2425 Betoog H5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Schrijven

HET DOEL VAN DE LESSEN

• We testen je kennis over schrijfvaardigheid; 
• Je leert hoe een goede tekst is opgebouwd;
• Je leert wat een betoog is;
• Je leert een goed bouwplan te maken;
• Je kunt het geleerde toepassen en zelf een betoog schrijven;

De stappen

1. Onderwerp bepalen
2. Uiteenzetting, beschouwing of betoog?
3. Bronnen zoeken
4. Schrijfplan/ bouwplan invullen 
5. Schrijven
6. Zelf controleren en zelf reviseren

Herhaling van de theorie...

Maak aantekeningen! 

Deze LessonUp wordt ook in de classroom geplaatst, zodat je filmpjes en theorie terug kunt kijken. 

THEORIE: TEKSTDOEL

• Het tekstdoel van een betoog is dus overtuigen;
• Je noemt argumenten die jouw mening verdedigen;
• Je kan ook een tegenargument weerleggen;
• De lezer neemt jouw mening over en is het eens met jouw stelling;

• Je gaat een betoog schrijven waarin drie verschillende argumenten de lezer overtuigen van jouw stelling/mening/standpunt;

Welke tekstsoort helpt de lezer zelf een mening te vormen?

1. Uiteenzetting
2. Beschouwing
3. Activerende tekst
4. Amuserende tekst

THEORIE:HOOFDGEDACHTE

• Bepaal eerst de hoofdgedachte: Het belangrijkste wat je over het onderwerp wilt vertellen in één zin.
• Precies...je stelling dus!
  

 

• Enkele voorbeelden:
  

* Nederland moet veel meer vluchtelingen opnemen.

* We moeten veel meer vluchtelingen opnemen in ons land.

"De opvang van Afghaanse vluchtelingen"
Bovenstaande is waarschijnlijk

1. Een tekstdoel
2. Een titel
3. Een onderwerp
4. Een hoofdgedachte

THEORIE: BOUWPLAN

• De informatie voor het betoog wordt uit artikelen gehaald;
• Je geeft minstens 3 argumenten voor en 1 argument tegen dat ook weerlegd wordt;

• Vervolgens wordt er een bouwplan ingevuld;
• In het bouwplan 'bouw' je de basis van de tekst;
• De informatie per alinea wordt beknopt opgeschreven;
• Jullie krijgen van de docent een blanco bouwplan op papier.

THEORIE: BOUWPLAN

NOTEER EERST:

• ... het onderwerp van de tekst;
  
• ... het schrijfdoel: overtuigen;
  
• ... het publiek: voor wie is de tekst bedoeld
  
• ... de hoofdgedachte
  
• ... de tekststructuur (argumentatiestructuur)
  

• Daarna ga je het bouwplan per alinea invullen. De docent legt het uit aan de hand van de volgende voorbeelden:
  

HOE IS EEN GOEDE TEKST OOK ALWEER OPGEBOUWD?

Onderwerp:

Schrijfdoel:

Publiek: Hoofdgedachte:

Tekststructuur:

   

Onderwerp:                Publiek:                Tekststructuur:      Schrijfdoel:          Hoofdgedachte:

                

   Tekstdeel             AL.                                   Deelonderwerp                                    Uitwerking in steekwoorden

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

    INLEIDING             1of2     * Anekdote                                                                       Bla bla bla...

                                                 Stelling                                                          

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

                                   3           *Argument 1  (voor):                                                      Bla, bla, bla

                                                Ten eerste blijkt dat het een goed plan is

                                                 want bla, bla, bla       

                                    4         * Argument 2 (voor):

                                                 Vervolgens blijkt uit onderzoek dat...                              Bla bla bla

   MIDDENSTUK         5           * Argument 3 (voor)

                                    6           *Argument 1 (tegen met weerlegging)

                                                   Mevouw Van Dieren (Voorzitter van de vereniging van)                                    

                                                   vindt het niet goed, want bla, bla, bla, maar,                 Bla, bla, bla

                                     7          *Argument 2 (tegen met weerlegging)                         Bla, bla, bla

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

          SLOT                6                *cirkel rond/samenvatting/conclusie/ludieke afsluiter    Bla,bla,bla

OPBOUW BETOOG

THEORIE: INLEIDING 

INLEIDING: (bestaat uit 1, 2 of 3 alinea's)

A: aandacht van de lezer trekken; 

• voorbeeld / anekdote;
  
• geschiedenis;
  
• actualiteit;

B: onderwerp introduceren; 

C. standpunt noteren = de hoofdgedachte noemen

THEORIE:VOORBEELD INLEIDING

Afscheid nemen van Zwarte Piet, ja of nee?

