B5 Geboorte+ B6 B6 Veilig vrijen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Thema 2 Voortplanting en seksualiteit

B5 Geboorte en BS 6

Leerdoelen

Basisstof 5 : geboorte

2.5.Je kunt de fasen van een geboorte omschrijven.

Bevalling

Hormonen regelen de geboorte van een baby.

De bevalling bestaat uit 5 stappen.

- Indaling

- Ontsluiting

- Breken van de vliezen

- Uitdrijving

- Nageboorte

indaling

De indaling begint vaak een paar weken voor de bevalling. Hierbij zakt het hoofdje van de foetus naar beneden.

Ontsluiting/breken van vruchtvliezen

De bevalling start met weeën. De spieren in de baarmoederwand krachtig samen.

Tijdens de weeën worden de baarmoederhals en baarmoedermond wijder. Dit heet de ontsluiting. Hierbij breken meestal de vruchtvliezen, waardoor het vruchtwater voor een deel naar buiten komt.

 De opening die bij de ontsluiting ontstaat, moet groot genoeg zijn voor het hoofdje van de foetus. Bij een volledige ontsluiting is de diameter van de opening tien centimeter.

uitdrijving

Bij de uitdrijving worden de weeën steeds heftiger en nu trekken de spieren in je buikwand ook samen.

Je noemt dit persweeën.

Persweeën persen het kind naar buiten.

uitdrijving

nageboorte

De bevalling is nog niet afgelopen.

 Er zijn nog drie delen die uit de baarmoeder moeten komen:

• de placenta

• de vruchtvliezen

• de resten van de navelstreng

Deze drie delen samen zijn de nageboorte. 

De nageboorte komt ongeveer een kwartier na de baby. Persweeën zorgen ervoor dat de nageboorte uit de baarmoeder komt.

 De verloskundige of arts controleert of de nageboorte compleet is.

Opdrachten maken

Maken 2.5 opdracht 1, 5 en 6

Pagina 108 

Klaar? 

Lees basisstof 6, 7 en 8 door

vruchtwater

Baarmoederslijmvlies

placenta

vruchtvliezen

dunne vliezen

eileider

Hierin vinden bij de mens de eerste delingen van de bevruchte eicel plaats. 

Van dit deel krijgt het embryo de eerste weken van de zwangerschap voedingsstoffen.

Via dit deel neemt het embryo voedingsstoffen op uit het bloed van de moeder.

Deze delen beschermen het embryo tegen stoten, uitdroging en wiseling van de temperatuur. 

In de placenta wordt het bloed van de moeder gescheiden door het bloed van het embryo door: 

leerdoel

Basisstof 6 : Veilig vrijen

2.6.1 Je kunt de werking van enkele voorbehoedsmiddelen beschrijven en aangeven of ze betrouwbaar zijn of niet.

2.6.2 Je kunt de ziekteverschijnselen van SOA's noemen en hoe ze 

onbetrouwbare methoden

Voorbehoedsmiddelen (anticonceptiemiddelen) is een middel voor geboorteregeling.

Er zijn methodes die het voorkomen van een bevruchting niet helemaal uitsluiten. Dit zijn onbetrouwbare methodes.

Periodieke onthouding

Bij de vruchtbare methode hebben de man en vrouw geen geslachtsgemeenschap.

Je kan nooit precies je vruchtbare periode bepalen. Zaadcellen overleven 3 dagen in de baarmoeder en een eicel 1 dag.

onbetrouwbaar

Hoe bepaal je ovulatie?

• Kalender bijhouden: bij een regelmatige menstruatiecyclus kun je de dag van de ovulatie berekenen.

• Temperatuur meten: de lichaamstemperatuur is na de ovulatie tot aan de volgende menstruatie gemiddeld 0,3 °C hoger.

• Afscheiding uit de vagina: bij veel vrouwen wordt de afscheiding uit de vagina rond de ovulatie doorzichtiger en elastischer. Er is vaak ook meer afscheiding.

Coïtus interruptus

De man trekt zijn penis terug uit de vagina wanneer hij de zaadlozing voelt aankomen.

voorvocht kan een man niet voelen aankomen, hierin kunnen ook zaadcellen voorkomen.

onbetrouwbaar

Condoom

Het condoom beschermt niet alleen tegen zwangerschappen maar ook tegen seksueel overdraagbare ziekten. (soa)

Er zijn condooms voor mannen en voor vrouwen.t Een condoom is gemaakt van latex. Het latex houdt zaadcellen tegen. 

mannen

Je rolt het condoom om de penis in erectie.

vrouwen.

Het vrouwencondoom breng je in de vagina in. Dit kan al enkele uren voor het vrijen.

Kan maar 1 keer gebruikt worden.

Betrouwbaar

Koperspiraal

Het spiraal is een buigzaam plastic voorwerp dat aangebracht wordt door een arts in de baarmoeder. 

Na inbrengen kun je de eerste 2 maanden buikkrampen en bloedingen krijgen.

2 soorten spiralen:

hormoonspiraal --> bevat hormonen die innesteling en ovulatie voorkomen. (5 jaar)

koperspiraal--> bevat geen hormonen maar een draadje koper. Het koper beschadigt de zaadcellen ook voorkomt hij innesteling. (5-10 jaar)

Betrouwbaar

Pessarium (met zaaddodende pasta)

Het pessarium is een rubberen koepeltje die je aanbrengt in de vagina.

