1TA /1TB THEORIE LEZEN H1.3-5.3 2021
1TA/1TB THEORIE LEZEN H1.3-5.3
1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 2
In deze les zitten 20 slides, met tekstslides en 2 videos.
Lesduur is: 50 minOnderdelen in deze les
1TA/1TB THEORIE LEZEN H1.3-5.3
Slide 1 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H1.3....
Leesstrategieën (leesmanieren)
1. verkennend lezen .... eerste indruk
2. nauwkeurig lezen .... begrijpen
3. zoekend lezen .... antwoord vinden
4. studerend lezen .... onthouden
Slide 2 - Tekstslide
VERVOLG LEERSTOF LEZEN H1.3....
Leesstrategie VERKENNEND LEZEN
- lees titel en eerste en laatste alinea
- lees tussenkopjes en vet- of schuingedrukte woorden
- bekijk illustraties (afbeeldingen)
- lees bronvermelding (onder tekst)
Stel jezelf daarbij vragen als:
1) WAT IS WAARSCHIJNLIJK HET ONDERWERP?
2) WAT VOOR EEN SOORT TEKST IS HET? Bijv. nieuwsbericht
3) WAT IS HET DOEL VAN DE TEKST? Bijv. informeren
4) HOE IS DE TEKST OPGEBOUWD? Duidelijke inleiding en slot?
5) WAT IS DE BRON? (= waar komt de tekst vandaan) en wie is de schrijver?
Slide 3 - Tekstslide
VERVOLG LEERSTOF LEZEN H1.3....
Leesstrategie NAUWKEURIG LEZEN
- lees de tekst aandachtig, zin voor zin
- let op de informatie in de inleiding en het slot
- wat is het belangrijkste dat over het onderwerp wordt gezegd?
- wat betekenen de moeilijke woorden?
- wat is het verband tussen de tekstdelen?
Slide 4 - Tekstslide
VERVOLG LEERSTOF LEZEN H1.3....
Titel & tussenkopje (kop, kopje, deeltitel)
- Titel: geeft soms, maar niet altijd, het onderwerp aan
- Kop: titel van een krant
- Tussenkopjes: een soort kleine titel boven de tekstgedeelten
Onderwerp en deelonderwerp
- Onderwerp (waar gaat de tekst over?)
- Deelonderwerp (waar gaat een deel van de tekst over?)
Alinea (stukje tekst)
* begint altijd op een nieuwe regel (dus laatste regel is niet vol),
* kan bij de eerste regel inspringen,
* wordt soms gescheiden door een witregel.
Slide 5 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H2.3....
Moeilijkewoordenwijzer 1:
1. Belangrijk woord?
2. Betekenis in de context (buurt)?
a. omschrijving
b. synoniem
c. voorbeeld
d. woord met tegengestelde betekenis
e. zin die je op een idee brengt
3. Betekenis niet in de context?
a. woordenboek
b. deskundige (leraar, klasgenoot)
Slide 6 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H2.3....
Tekstverband 1: opsommend tekstverband
tekstverband signaalwoorden
opsommend ook, bovendien, daarnaast, zowel…als, ten eerste, ten slotte, …
Slide 7 - Tekstslide
LET OP:
In het volgende filmpje wordt uitgelegd wat tekstverbanden en signaalwoorden zijn. Je hoeft niet alle tekstverbanden en signaalwoorden uit het filmpje te kennen, kijk daarvoor goed in je theorie!
Slide 8 - Tekstslide
Slide 9 - Video
LEERSTOF LEZEN H3.3....
Tekstopbouw
DRIEDELING TWEEDELING
(meestal) (nieuwsbericht)
inleiding inleiding
kern kern
slot
Slide 10 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H3.3....
Opbouw van alinea’s
Kernzin = belangrijkste zin van elke alinea
1e zin (of 2e zin) (of laatste zin)
Rest = toelichting (uitleg of voorbeeld) bij kernzin
Hoofd- en bijzaken
Hoofdzaken: belangrijke informatie in de tekst (bijzaken zijn dus minder belangrijk)
Hoofdgedachte opschrijven
= het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt
[ Zeg dit in één zin en gebruik daarvoor titel, inleiding en slot.]
Slide 11 - Tekstslide
Slide 12 - Video
LEERSTOF LEZEN H3.3....
Tekstverbanden 2
tekstverband signaalwoorden
opsommend ook, bovendien, daarnaast,
zowel…als, ten eerste, ten slotte, …
tegenstellend maar, echter, evenwel, toch, daarentegen, …
Slide 13 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H4.3....
Tekstdoelen 1
De schrijver wil tekstdoel voorbeelden
de lezer informatie geven informeren nieuwsbericht, verslag,
schoolboektekst, instructie
de lezer vermaken amuseren leesboek, stripverhaal
Slide 14 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H4.3....
Tekstverbanden 3
tekstverband signaalwoorden
opsommend ook, bovendien, daarnaast, zowel…als, ten eerste, ten slotte, …
tegenstellend maar, echter, evenwel, toch, daarentegen, …
tijdsvolgorde eerst, daarna, voordat, nadat, toen, terwijl, zodra, ten slotte, …
Verwijswoorden
Gebruik je om niet steeds dezelfde woorden of namen te gebruiken.
Els is juffrouw. Els werkt op een school en Els’ man is daar conciërge.
Els is juffrouw. Zij werkt op een school en haar man is daar conciërge.
Slide 15 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H5.3....
Tekstdoelen 2
De schrijver wil tekstdoel voorbeelden
dat de lezer het met hem eens is overtuigen filmbespreking,
ingezonden brief,
betoog
dat de lezer iets gaat doen activeren advertentie,
reclamefolder
Slide 16 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H5.3....
Betoog (betogende tekst):
de schrijver geeft zijn mening over een onderwerp en verdedigt die mening met argumenten. De meeste betogen hebben een driedeling:
1. inleiding: mening
2. kern: argumenten
3. slot: conclusie of samenvatting
Slide 17 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H5.3....
Tekstverbanden 4
tekstverband signaalwoorden
opsommend ook, bovendien, daarnaast,
zowel…als, ten eerste, ten slotte, niet alleen…maar ook, …
tegenstellend maar, echter, evenwel, toch, daarentegen, …
tijdsvolgorde eerst, daarna, voordat, nadat, toen, terwijl, zodra, ten slotte, …
concluderend dus, dan ook, hieruit volgt, de slotsom is, concluderend
Slide 18 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H5.3....
TEKSTDOEL TEKSTSOORT TEKSTVORM
informeren informatieve teksten nieuwsbericht, handleiding, …
amuseren amuserende teksten verhaal, liedtekst, …
overtuigen betogende teksten klachtenbrief, recensie, …
activeren activerende teksten oproep, advertentie, …
Slide 19 - Tekstslide
LEERSTOF LEZEN H5.3....
Leespubliek
(bepalen door te kijken naar:)
• bron
• onderwerp
• taalgebruik
• aanspreekvorm