Anniek is zes jaar en zit in groep drie van de basisschool. Elk jaar in december wordt het Sinterklaasfeest gevierd op school en thuis. Anniek vindt het een geweldig feest. Ze zingt sinterklaasliedjes, mag haar schoen zetten en maakt mooie tekeningen voor Sinterklaas. Haar moeder geeft haar chocolademelk met speculaas en Anniek geniet ervan.

Sinterklaas komt al eeuwen met zijn Zwarte Pieten naar Nederland en vele kinderen vinden dat leuk. Toch zijn er elk jaar weer felle discussies of de traditie van Zwarte Piet, als knecht van de blanke Sinterklaas, zou moeten worden afgeschaft. Het is inmiddels niet alleen meer een nationale, maar zelfs een internationale discussie geworden. Nederland moet de traditie van Zwarte Piet behouden.

Op welke manier werd in de voorgaande inleiding de aandacht getrokken?

1. Anekdote
2. Geschiedenis
3. Actualtiteit
4. Een combinatie van alledrie

THEORIE: MIDDENSTUK

• In het middenstuk ga je de deelonderwerpen bespreken;
• Het middenstuk bestaat uit 5 alinea's: 3 argumenten voor en 1 argument tegen + weerlegging;
• Let op: je gaat de lezer overtuigen van het standpunt;

• ALINEA'S
  
• Per alinea bespreek je één deelonderwerp: het argument waarmee je het standpunt krachtiger maakt;
• Een alinea heeft een kernzin (het argument);
• Geef uitleg/toelichting bij deze kernzin;
• Denk aan de signaalwoorden!

THEORIE: MIDDENSTUK

ARGUMENTEN

THEORIE (VOORBEELD)

• HOOFDGEDACHTE: De snelwegverlichting moet 's nachts uit.
  

• ARGUMENTEN MIDDENSTUK:
  
• Argument 1 voor Mevrouw Vlug (Staatsbosbeheer) -> Dit is een goed idee want, het gaat hier om het verlies van duisternis in natuurgebieden .....,
• Dit argument gaan jullie in de alinea vervolgens verder uitwerken;

• Argument 3 tegen + weerlegging Dhr. Lichtjes (voorzitter van de VVN) -> Uit onderzoek is gebleken dat weggebruikers zich veiliger voelen als de wegen verlicht zijn........maar,......
• Ook dit argument verder uitwerken.

LET OP! In een alinea schrijf je de zinnen achter elkaar door!

:-(

Klimaatverandering is een van de grootste bedreigingen voor de natuur.

IJskappen smelten en woestijnen rukken op.

Het zeeniveau is de afgelopen honderd jaar vijfentwintig centimeter gestegen.

In sommige gebieden hebben planten en dieren niet genoeg tijd zich aan te passen.

_________________________________________________________________________

:-)

Klimaatverandering is een van de grootste bedreigingen voor de natuur. IJskappen smelten en woestijnen rukken op. Het zeeniveau is de afgelopen honderd jaar vijfentwintig centimeter gestegen.  In sommige gebieden hebben planten en dieren niet genoeg tijd zich aan te passen.

ALINEA'S VERBINDEN 

• Zorg ervoor dat je de alinea's met signaalwoorden/verwijswoorden aan elkaar verbindt. Dit is erg belangrijk, want op die manier wordt de tekst een logisch geheel.
  

Middenstuk: 

• Alinea 3: Allereerst blijkt uit onderzoek dat ...
• Alinea 4: Ten tweede is aangetoond door....dat...
• Alinea 3: Jos Bos van de Plastic Soup Foundation is het hier helemaal niet mee eens...

     maar hij...

THEORIE (HET SLOT)

• Het slot bestaat uit 1 alinea
• De hoofdgedachte komt natuurlijk terug in het slot, dit mag ook in andere woorden;
• Geef een conclusie.

Wat is géén goede tip?

1. Maak de cirkel 'rond': kom in het slot terug op wat je in de inleiding hebt verteld
2. Houd het slot kort (ongeveer 5 à 10 zinnen)
3. Probeer de tekst af te sluiten met een krachtige zin
4. Zet 'Dit was mijn betoog' of 'EINDE' onder je tekst.

Betrouwbare bronnen:

Voorbeelden:

• de Volkskrant
• Trouw
• NRC Handelsblad
• Elsevier
• De Groene Amsterdammer
• Google Scholar
• Nederlands Dagblad
• Het Parool