Het koepeltje bedekt de baarmoedermond.

Je brengt dit zelf in maar de arts onderzoekt van te voren welke maat en vorm voor jou het beste werkt. 

Bij het inbrengen smeer je hem ook in met zaaddodende pasta.

Na geslachtsgemeenschap moet hij minimaal 8 uur blijven zitten.

Betrouwbaar

sterilisatie

Iemand die geen kinderen (meer) wil, kan zich laten steriliseren.

 Bij sterilisatie word je met een operatie onvruchtbaar gemaakt. 

Bij een man worden de zaadleiders onderbroken. De productie van zaadcellen gaat normaal door. De man krijgt nog wel een zaadlozing, alleen bevat het sperma geen zaadcellen meer.

 Bij een vrouw onderbreekt of blokkeert een arts de eileiders. Daardoor kunnen zaadcellen de eicel niet meer bereiken. Er blijven eicellen en hormonen vrijkomen. 

Een gesteriliseerde vrouw wordt dus gewoon ongesteld.

Betrouwbaar

Hormoonpleister

De hormoonpleister is een pleister die je op de huid plakt. 

De pleister geeft hormonen af die via de huid in het bloed terechtkomen. 

Je plakt drie weken lang elke week een nieuwe pleister. 

Na de derde week plaats je een week geen nieuwe pleister en krijg je een lichte bloeding. 

Na deze stopweek plaats je weer een nieuwe pleister.

Betrouwbaar

Hormoonstaafje

Het hormoonstaafje is een dun, soepel staafje van vier centimeter lang. 

De arts plaatst het onder de huid, vaak in de bovenarm.

 Het staafje geeft gedurende drie jaar een klein beetje hormonen af. 

Na drie jaar verwijdert de arts het staafje weer.

Betrouwbaar

NuvaRing

De NuvaRing plaats je zelf in de vagina, tegen de baarmoedermond aan. 

De ring blijft drie weken in de vagina zitten. 

De ring geeft voortdurend een kleine hoeveelheid hormonen af. 

Net als bij de pil en de hormoonpleister is er na drie weken een stopweek. 

Dan haal je de ring uit de vagina. Je hebt dan een lichte bloeding. 

De hoeveelheid hormonen is kleiner dan bij de pil.

Betrouwbaar

prikpil

Bij de prikpil krijgt een vrouw om de drie maanden een injectie met hormonen. 

Dat wordt gedaan bij de huisarts. 

De maandelijkse bloeding neemt af en blijft soms helemaal weg. 

Als een vrouw zwanger wil worden, kan het een hele tijd duren voordat de ovulaties terugkomen.

 Soms zelfs meer dan twee jaar.

Betrouwbaar

Nuva-ring

Periodieke onthouding

Anticonceptiepil

Spiraaltje

Condoom

Prikpil

Hormoonpleister

Vrouwencondoom

Met Hormomen

Zonder Hormonen

Condoom

Prikpil

Coïtus interruptus

Koperspiraal

NuvaRing

Noem minimaal 1 onbetrouwbare methode

SOA's

Chlamydia (bacterie), Gonorroe (bacterie), Hepatitis B, Herpes Genitalis, HIV/aids, HPV en genitale wratten, syfilis (bacterie)

kijk ook op Sense.info

SOA's die bestreden kunnen worden met antibiotica

Chlamydia

Herpes genitalis

Gonorroe

Hepatitis B

HIV (AIDS)

Syfilis

SOA's

SOA's staat voor seksueel overdraagbare aandoeningen.

Tijdens geslachtsgemeenschap kun je bacteriën, schimmels of virussen overdragen die ziekten veroorzaken. 

Bij orale seks of ander contact met de vagina, penis of anus kun je besmet raken.  

SOA's

Je kunt GEEN SOA oplopen op een vies 

toilet of door uit een glas van een ander 

te drinken. 

De enige manier om je tegen SOA´s te 

beschermen, is door een condoom of 

beflapje te gebruiken. 

0

Opdrachten maken

Opdracht 1 t/m 11

BLZ 104-106

Leerdoelen:

2.8.1 Je kunt situaties noemen waarin het verstandig is genetisch advies in te winnen.

2.8.2 Je kunt methoden van prenataal onderzoek beschrijven.

Genetisch advies:

Je weet dan hoe groot de kans is dat je kinderen krijgt met de erfelijke ziekte of erfelijke afwijking

Down is een 'foutje' in de chromosomen. Deze kan ook erfelijk zijn

Wel of geen drager?

Echoscopie

NIPT

Een bloedtest bij de vrouw waarmee ze het DNA van de baby kunnen bekijken. 

Op deze wijze kunnen ze zien of er afwijkingen zijn bij de baby. 

Vlokkentest/ vruchtwaterpunctie

Vlokkentest/ vruchtwaterpunctie

Onderzoeken cellen baby op afwijkingen.

Kleine kans op miskraam.

Maken:

Opdracht: 2, 5 en 6

Bladzijde 134

In rust

Samenwerken op normale toon

Klaar?

In rust iets voor jezelf doen