleegd in dezelfde ruimte waar ze ook opgesteld staan. De boekenzaal, met een grote leestafel in het midden, meet 7 bij 14 meter en bevindt zich op de eerste verdieping. De begane grond was door Van 's-Gravesande bedoeld als woonruimte voor een beheerder.
Antwoord dient de volgende strekking te hebben:

Het geven van de opdracht om een bibliotheek te bouwen gaf blijk van wetenschappelijke interesse wat een belangrijke eigenschape van de humanistische burger uit de gouden eeuw. 
Mogelijke antwoorden
  • Compositie, het gebouw is streng symmetrisch en afgeleid van de klassieke orde/ het gebouw bestaat uit drie lagen en is geinspireerd op de klassieke orde
  • Bouwelementen, er is gebruik gemaakt van (dorische) kapitelen/pilasters/ timpanen/frontons/fries
  • Versiering, er si gecoreerd met klassieke elementen zoals de guillande boven de deur/ dorische kapiteel vorm die streng klassiek is
hint

Slide 26 - Tekstslide

WAT HOORT WAAR?
De Olyfant
1606-1630, Haarlem
Paleis Noordeinde
verbouwing 1640 , Den Haag
Paleis van Versailles
1624-1680, Versailles (FR)
Hollands Classicisme
Hollands renaissance
Barok

Slide 27 - Sleepvraag

Vergelijk de foto's (huis Bartolotti rechts en Huis met
de hoofden links). blz 25 TB

Welke overeenkomsten zie je?

Slide 28 - Open vraag

Vergelijk de foto's (Paleis op de Dam
en Mauritshuis). blz 27 TB

Welke overeenkomsten zie je?

Slide 29 - Open vraag

Kerken blz 28 TB
  • Veel voormalige katholieke kerken (in gotische stijl, dus hoog, licht en kruisvorm) worden protestants, versierd met Renaissancemotieven;
  • Nieuw te bouwen kerken vaak in centraalbouw (Renaissance-invloeden)
  • Schuilkerken

Slide 30 - Tekstslide

Protestante kerk
Katholieke kerk

Slide 31 - Tekstslide

Leg het begrip centraalbouw uit blz 28 TB en waarom werd er bij een kerk gekozen voor een plattegrond vorm.

Slide 32 - Open vraag

Buiten wonen blz. 28 TB 
  • De stad stonk in de zomer, de rijke burgers verhuizen naar 'buiten'. 
  • Bouwen: aan de oevers van de Vecht en Amstel, in de (nieuwe!) polders van Noord-Holland.
  • Vaak aan het water (vervoer huisraad over de rivier) / verkoeling
  • Niet al te overdadig in bouwstijl en luxe: wel chique, maar men blijft calvinist
  • Vaak laat men tegelijkertijd ook een weeshuis / armenhuis / ... in de stad bouwen ter compensatie van de eigen luxe.
  • Veel gasten, feestjes (vgl. adel)

Slide 33 - Tekstslide

Paleis Het Loo 
blz. 29 TB
  • Stadhouder Willem III wordt koning van Engeland (door te trouwen)
  • Wil 'koninkje spelen' in Nederland
  • Laat Paleis het Loo bouwen met Versailles als voorbeeld 

Toch een klein beetje hofcultuur in Nederland!

Slide 34 - Tekstslide

Welke vorm heeft bij een vestingsstad de voorkeur leg je antwoord uit. blz 29 TB

Slide 35 - Open vraag

N.a.v. deze les. Wat heb je geleerd en waarover zou je nog meer willen/moeten weten om de 17e eeuwse bouwkunst goed te begrijpen?

Slide 36 - Open vraag